EVLİLİK KALİTESİ İLE AFFETME, İKİLİ İLİŞKİLERDE GÜVEN VE MİZAH TARZLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 60, 585 - 605, 29.09.2023

Anıl Keleş , Mehmet Ali Çakır

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1225556

Öz

Bu araştırmanın amacı, evlilik kalitesi ile affetme, ikili ilişkilerde güven ve mizah tarzları arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmaya Burdur ili genelinde yaşayan 367 evli birey dâhil edilmiştir. Araştırmada Yenilenmiş Çift Uyum Ölçeği, Heartland Affetme Ölçeği, İkili İlişkiler Güven Ölçeği ve Mizah Tarzları Ölçeği ile katılımcılara yönelik hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Evlilik kalitesi ile affetme, ikili ilişkilerde güven ve mizah tarzları arasındaki ilişkileri incelemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu; affetme, ikili ilişkilerde güven ve mizah tarzlarının evlilik kalitesini yordayıp yordamadığını tespit edebilmek için ise Aşamalı Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmaya göre evlilik kalitesinin yordayıcılarını ortaya koyan aşamalı regresyon analizi sonucunda, ikili ilişkilerde güven, affetme ve saldırgan mizah tarzının evlilik kalitesini anlamlı bir şekilde yordadığı tespit edilmiştir. Evlilik kalitesi, ikili ilişkilerde güven ve affetme ile pozitif, saldırgan mizah tarzıyla ise negatif ilişkilidir. Elde edilen bulgular ilgili literatür doğrultusunda tartışılmış, araştırmacılara ve uygulayıcılara sağlıklı mizah kullanımının, evlilik gibi karşılıklı alışverişin yoğun olarak bulunduğu yapılarda önleyici, iyileştirici ve geliştirici işlevleri bulunduğu görülmektedir. Bu durumun mizahın ilişki gerilimini düşürücü, iletişim zenginleştirici, hem bireysel baş etme mekanizmasına hem de bireyin toplumsallaşma sürecine katkı verici yanlarıyla ilişkili önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Affetme, Evlilik Kalitesi, İkili İlişkilerde Güven, Mizah Tarzları

THE INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN MARITAL QUALITY AND FORGIVENESS, DYADIC TRUST AND HUMOR STYLES

Öz

The aim of this research is to investigate the relationship between marital quality and forgiveness, dyadic trust and styles of humor. The research includes 367 married individuals who live in Burdur province. In the research, Revised Dyadic Adjustment Scale, Heartland Forgiveness Scale, Dyadic Trust Scale, Humor Styles Questionnaire and Personal Information Form which was prepared to participants was used.Pearson Product Moment Correlation coefficient was used to investigate the relationship between marital quality and forgiveness, dyadic trust and styles of humor; Stepwise Regression Analysis was used to investigate that marital quality of forgiveness, dyadic trust and styles of humor predict or not predict. As a result of anova was detected that there are differences between forgiveness and all forgiveness dimensions with aggressive humor. In conclusion, it was detected that dyadic trust, forgiveness and aggressive humor style predict meaningly as a consequence of Stepwise Regression Analysis which revealed predictors of martial quality. Martial quality is associated with dyadic trust and forgiveness possitively; it is associated with aggressive humor negatively. The findings were discussed in line with the relevant literature, and it was seen that the use of healthy humor has preventive, curative and developmental functions in structures such as marriage where mutual exchange is intense. Suggestions have been made regarding the aspects of this situation that reduce the relationship tension of humor, enrich communication, an

Anahtar Kelimeler

Dyadic Trust, Forgiveness, Humor Styles, Marital Quality

Kaynakça

• Atçeken, M. (2014). Dindarlık, evlilik doyumu ve kişilik özelliklerinin bağışlama ile ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Balliet, D. and Van Lange, P. A. M. (2013). Trust, conflict, and cooperation: A meta analysis. Psychological Bulletin, 139 (5), 1009-1112.
• Berry, J. W. and Worthington, E. L., (2001). Forgivingness, relationship quality, stress while imagining relationship events, and physical and mental health. Journal of Counseling Psychology, 48, 447–455.
• Bilecen, N. (2007). Yakın ilişkilerde stres ve stresle başa çıkma: Yatırım modeline göre bir inceleme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Volume 1. Attachment. New York: Basic Books.
• Bugay, A. ve Demir, A. (2010). A Turkish version of heartland forgiveness scale. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931.
• Büyükşahin, A. (2006). Yakın ilişkilerde bağlanım: Yatırım modelinin bağlanma stilleri ve bazı ilişkisel değişkenler yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Canatan, K. ve Yıldırım, E. (2009). Aile sosyolojisi (1. Baskı). İstanbul: Açılım Kitap.
• Cihan Güngör, H. ve İlhan, T. (2008). Evlilik uyumu ve mizah tarzları arasındaki ilişkiler. Aile ve Toplum Dergisi, 4 (13), 97-106.
• Çetinkaya, E., Kemer, G., Bulgan, G. ve Tezer, E. (2011). İkili ilişkiler güven ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (29), 65-77.
• Doğan, E. (2014). Women’s general marital adjustment and relationship style for marital adjustment in relation to dyadic trust and depressıon (Unpublished Master’s Thesis). Bahçeşehir University, İstanbul.
• Doğan, T. (2012). Sağlıklı duygusal ilişkiler geliştirmede psikodramanın rolü: Bir olgu sunumu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), 49-60.
• Duman Temel, E. (2013). Mediating role of marital satisfaction in the types of infidelity – forgiveness, trait positive affect – forgiveness and coping – forgiveness relationships in married men and women (Unpublished Master’s Thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Enright, R. D. and Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. Washington DC: American Psychological Association.
• Enright, R.D., Santos, M. and Al-Mabuk, R. (1989). The adolescent as forgiver. Journal of Adolescence, 12, 95-110. Erbek, E., Baştepe, E., Akar, H., Eradamlar, N. ve Alpkan, R.L. (2005). Evlilik uyumu, Düşünen Adam, 18 (1), 39-47.
• Fidanoğlu, O. (2006). Evlilik uyumu, mizah tarzı ve kaygı düzeyi arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Fincham, F. D. and Beach, S. R. H. (2007). Forgiveness and marital quality: Precursor or consequence in well-established relationships? Journal of Positive Psychology, 2 (4), 260-268.
• Fincham, F. D. and Beach, S. R. H. (2010). Marriage in the new millennium: A decade in review. Journal of Marriage and Family, 72 (1), 630–649.
• Fincham, F. D., Beach, S.R. and Davila, J. (2004). Forgiveness and conflict resolution in marriage. Journal of Family Psychology, 18, 72-81.
• Fincham, F. D., Paleari, F. G. and Regalia, C. (2002). Forgiveness in marriage: The role of relationship quality, attributions and empathy. Personal Relationships 9, 27-37.
• Fitzgibbons, R.P. (1986). The cognitive and emotive uses of forgiveness in the treatment of anger. Psychotherapy, 23 (4), 629-633.
• Gladding, S.T. (1998). Family therapy: History, theory and practice (Second Edition). NJ: Merrill Prentice Hall.
• Gottman, J. M. (1998). Psychology and the study of marital processes. Annual Review of Psychology, 49, 169-197.
• Göztepe Gümüş, I. (2015). Evli bireylerde bağışlama, tekrarlayıcı düşünme düzeyi ile ruh sağlığı ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gülerce, A. (1996). Aile olgusu: Türkiye’de ailelerin psikolojik örüntüleri (1. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Gündoğdu, A. (2007). Relationships between self-construals and marital quality (Unpublished Master’s Thesis). Middle East Technical University, Ankara. Hall, J. A. (2017). Humor in romantic relationships: A meta‐analysis. Personal Relationships, 24 (2), 306-322.
• Hargrave, T. D. and Sells, J. N. (1997). The development of a forgiveness scale. Journal of Marital and Family Therapy, 23, 41-62.
• Hope, D. (1987). The healing paradox of forgiveness. Psychotherapy, 24 (2), 240-244.
• Huff, L. C., Couper, J. and Jones, W. (2002). The development and consequences of trust in student project groups. Journal Of Marketing Education, 24 (1), 24-34.
• İslamoğlu, G., Birsel, M. ve Börü, D. (2012). Trust scale development in Turkey. E proceeding, 14th E-Leader Berlin, Berlin: Chinese American Scholars Association (CASA). Retrieved from https://www.gcasa.com/conferences/ berlin/papers/Boru.pdf
• Jampolsky, G. G. (1980). The Future is Now. Journal of Clinical Child Psychology, Summer, 182-184. Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi (18.Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Karney, B. R. and Bradbury, T. N. (1995). The longitudinal course of marital quality and stability: A review of theory, methods. Psychological Bulletin, 118 (1), 3-34.
• Larzelere, R. E. and Huston, T. L. (1980). The dyadic trust scale: Toward understanding interpersonal trust in close relationships. Journal of Marriage and the Family, 42 (3), 595-604.
• Martin, R. A., Puhlik-Doris, P., Larsen, G., Gray, J. and Weir, K. (2003). Individual differences of uses of humor and their relation to psychological well-being: Development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37 (1), 48-75.
• Myers, J. E., Sweneey, T. J. and Witmer, J. M. (2004). İyilik hali çalışma kitabı (F.Korkut, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Öner, A. (2012). Yetişkin bireylerin anksiyete bozukluğuna sahip olup olmaması ile kullandıkları mizah tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Özgüven, İ. E. (2009). Evlilik ve aile terapisi (2.Baskı). Ankara: PDR Yayınları.
• Özünlü, Ü. (1995). Yaşam ve gülmece. Gül Diken, 6, 8–12.
• Paleari, F. G., Regalia, C. and Fincham, F. D. (2005). Marital quality, forgiveness, empathy, and rumination: A longitudinal analysis. Personality and Social Psychology Bulletin 31 (3)
• Rempel, J. K., Holmes, J. G. and Zanna, M. P. (1985). Trust in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 49 (1), 95-112.
• Robles, T F., Slatcher R. B., Trombello, J. M. and McGinn, M. M. (2014). Marital quality and health: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 140 (1), 140–187
• Ross, C. E., Mirowsky, J. and Goldsteen, K. (1990). Family research in the 1980s: The decade in review. Journal of Marriage and the Family, 52 (4), 1059-1078.
• Saroglou,V., Lacour, C. and Demeure M.E. (2010). Bad humor, bad marriage: Humor styles in divorced and married couples. Europe’s Journal of Psychology, 6 (3), 94-121.
• Shallcross, S. L. and Simpson, J. A. (2012). Trust and responsiveness in strain-test situations: A dyadic perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 102 (5), 1031–1044.
• Şahin, M. (2013). Affedicilik ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Tarhan, N. (2010). Evlilik psikolojisi (7. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tarhan, N. (2016). Duyguların psikolojisi ve duygusal zekâ (15. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Taysi, E. (2007). İkili ilişkilerde bağışlama: İlişki kalitesi ve yüklemelerin rolü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Thompson, L.Y., Snyder, C.R., Hoffman, L., Micheal, S.T., Rasmussen, H. N. & Billings, L.S. (2005). Dispositional forgiveness of self, others and situations. Journal of Personality, 73 (2), 313-359.
• Umberson, D., Williams, K., Powers, D. A., Liu, H. & Needham, B. (2006). You make me sick: Marital quality and health over the life course. Journal of Health and Social Behavior, 47, 1–16.
• Wickrama, K. A. S., Lorenz, F. O., Conger, R. D. and Elder, G. H. (1997). Marital quality and physical illness: A latent growth curve analysis. Journal of Marriage and the Family, 59 (1), 143–155.
• Wieselquist, J., Rusbult, C. E., Foster, C. A. and Agnew, C. R. (1999). Commitment, pro-relationship behavior and trust in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 77, 942–966.
• Worthington, E. L. (1998). An empathy-humility-commitment model of forgiveness applied within family dyads. Journal of Family Therapy, 20, 59-76.
• Worthington, E. L. and Scherer, M. (2004). Forgiveness is an emotion-focused coping strategy that can reduce health risks and promote health resilience: Theory, review, and hypotheses. Psychology and Health, 19, 385–405.
• Yalom, I. D. (2006). Evlilik terapisi (Y. Özkardeşler Şallı, Çev.). İstanbul: Prestij Yayınları.
• Yerlikaya, E. (2003). Mizah tarzları ölçeğinin uyarlama çalışması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Ziv, A. and Gadish, O. (1989). Humor and marital satisfaction. The Journal of Social Psychology, 129 (6), 759-768.