Depreme Dirençlilikte Kentsel Dönüşümün Yasal Dayanakları

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 17, 44 - 60, 26.12.2024

Bahar Bıyıklar , Zehra Namlı Bilmez

https://doi.org/10.25069/spmj.1424211

Öz

Kentler, insan yaşamında sürdürülebilirliğin sağlanması için önemli alanlardır. Bu bağlamda özellikle afete dirençlilik konusunda kentsel dönüşümün önemi dikkat çekmektedir. Kentsel dönüşüm, kentin önemli bir kısmının proje kapsamında mevcut yapı stoklarının olası depreme karşı incelenmesi ve çalışmalar yapılması sürecidir. Kentsel dönüşüm ilki 1953 olmak üzere çeşitli yasalara konu olmuş ve son olarak 2012 yılında 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” düzenlenmiş ve afetlere dirençlilik kapsamında gerekliliği vurgulanmıştır. Ancak Türkiye’de 6 Şubat ve 20 Şubat tarihlerinde yaşanan depremler kentsel dönüşümün ehemmiyetini hatırlatmış ve 9 Kasım 2023 tarihinde “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” kabul edilmiştir. Bu bağlamda çalışmada afete dirençlilikte kentsel dönüşümün yasal dayanaklarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’de kentsel dönüşümün yasal dayanakları 1950-1980, 1980-2000 ve 2000 sonrası olmak üzere dönemlendirilerek incelenmiştir. Sonuç olarak kentsel dönüşüm alanında çıkarılan yasaların günün koşulları çerçevesinde geliştirildiği, değişen ve gelişen kentsel ihtiyaçlar çerçevesinde şekillendirildiği tespit edilmiştir. Nitekim ülke topraklarının %96’sının deprem tehlikesi altında olması sebebiyle kentsel dönüşüm kararlarının daha hızlı alınması ve uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin sürecin etkin bir şekilde yürütülmesinin zorunluluk arz ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afete Dirençlilik, Kentsel Dönüşüm, Kentsel Dönüşüm Yasaları

Legal Bases of Urban Transformation in Earthquake Resilience

Öz

Cities are important areas for ensuring sustainability in human life. In this context, the importance of urban transformation, especially in terms of disaster resistance, draws attention. Urban transformation is the process of examining the existing building stocks of a significant part of the city within the scope of the project against possible earthquakes and carrying out studies. Urban transformation has been the subject of various laws, the first of which was in 1953, and finally, in 2012, the "Law No. 6306 on the Transformation of Areas under Disaster Risk" was regulated and its necessity was emphasized within the scope of disaster resistance. However, the earthquakes in Turkey on February 6 and February 20 reminded the importance of urban transformation, and on November 9, 2023, the "Law on the Amendment of the Law on the Transformation of Areas under Disaster Risk and Certain Laws and Decree Law No. 375" was adopted. In this context, the study aims to examine the legal basis of urban transformation in disaster resilience. For this purpose, the legal basis of urban transformation in Turkey was examined by periodizing it as 1950-1980, 1980-2000 and after 2000. As a result, it has been determined that the laws enacted in the field of urban transformation have been developed within the framework of the conditions of the day and shaped within the framework of changing and developing urban needs. As a matter of fact, since 96% of the country's territory is under earthquake danger, it has been determined that it is necessary to take urban transformation decisions faster and to carry out the process of resolving disputes effectively.

Anahtar Kelimeler

Disaster Resilience, Urban Transformation, Urban Transformation Laws

Kaynakça

• Abatay, B. (2023, Kasım 8). Yeni kentsel dönüşüm yasası eden ‘mülksüzleştirme planı’ olarak eleştiriliyor?. BBC News Türkçe.
• AFAD. (2018). Türkiye’de afet yönetimi ve doğa kaynaklı afet istatistikleri. AFAD. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/35429/xfiles/turkiye_de_afetler.pdf
• AFAD. (2014). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. AFAD. https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3495/xfiles/sozluk.pdf.
• Ahsan, M. M., Mahmood, S. S. & Varol, N. (2018). Assessment of climate disaster resilience ın Dhaka city: A case study of ward No. 28 of Dhaka south city corporation. Journal of Disaster and Risk, 1(2), 81-92.
• Akyel, R. (2000). Gölyaka’da deprem. İstanbul: Gren Ajans.
• Ataöv, A., & Osmay, S. (2007). Türkiye'de kentsel dönüşüme yöntemsel bir yaklaşım. METU-JFA, 24(2), 57-82.