1986-2023 Yılları Arasında Tıbbi Hataların Web of Science Veri Tabanına Dayalı Bibliyometrik Ağ Analizi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 3, 157 - 183, 30.09.2024

Yasemin Aslan , Furkan Alp

Öz

Sağlık hizmet kalitesinin en önemli belirleyicilerinden biri hasta güvenliğidir. Tıbbi hatalar gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hastaneye yatış maliyetlerini ve tıbbi harcamaları artırarak sağlık hizmet kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. Bu çalışmada sağlık kurumlarında “Tıbbi Hata (Medical Error)” ve “Hasta Güvenliği (Patient Safety)” kavramlarının ilişkili olduğu Web of Science (WoS) Science Citation Index (SCI), Social Sciences Citation Index (SSCI) ve Emerging Sources Citation Index (ESCI) kategorilerinde yer alan çalışmaların bibliyometrik analizi yapılmıştır. Bu kapsamdaki çalışmaların 2005 yılından itibaren popülaritesinin sistematik bir şekilde arttığı, 2021 yılında en üst seviyeye ulaştığı görülmüştür. Carayon ve arkadaşları (2006) tarafından yapılan “Work system design for patient safety: the SEIPS model” başlıklı çalışmanın 1647 atıf sayısı ile birinci sırada yer almaktadır. En fazla yayına sahip ülke Amerika Birleşik Devletleri’dir (725 yayın-%30). En fazla yayın yapan kurumlar arasında Harvard Üniversitesi ve Johns Hopkins Üniversitesi yer almaktadır. “Journal of Patient Safety” 123 yayın ile ilk sıradadır. Ortak kurum ağ analizinde en yüksek bağlantı gücüne sahip ve ağ merkezinde yer alan kurumlar Manchester Üniversitesi, Harvard Üniversitesi ve John Hopkins Üniversitesi’dir. İlgili çalışmalarda en fazla kullanılan anahtar kelimeler sırasıyla; patient safety (1174), patient safety culture (390), adverse events (107), medical errors (100), quality improvement (91)’dır. Hasta güvenliği, sağlık hizmeti sunum sürecinde hasta bakım kalitesinin iyileştirilmesini ve tıbbi hataların önlenmesini hedefler. Bu çalışmayla, hasta güvenliği ve tıbbi hatalar konusunda ileri çalışmalar yapmak isteyen araştırmacılar için rehber niteliği taşıyacak bir kaynak ortaya konulması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hasta güvenliği, Tıbbi hata, Web of Science, Bibliyometrik ağ analizi

Etik Beyan

Makalede hiçbirsuç unsuruna veya kanuna aykırı ifadeye yer verilmemiş, araştırma yapılırken araştırma ve yayın etiğine uygun hareket edilmiştir.

Destekleyen Kurum

Araştırmayı destekleyen herhangi bir kurum bulunmamaktadır.

Kaynakça

• • Abdulrahman, A. T., Alshammari, A. O., Alhur, A. & Alhur, A. A. (2021). Robustness of supersaturated design to study the causes of medical errors. Mathematical Problems in Engineering, 192, 1-7. Erişim adresi: https://doi.org/10.1155/2021/9682345.
• • Aghighi, N., Aryankhesal, A. & Raeissi, P. (2022). Factors affecting the recurrence of medical errors in hospitals and the preventive strategies: a scoping review. Journal of Medical Ethics and History of Medicine, 15, 7. Erişim adresi: https://doi.org/10.18502/jmehm.v15i7.11049.
• • Ahmed, A. H., Giri, J., Kashyap, R., Singh, B., Dong, Y., Kilickaya, O., Erwin, P. J., Murad, M. H. & Pickering, B. W. (2015). Outcome of adverse events and medical errors in the intensive care unit: A systematic review and meta-analysis. American Journal of Medical Quality, 30(1), 23-30. Erişim adresi: https://doi.org/10.1177/1062860613514770.
• • Alotaibi, Y.K. & Federico, F. (2017). The impact of health information technology on patient safety. Saudi Medical Journal, 38(12), 1173-1180. Erişim adresi: https://doi.org/10.15537/smj.2017.12.20631.
• • Ammouri, A.A., Tailakh, A. K., Muliira, J. K., Geethakrishnan, R. & Al Kindi, S. N. (2015). Patient safety culture among nurses. International Nursing Review, 62(1), 102-110. Erişim adresi: https://doi.org/10.1111/inr.12159.
• • Bari, A., Khan, R. A. & Rathore, A. W. (2016). Medical errors; causes, consequences, emotional response and resulting behavioral change. Pakistan Journal of Medical Sciences, 32(3), 523-8. Erişim adresi: https://doi.org/10.12669/pjms.323.9701.
• • Blendon, R. J., DesRoches, C. M., Brodie, M., Benson, J. M., Rosen, A. B., Schneider, E., Altman, D. E., Zapert, K., Herrmann, M. J. & Steffenson, A. E. (2002). Views of practicing physicians and the public on medical errors. New England Journal of Medicine, 347(24), 1933-40. Erişim adresi: https://doi.org/10.1056/NEJMsa022151.
• • Boamah, S. A., Spence Laschinger, H. K., Wong, C. & Clarke, S. (2018). Effect of transformational leadership on job satisfaction and patient safety outcomes. Nursing Outlook, 66(2), 180-189. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.outlook.2017.10.004.
• • Carayon, P. A. S. H., Hundt, A. S., Karsh, B. T., Gurses, A. P., Alvarado, C. J., Smith, M. & Brennan, P. F. (2006). Work system design for patient safety: The SEIPS model. BMJ Quality & Safety, 1(1), i50-8. Erişim adresi: https://doi.org/10.1136/qshc.2005.015842.
• • Carayon, P., Wetterneck, T. B., Rivera-Rodriguez, A. J., Hundt, A. S., Hoonakker, P., Holden, R. & Gurses, A. P. (2014). Human factors systems approach to healthcare quality and patient safety. Applied Ergonomics, 45(1), 14-25. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.apergo.2013.04.023.
• • Cho, E., Lee, N. J., Kim, E. Y., Kim, S., Lee, K., Park, K. O. & Sung, Y. H. (2016). Nurse staffing level and overtime associated with patient safety, quality of care, and care left undone in hospitals: A cross-sectional study. International Journal of Nursing Studies, 60, 263-71. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2016.05.009.
• • Crijns, T. J., Kortlever, J. T. P., Guitton, T. G., Ring, D. & Barron, G. C. (2020). Symptoms of burnout among surgeons are correlated with a higher ıncidence of perceived medical errors. Musculoskeletal Journal of Hospital for Special Surgery, 16(2), 305-310. Erişim adresi: https://doi.org/10.1007/s11420-019-09727-6.
• • Colla, J. B., Bracken, A. C., Kinney, L. M. & Weeks, W. B. (2005). Measuring patient safety climate: a review of surveys. Quality & Safety in Health Care, 14(5), 364-366. Erişim adresi: https://doi.org/10.1136/qshc.2005.014217. • Elliott, R. A., Camacho, E., Jankovic, D., Sculpher, M. J. & Faria, R. (2021). Economic analysis of the prevalence and clinical and economic burden of medication error in England. BMJ Quality & Safety, 30(2), 96-105. Erişim adresi: https://doi.org/10.1136/bmjqs-2019-010206.
• • Gaba, D. M. (2000). Anaesthesiology as a model for patient safety in health care. BMJ Journals, 320(7237), 785-788. Erişim adresi: https://doi.org/10.1136/bmj.320.7237.785.
• • Garbutt, J., Brownstein, D., Klein, E., Waterman, E., Krauss, M., Marcuse, E., Hazel, E., Dunagan, W. C., Fraser, V. & Gallagher, T. H. (2007). Reporting and disclosing medical errors. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 161(2), 179-185. Erişim adresi: https://doi.org/10.1001/archpedi.161.2.179.
• • Grossman, S. A., Gurley, K. L. & Wolfe, R. E. (2020). The ethics of error in medicine. Rambam Maimonides Medical Journal, 11(4), e0033. Erişim adresi: https://doi.org/10.5041/RMMJ.10406.
• • Hamed, M. M. M. & Konstantinidis, S. (2022). Barriers to Incident Reporting among Nurses: A Qualitative Systematic Review. Western Journal of Nursing Research, 44(5), 506-523. Erişim adresi: https://doi.org/10.1177/0193945921999449.
• • Herrmann, T. A., Gray, N. & Petrova, O. (2023) Staff perceptions of interdisciplinary team training and its effectiveness in reducing medical errors. International Journal of Healthcare Management, 16(2), 258-267. Erişim adresi: https://doi.org/10.1080/20479700.2022.2097762.
• • Jalali, M., Habibi, E., Khakzad, N., Aval, S. B. & Dehghan, H. (2024). A novel framework for human factors analysis and classification system for medical errors (HFACS-MES)-A Delphi study and causality analysis. PLoS One, 19(2), e0298606. Erişim adresi: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0298606.
• • Khammarnia, M. & Setoodehzadeh, F. (2017). Medical error as a challenge in Iran’s Health System. Health Scope, 6(1), e39743. Erişim adresi: https://doi.org/10.17795/jhealthscope-39743.
• • Khammarnia, M., Ravangard, R., Barfar, E. & Setoodehzadeh, F. (2015). Medical errors and barriers to reporting in ten hospitals in Southern Iran. Malaysian Journal of Medical Sciences, 22(4), 57-63.
• • Kwan, J. L., Lo, L., Sampson, M. & Shojania, K. G. (2013). Medication reconciliation during transitions of care as a patient safety strategy: A systematic review. Annals of Internal Medicine, 158(5 Pt 2), 397-403. Erişim adresi: https://doi.org/10.7326/0003-4819-158-5-201303051-00006.
• • Landrigan, C. P., Parry, G. J., Bones, C. B., Hackbarth, A. D., Goldmann, D. A. & Sharek, P. J. (2010). Temporal trends in rates of patient harm resulting from medical care. New England Journal of Medicine, 363(22), 2124-2134. Erişim adresi: https://doi.org/10.1056/NEJMsa1004404.
• • Levine, K. J., Carmody, M. & Silk, K. J. (2020). The influence of organizational culture, climate and commitment on speaking up about medical errors. Journal of Nursing Management, 28(1), 130-138. Erişim adresi: https://doi.org/10.1111/jonm.12906.
• • Lederman, R., Dreyfus, S., Matchan, J., Knott, J. C. & Milton, S. K. (2013). Electronic error-reporting systems: A case study into the impact on nurse reporting of medical errors. Nursing Outlook, 61(6), 417-426. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.outlook.2013.04.008.
• • Makary, M. A. & Daniel, M. (2016). Medical error-the third leading cause of death in the US. British Medical Journal, 353, i2139. Erişim adresi: https://doi.org/10.1136/bmj.i2139.
• • Miandoab, F. D. & Sadeghi, J. (2017). Effect of professional ethics on reducing medical errors from the viewpoint of faculty members in Medical School of Tabriz University of Medical Sciences. Research and Development in Medical Education, 6(2), 66-71. Erişim adresi: https://doi.org/10.15171/rdme.2017.015.
• • Mul Fedele, M. L., López Gabeiras, M. D. P., Simonelli, G., Diez, J. J., Bellone, G. J., Cagliani, J., Larrateguy, L., Eiguchi, K., Golombek, D. A., Cardinali, D. P., Pérez-Chada, D. & Vigo, D. E. (2023). Multivariate analysis of the impact of sleep and working hours on medical errors: a MICE approach. BMC Public Health, 23(1), 2317. Erişim adresi: https://doi.org/10.1186/s12889-023-17130-4.
• • Nieva, V. F. & Sorra, J. (2003). Safety culture assessment: a tool for improving patient safety in healthcare organizations. BMJ Quality & Safety, 12(2), ii17-23. Erişim adresi: https://doi.org/10.1136/qhc.12.suppl_2.ii17.
• • Perez, B., Knych, S. A., Weaver, S. J., Liberman, A., Abel, E. M., Oetjen, D. & Wan, T. T. (2014). Understanding the barriers to physician error reporting and disclosure: A systemic approach to a systemic problem. Journal of Patient Safety, 10(1), 45-51. Erişim adresi: https://doi.org/10.1097/PTS.0b013e31829e4b68.
• • Runciman, W., Hibbert, P., Thomson, R., Van Der Schaaf, T., Sherman, H. & Lewalle, P. (2009). Towards an International Classification for Patient Safety: key concepts and terms. International Journal for Quality in Health Care, 21(1), 18-26. Erişim adresi: https://doi.org/10.1093/intqhc/mzn057.
• • Sağlık Bakanlığı. (2023). Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite, Akreditasyon ve Çalışan Hakları Dairesi Başkanlığı. Erişim adresi: https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/.
• • Sammer, C. E., Lykens, K., Singh, K. P., Mains, D. A. & Lackan, N. A. (2010). What is patient safety culture? A review of the literature. Journal of Nursing Scholarship, 42, 156-165. Erişim adresi: https://doi.org/10.1111/j.1547-5069.2009.01330.x
• • Tawfik, D. S., Profit, J., Morgenthaler, T. I., Satele, D. V., Sinsky, C. A., Dyrbye, L. N., Tutty, M. A., West, C. P. & Shanafelt, T. D. (2018). Physician Burnout, Well-being, and Work Unit Safety Grades in Relationship to Reported Medical Errors. Mayo Clinic Proceedings, 93(11), 1571-1580. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.mayocp.2018.05.014.
• • Varjavand, N., Bachegowda, L. S., Gracely, E. & Novack, D. H. (2012). Changes in intern attitudes toward medical error and disclosure. Medical Education, 46(7), 668-677. Erişim adresi: https://doi.org/10.1111/j.1365-2923.2012.04269.x.
• • Vaziri, S., Fakouri, F., Mirzaei, M., Afsharian, M., Azizi, M. & Arab-Zozani, M. (2019). Prevalence of medical errors in Iran: a systematic review and meta-analysis. BMC Health Services Research, 19(622), 1-11. Erişim adresi: https://doi.org/10.1186/s12913-019-4464-8.
• • Walsh, E. K., Hansen, C. R., Sahm, L. J., Kearney, P. M., Doherty, E. & Bradley, C. P. (2017). Economic impact of medication error: a systematic review. Pharmacoepidemiology and Drug Safety, 26, 481-497. Erişim adresi: https://doi.org/10.1002/pds.4188.
• • Weaver, S. J., Lubomksi, L. H., Wilson, R. F., Pfoh, E. R., Martinez, K. A. & Dy, S. M. (2013). Promoting a culture of safety as a patient safety strategy: a systematic review. Annals of Internal Medicine, 158(5 Pt 2), 369-74. Erişim adresi: https://doi.org/10.7326/0003-4819-158-5-201303051-00002.
• • World Health Organization (WHO). (2021). Global patient safety action plan 2021-2030: Towards eliminating avoidable harm in health care. Geneva: World Health Organization. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. Erişim adresi: https://www.who.int/teams/integrated-health-services/patient-safety.