Obstetrik Jinekolojik Bakım Alan Kadınlarda Hasta Haklarını Kullanma Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 2, 26 - 45, 11.05.2022

Nuriye Değirmen Ayşegül Durmaz

Öz

Giriş: Üreme sağlığının korunması, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi için bakım gereksinimlerinin hasta hakları gözetilerek karşılanması kadınların refahı ve yaşamları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Amaç: Araştırmada obstetrik jinekolojik bakım alan kadınlarda hasta haklarını kullanma tutumlarının belirlenmesi ve kadınların bazı sosyo-demografik özellikleri ile hasta haklarını kullanma tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Gereç ve yöntemler: Araştırma tanımlayıcı bir çalışmadır. Ağustos-Ekim 2020 tarihleri arasında kolay örnekleme yöntemi kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmaya 488 kadın dahil edilmiştir. Veri toplama araçları olarak “Kişisel Bilgi Formu” ve ‘‘Hasta Hakları Kullanma Tutum Ölçeği’’ kullanılmıştır. Çevrimiçi anket yazılımı (Google Formlar) kullanılarak geliştirilen e-anket web üzerinden çevrimiçi olarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerden, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 28.79±11.15 olarak bulunmuştur. Kadınların %58.2’sinin hasta hakları konusunda bilgi almadığı belirlenmiştir. Kadınların HHKTÖ toplam puan ortalaması 110.637±24.51 (ortanca 113; IQR 43) olarak hesaplanmıştır. Hasta hakları konusunda bilgi alan, tedavisini ya da hastane ile ilgili sorunlarını sağlık çalışanlarına anlatabilen, sağlık çalışanlarının hasta haklarına saygılı olduğunu düşünen kadınların HHKTÖ aldıkları toplam puan ortalaması daha yüksek ve bu özellikler ile HHKTÖ toplam puan ortalaması arasındaki farkın istatistiksel açıdan anlamlı olduğu belirlenmiştir (p=0.000). Sonuç: Araştırmada kadınların hasta haklarını kullanma tutumları ortalamanın üstünde bulunmasına rağmen geliştirilmesi gerektiği belirlenmiştir. Ebelerin ve sağlık çalışanlarının, kadınları hasta hakları ile ilgili bilinçlendirmesi, yanlış inançlarının varlığının belirlenmesi ve doğru bilgilerinin pekiştirilmesi önem arz etmektedir. Ayrıca sağlık çalışanlarınında hasta hakları konusunda bilgilendirilmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

obstetri, jinekoloji, hasta hakları, tutum

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Ertaş, H. ve Kıraç, F.Ç. (2018). Hastaneye müracaat eden hastaların hasta hakları konusundaki bilgilerinin ölçülmesi. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR). 5(27), 2939-2945.
• Kırılmaz, H., Fıçıcı, Y., ve Şimşir, İ. (2018). Hasta hakları farkındalığına yönelik bir araştırma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 41, 233-258.
• Zampas, C., Amin, A., O’Hanlon L. et all. (2020). Operationalizing a human rights-based approach to address mistreatment against women during childbirth. Health Hum Rights. 22(1), 251–264.
• Lokugamage, A., Pathberia, S. (2017).Human rights in childbirth, narratives and restorative justice: a review. Reproductive Health. 14(1),1-10.
• Zaybak, A., Eşer, İ., İsmailoğlu, E.G. (2012). Bir üniversite hastanesinde hastaların hasta haklarını kullanma tutumunun incelenmesi. İ.Ü.F.N. Hem. Derg. 20 (2), 104-111.
• Öztaş, B., İyigün, E. (2016) Kalp-damar cerrahisi geçirmiş hastaların hasta hakları kullanma tutumlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Derg. 58, 256-260.
• Erbil, N. (2009). Hasta hakları kullanma tutumu ölçeğinin geliştirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 826- 837.
• Eksen, M., Karadağ, N., Işıkay, Ç., Karakuş, A., Seyhan, D., Karanlık, M. (2003), Hastaların hasta hakları konusundaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi.1303-5134.
• Çelik, H., Taşhan, S.T. (2014). Bireylerin hasta haklarını kullanma tutumlarının sağlık çalışanlarına yönelik şiddet düşüncesiyle ilişkisinin belirlenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 1(2):89-98.
• Yılmaz, H. (2002). Osmangazi üniversitesi eğitim uygulama ve araştırma hastanesinde yatan erişkin hastaların hasta haklarından yararlanma durumları ve hemşirelerin hasta haklarına ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 12.
• Bayık, A., Türkistanlı, E. (1992). Hastaların hasta haklarını bilme bu haklardan yararlanma durumları ve karşılaştıkları riskler. III. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı, Esnaf Ofset Matbaacılık, Sivas, 778-782.
• Dönmez, L., Culbant, A.B., Yüce, A., Taşkın, T. (2001). Kütükçü 6 no’lu Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan15 yaş üzeri kişilerin bazı hasta haklarını kullanma durumu ve farklı sağlık kuruluşlarında görev yapan personelin davranışları konusundaki görüşleri. Türkiye Klinikleri J Med Ethics. 9(1), 42-8.
• Hojjatoleslami, S., Ghodsi, Z. (2012). Respect the rights of patient in terms of hospitalized clients: a crosssectional survey in Iran, Procedia - Social and Behavioral Sciences. 31, 464 – 467.
• Taşçı, D.K. (2007). Doğum yapan hastaların aldıkları bakımı hasta hakları açısından değerlendirmeleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 10(3), 26-33.
• Merako, K., Dalla-Vorgia, P., Garanis-Papadatos, T., KoureaKremastinou, J. (2001). Satisfying patients’ rights: A hospital patient survey. Nursing Ethics. 8(6), 499-509.