ENGELLİ İŞ KOÇLUĞU PROGRAMININ ENGELLİ BİREYLERİN İSTİHDAMINA KATKISI: NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 62, 157 - 181, 29.03.2024

Abdülkadir Develi Huseyin Mollaoğlu

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1461583

Öz

Engelli bireyler, toplumsal hayata tam katılım konusundaki engeller nedeniyle sosyal dışlanma riski altında olan önemli bir nüfusu temsil etmektedirler. Bu sosyal sorunun üstesinden gelmek amacıyla İŞKUR, aktif istihdam politikaları çerçevesinde iş koçluğu hizmetini başlatmıştır. Bu araştırma, engelli bireylerin iş bulma, iş gücü piyasasına aktif katılımlarını ve işte başarılı olma süreçlerini detaylı bir şekilde inceleyerek, Engelli iş koçluğu programlarının bu süreçlere olan katkısını değerlendirmeyi hedefleyen bir nitel araştırmadır. Araştırma, toplam 13 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir; bu katılımcıların 4'ü kadın, 9'u erkektir. Veriler, mülakat yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Toplanan veriler, MAXQDA nitel veri analiz yazılımı ile detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, özellikle eğitim eksikliğinden kaynaklanan iletişim sorunları ve sosyal beceri eksikliklerinin iş arama süreçlerinde mülakatlar ve işyeri ilişkileri gibi sorunlara yol açabildiğini göstermektedir. Araştırmanın sonuçları, iş koçluğu programlarının engelli bireylerin iş bulma ve sürdürme süreçlerine olumlu katkılar sağladığını ve bu programların bu süreçlerde önemli bir rol oynadığını vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Engellilerin istihdamı, İŞKUR, aktif istihdam politikaları, Engelli iş koçluğu

THE CONTRIBUTION OF DISABILITY JOB COACHING PROGRAMS TO THE EMPLOYMENT OF INDIVIDUALS WITH DISABILITIES: A QUALITATIVE STUDY

Öz

Individuals with disabilities represent a significant portion of the population at risk of social exclusion due to barriers to full participation in society. In an effort to address this social issue, İŞKUR has initiated employment coaching services within the framework of active employment policies. This research is a qualitative study aimed at examining the employment processes of individuals with disabilities, including their job search, active participation in the labor market, and success in the workplace. Specifically, it seeks to evaluate the contribution of Disability Employment Coaching programs to these processes. The study was conducted with a total of 13 participants, including 4 females and 9 males. Data were collected through interviews and analyzed in detail using MAXQDA qualitative data analysis software. The findings of the study indicate that communication issues and social skill deficiencies resulting from educational gaps can lead to challenges in job search processes, interviews, and workplace relationships. The results of the research emphasize the positive contributions of employment coaching programs to the employment and retention processes of individuals with disabilities, highlighting the significant role these programs play in these processes.

Anahtar Kelimeler

Employment of individuals with disabilities, İŞKUR, active employment policies, Disability Employment Coaching

Kaynakça

• Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2019). Engelli ve yaşlı bireylere ilişkin istatistiki bilgiler (İstatistik Bülteni, Mayıs). Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu (2010). Özürlülerin sorun ve beklentileri araştırması. Ankara.
• Altan, Ö. Z. (2007). Sosyal politika. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi AÖF Yayınları. No: 900.
• Betcherman, G. (1999). Amit Dar; Amy Luinstra and Makoto Ogawa; “Actıve Labor Market Policies: Polıcy Issues For East Asıa”, Social Protection Unit The World Bank, December.
• Bezmez, D. ve Yardımcı, S. (2010). Dönüşen vatandaşlık kurguları çerçevesinde sakat hakları: kurumsal yaklaşımlar ve Türkiye örneği. F. Kartal (Ed.), Yurttaşlık tartışmaları: Yeni yaklaşımlar içinde (s. 159-190). Ankara: TODAİE.
• Biçerli, M.Kemal (2004). İşsizlikle Mücadelede Aktif İstihdam Proğramları, Anadolu üniversitesi Yayınları Eskişehir
• Bozkurt, S., Doğan, A. ve Karaeminoğulları, A. (2013). An Investigation Of Job And Career Counseling Candidates From The Perspective of Diversity Management. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(4), 589-606.
• Cresswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Curnock E, Leyland AH, Popham F. (2016) The impact on health of employment and welfare transitions for those receiving out-of-work disability benefits in the UK. Soc Sci Med. 162:1–10.
• Çelebi, Y. (2013). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Engelsiz İstihdam. İŞKUR İstihdamda 3İ Dergisi, Sayı: 9. (64-65).
• Emerson E, Madden R, Graham H, et al. The health of disabled people and the social determinants of health. Public health. 2011;125:145–147.
• Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım Aş.
• Erickson WA, von Schrader S, Bruy_ere SM, et al. (2014). The employment environment: employer perspectives, policies, and practices regarding the employment of persons with disabilities.
• Rehabil Couns Bull.57:195–208.
• Gündüz G. S. (2007). Sosyal İçerme Politikalarının Uygulanmasında Kamu İstihdam Kurumlarının Rolü. Uzmanlık Tezi, Ankara, ÇSGB Türkiye İş-Kur Genel Müdürlüğü.
• Hagner D, Cooney BF. “I do that for everybody”: Supervising employees with autism. Focus Autism Other Dev Disabl. 2005;20:91–97.
• Hernandez B, Keys C, Balcazar F. (2000) Employer attitudes toward workers with disabilities and their ADA employment rights: a literature review. J Rehabil.66:4.
• Hsieh, H. F. ve S. E. Shannon (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research. 15.9, 1277-1288.
• Karaaslan, L. (2020). Geçmişten Günümüze Engelli İstihdamı: Engelliler için Nitelikli İstihdamda Yeni Yaklaşımlar. Çalışma İlişkileri Dergisi, 1, 46-58.
• Kızıltaş, M. (2021). Engellilerle İletişim, İstanbul, Ceres Yayınevi,
• Kocman A, Fischer L, Weber G. (2017). The Employers’ perspective on barriers and facilitators to employment of people with intellectual disability: a differential mixed-method approach. J Appl Res Intellect Disabil.31:120-131.
• Koçak, O. ve Akman, A.C. (2011). İşsizlikle Mücadelede İş Danışmanlık Hizmetleri Ve Yalova Örneği. The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 13(2), 133-154.
• Korkmaz, K. (2019). Gençlerin Meslek ve İş Seçimleri Yolunda İŞKUR’daki İş ve Meslek Danışmanlarının Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Mamatoğlu, N., Yaşın Dökmen, Z. Ve Yıldırım, F. (2015). İşyerinde Engelliye Yönelik Tutumlar Ölçeği. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 32(2), 183-204.
• Marmot M. (2005). Social determinants of health inequalities. Lancet.365:1099–1104.
• Merriam, Sharan B. (2018), Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (3. Baskı). S. Turan (çev.). İstanbul: Nobel.
• Orhan, S. (2011). Türkiye’de Özürlü Dostu İstihdam Politikaları, Durum Analizi ve Öneriler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı.
• Ozawa, M. N. and Y. H. Yeo. (2006). Work Status and Work Performance of People With Disabilities. Journal Of Disability Policy Studies Vol. 17/No. 3. (180-190). Scheef AR. (2016). Exploring barriers and strategies for facilitating work experience opportunities for individuals with intellectual disabilities enrolled in post-secondary education programs. (Unpublished doctoral dissertation). Washington State University;
• Türkiye İstatistik Kurumu (2013). Türkiye'de ise 2011 Nüfus ve Konut Araştırması
• Türkiye İstatistik Kurumu (2010). Özürlülerin sorun ve beklentileri araştırması, Ankara.
• Türkiye İş Kurumu (2017). 2016 Yılı Faaliyet Raporu.
• Türkiye İş Kurumu Müdürlüğü (İŞKUR) (2019). 12 Şubat 2019 tarihinde https://www.iskur.gov.tr/isveren/engelli-istihdami/ adresinden erişildi.
• Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) (2023). https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/is-ve-meslek-danismanligi/meslek-danismanligi/ Erişim: 12.02.2023
• Uşen (2007). Aktif Emek Piyasası Politikaları, Çalışma ve Toplum, 2, 65-94.
• Ünsür, A. (2020). Engellilere Yönelik Beceri Kazandırma Ve İstihdam Faaliyetleri İle Bu Alanda Yerel Yönetimlerin Rolü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Örneği. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 9(23), 132-164.
• Wagner, C., ve Maree, D. (2007). Teaching research methodology: Implications for psychology on the road ahead. South African Journal of Psychology,37(1), 121-134
• Yıldırım A., Şimşek H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 9. Baskı. Ankara, Seçkin Yayınevi
• Yıldız R. ve O. Özgedey. (2018). Engellinin Akrabalık ve Komşuluk İlişkileri. İstanbul: Kitabi Yay.