Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni Adaylarının Spora Bağlılıklarının Gelecek Kaygısı Üzerindeki Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 14 - 26, 23.10.2024

Ceren Bolat , Nurullah Çelik

Öz

Bu araştırmanın amacı beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının spora bağlılıklarının gelecek kaygısı üzerindeki etkisini araştırmaktır. İlişkisel tarama modeliyle yürütülen araştırmaya 82’si kadın 125’i erkek olmak üzere toplamda 207 gönüllü öğrenci katılmıştır. Araştırmada ölçme araçları olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Spora Bağlılık Ölçeği”, “Gelecek Kaygısı Ölçeği” ölçekleri kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS programıyla bağımsız gruplar t-testi, Pearson korelasyon ve Regresyon analizleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda spora bağlılık ile cinsiyet arasında; gelecek kaygısı ile cinsiyet arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Pearson korelasyon analizi sonuçlarına bakıldığında katılımcıların odaklanma ile gelecek korkusu, gelecekten umutsuzluk ile gelecek kaygısı arasında negatif yönde düşük düzeyde; dinç olma ile gelecek korkusu arasında negatif yönde düşük, gelecekten umutsuzluk ile gelecek kaygısı arasında negatif yönde orta düzeyde; spora bağlılık ile gelecek korkusu arasında negatif yönde düşük yönde, gelecekten umutsuzluk ile gelecek kaygısı arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Gelecek kaygısının yordanmasına ilişkin regresyon analizi sonuçlarına göre ise spora bağlılığın gelecek kaygısı üzerinde anlamlı şekilde yordayıcı güce sahip olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle çeşitli değişkenlerin spora bağlılığı ve gelecek kaygısını etkilediği ve spora bağlılığın artmasıyla birlikte gelecek kaygısının azaldığı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

spor, bağlılık, kaygı, beden eğitimi ve spor öğretmen adayı

Etik Beyan

Bu çalışmanın etik kurul onayı, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Etik kurulundan 02/01/2023 tarihinde (E-26428519-044-70933) alınmıştır.

The Effect of Participation Method Applied in Physical Education and Sports Lessons on University Students' Commitment to Sports

Öz

The aim of this research is to investigate the effect of physical education and sports teacher candidates' commitment to sports on their future anxiety. A total of 207 volunteer students, 82 women and 125 men, participated in the research conducted with the relational screening model. "Personal Information Form", "Sports Commitment Scale" and "Future Anxiety Scale" scales were used as measurement tools in the research. The collected data were analyzed using the SPSS program using independent groups t-test, Pearson correlation and regression analyses. As a result of the research, there is a difference between sports commitment and gender; Significant relationships have been identified between future anxiety and gender. Looking at the Pearson correlation analysis results, the participants' relationship between focus and fear of the future, hopelessness about the future and future anxiety is negatively low; There is a negative low level between being vigorous and fear of the future, a negative medium level between hopelessness about the future and future anxiety; A low, negative, significant relationship was found between commitment to sports and fear of the future, and a moderate, negative significant relationship was found between hopelessness about the future and future anxiety. According to the results of the regression analysis regarding the prediction of future anxiety, it was found that commitment to sports has a significant predictive power on future anxiety. Based on these results, it has been revealed that various variables affect commitment to sports and future anxiety, and as commitment to sports increases, future anxiety decreases.

Anahtar Kelimeler

sport, commitment, anxiety, physical education and sports teacher candidate

Kaynakça

• Acun, H. G. (2022). Elit seviyede spor yapan taekwondo ve muaythai sporcularının örgütsel bağlılık ile örgütsel stress düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Adie, J. W., Duda, J. L. & Ntoumanis, N. (2008). Autonomy support, basic need satisfaction and the optimal functioning of adult male and female sport participants: A test of basic needs theory. Motivation and Emotion, 32(3), 189- 199. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/s11031-008-9095-z
• Akandere, M. (1997). Üniversite gençliğinde görülen kaygının giderilmesinde sporun etkisi [Doktora tezi]. İstanbul Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Akgün, A. & Aydın, M. (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerin kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 6(20), 283-299.
• Albay, F., Çebi, A. İ. & Veysel, G. Ü. L. (2022). Spora bağlılığın üniversite öğrencilerinde etkileri. ROL Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 91-98.
• Almomani, M. & Naeem, M. (2013). Future anxiety college students in Al-Jalil region in light of some variable. Jordan Journal of Education Sciences, 9(2), 173-185.
• Andersen, S. (2000). Fundamental human needs: Making Social Cognition Relevant. Psychological Inquiry, 11, (4), 269-276.
• Arslan, C., Güllü, M. & Tutal, V. (2012). Spor yapan ve yapmayan ilköğretim öğrencilerinin depresyon durumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5 (2), 120-132.
• Aydın, A. & Tiryaki, S. (2017). Üniversite öğrencilerinin kaygı düzeylerini etkileyen faktörleri belirlemeye yönelik bir çalışma (KTÜ örneği). Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(4), 715-722.
• Aydın, İ., Erman, Ö. N. C. Ü., Akbulut, V. & Küçük Kılıç S. (2019). Öğretmen adayların boş zaman sıkılma algısı ve psikolojik sağlamlık ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(1), 39-53.
• Aydın, M. ve Egemberdiyeva, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 37-53.
• Aykora, A. F. ve Dinçer, U. (2022). Spor bilimlerinde öğrenim gören lisans öğrencilerinin spora bağlılık düzeyleri ve akademik başarılarının incelenmesi. Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Dergisi, 5(1), 1-8.
• Bakker, F.C., Whiting H.T.A. & Van Der Brug H. (1990). Sport psychology: concepts and applications, New York: John Wiley and Sons, s.36.
• Başaran, M. H., Taşğın, Ö., Sanioğlu, A. & Taşkın, A.K. (2009). Sporcularda durumluk ve sürekli kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 533- 542.
• Baumeister, R. F. & Leary, M. R. (1995). The need to belong: desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological bulletin, 117(3), 497.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K., E., Akgün, E., Ö., Karadeniz, Ş. & Demirci, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çakmak, Ö. (2005). Eğitim ve fen-edebiyat fakülteleri biyoloji bölümü öğrencilerinin kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 115-127.
• Canan, F. & Ataoğlu, A. (2010). Anksiyete, depresyon ve problem çözme becerisi algısüzerine düzenli sporun etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 11(38), 38 43.
• Çelik, A., Şahin, M., Yetim, A. & Çelik, A. (2012). Psikolojik sağlamlığın gelişiminde koruyucu bir faktör olarak spor ve fiziksel aktivite. The Journal of Academic Social Science Studies, Volume 5 Issue 8, p. 373-380.
• Civan, A., Özdemir, İ., Gencer, Y. G. & Durmaz, M. (2018). Egzersiz ve stress hormonları. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2 (1), 1-14. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tusbid/issue/37884/433073.
• Çoban, A. E. & Karaman, N. G. (2013). Üniversite öğrencilerinin umutsuzluk, kaygı ve ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2(2), 78-88.
• Coleman, P. (2000). Aging and The Satisfaction Psychological Needs. Psychological Inquiry, 11 (4), 291- 294. Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Sakarya Kitap Evi.
• Dağtekin, G., Dalkılıç, M., Çakıcı, F., Ekin, A.E., Öztünç, D. & Işıklı B. (2020). Tıp fakültesi öğrencilerinde gelecek kaygısı, depresyon ve stress ilişkisinin değerlendirilmesi. Türk Tıp Öğrencileri Araştırma Dergisi, 2(3), 135- 142.
• Deci E.L. & Rayn RM A. (1990). Motivational approach to self: Integration in Personality. Nebraska Sykposıum on Motivation.
• Deci, E. & Ryan, R. (1985b). The general causality orientations scale: Selfdetermination in personality. Journal of Research in Personality, 19, 109-134.
• Erkal, M. (1982). Sosyolojik açıdan spor, Ankara: Der Yayınları.
• Feist, W. C. (1990). Outdoor wood weathering and protection. Archaeological wood, properties, chemistry, and preservation. Advanced in Chemistry Series, 225-263-298.
• George, D. & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. (Sixteenth edition). Routledge, New York.
• Geylani, M. & Yıldız, C. Ç. (2022). Üniversite öğrencilerinde gelecek kaygısı ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 10(1), 284-300.
• Guillén, F. & Martínez-Alvarado, J. R. (2014). The sport engagement scale: An adaptation of the utrecht work engagement scale (UWES) for the sports environment. Universitas Psychologica, 13(3), 975-984.
• Güler, B. K. & Hamdi, E. M. E. Ç. (2006). Yaşam memnuniyeti ve akademik başarıda iyimserlik etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 129-149.
• Hall, N. (2011). Give it everything you got: Resilience for young males through sport. International Journal of Men’s Health, 10 (1), 65-81.
• Kalkavan, A., Terzi, E. & Kayhan, R. F. (2021). Türkiye olimpik hazırlık merkezlerinde çalışma yapan sporcuların egzersiz bağımlılığı düzeylerinin araştırılması. Spor Eğitim Dergisi, 5(2), 25-35.
• Kangotan, S. (2020). Dövüş sporcularının mükemmeliyetçilik ve spora bağlılık düzeylerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2011). Araştırmalarda rapor hazırlama. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayhan, R. F., Bardakçı, S. & Caz, Ç. (2020). Spora bağlılık ölçeğini Türkçe’ye uyarlama çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2905-2922.
• Kelecek, S. & Göktürk, E. (2017). Kadın futbolcularda sporcu bağlılığının sporcu tükenmişliğini belirlemedeki rolü. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 2(2).
• Kelecek, S. & Koruç, Z. (2018). Futbolcuların güdüsel yönelim ve spora bağlılık düzeylerinin sporcu tükenmişliğini belirlemedeki rolü. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 3(2).
• Khazaee‐pool, M., Sadeghi, R., Majlessi, F. & Rahimi Foroushani, A. (2015). Effects of physical exercise programme on happiness among older people. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 22(1), 47 57. doi.org/10.1111/jpm.12168.
• Köknel, Ö. (1993). Zorlanan insan. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Kula, K. & Saraç, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin gelecek kaygısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, Issue: 33, s. 227-242.
• Lonsdale, C., Hodge, K. & Jackson, S.A (2007). Athlete engagement: II. Developmental and initial validation of the athlete engagement questionnaire. International Journal of Sport Psychology, 38(4), 471-492.
• Madak, E., Kumartaşlı, M., Gülen, Ö. & Sönmez, H.O. (2021). Taekwondo sporcularının spora bağlılık düzeylerinin milli sporculuk durumları ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Online Journal of Recreation and Sports, 10 (3), 1-17. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tojras/issue/64152/935809.
• Mercan, M. (2006). Öğretmenlerde örgütsel bağlılık örgütsel yabancılaşma ve örgütsel vatandaşlık [Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Miranda, C. (2019). Exploring the lived experiences of foster youth who obtained graduate level degrees: Self-efficacy, resilience, and the impact on identity development. (Publication No. 27542827) [Doctoral dissertation, Pepperdine University]. PQDT Open.
• Moir, A., Jessel, D. (2002), Beyin ve cinsiyet. (Çev..Tarık Demirkan), İstanbul, Pencere Yayınları.
• Myers, G. D. & Diener, E. (1995). ‘‘Who is happy?”, Psychological Science, 6 (1): 10–19.
• Özgün, A., Türkmen, M. & Ayhan, B. (2021). Sporcuların covid-19’a yakalanma kaygısı ve spora bağlılık durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 298-315.
• Özkan, K. K. (2011). Kaygı (Anksiyete). (Erişim Tarihi: 20.09.2014). Erişim: Adresi: http://www.sokratespsikiyatri.com.tr/index.php/makaleler/day/18.
• Özsarı, A. & Çetin, M. Ç. (2022). Spora yönelik tutum ve mutluluk ilişkisi (sağlık sektöründe bir araştırma). SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(1), 36-47. https://doi.org/10.33689/spormetre.967955.
• Paglia, C. (2004). Cinsel kimlikler. (Çev. Didem Atay-Anahid Hazeyan), Ankara, Epos Yay.
• Rodriguez-Bravo, A.E., De-Juanas, A. & Garcia-Castilla, F.J. (2020). Effect of physical-sports leisure activities on young people’s psychological wellbeing. Front Psychol, 11,1-9. doi: 10.3389/fpsyg.2020.543951.
• Ryan, R. M. (1995). Psychological needs and the facilitation of integrative processes. Journal of Personality, 63(3), 397-427.
• Salar, B., Hekim, M. & Tokgöz, M. (2012). 15-18 yaş grubu takım ve ferdi spor yapan bireylerin duygusal durumlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (6), 123 135.
• Schaufeli, W. B. & Bakker, A. B. (2004). Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: A multi‐sample study. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 25(3), 293-315.
• Siyahtaş, A., Tükenmez, A. G. A., Avcı, Ö. G. S., Yalçınkaya, B. & Çavuşoğlu, S.B. (2020). Bireysel ve takım sporu yapan sporcuların spor bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Socıal Mentalıty and Researcher Thınkers Journal (Smart Journal), (Issn: 2630-631x), 6(34), 1310-1317.
• Somoğlu, M. B., Albayrak, A. Y., Öztaş, M., Taşkın, S. & Taşkın, S. (2023). Sporcuların yaralanma kaygılarının spora bağlılıklarına etkisi. Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 148-162.
• Tarhan, N. (2005). Mutluluk psikolojisi. İstanbul: Timaş yayınları.
• Tokdemir, C. (2015). Spor ve Mutluluk. Erişim adresi: http://www.psikolojiniz. org/spor-ve-mutluluk.
• Yazarer, İ., Taşmektepligil, M. Y., Ağaoğlu, Y. S. & Ağaoğlu, S.A. (2004). Yaz spor okullarında basketbol çalışmalarına katılan grupların iki aylık gelişmelerinin fiziksel yönden değerlendirilmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(4), 163-170.
• Yenilmez, K. & Özbey, N. (2006). Özel okul ve devlet okulu öğrencilerinin matematik kaygı düzeyleri üzerine bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2),431-448.
• Yılmaz, F. K. & Karakuş, S. (2022). Covid-19 Pandemi döneminde sağlık yönetimi öğrencilerinin iş bulma stres ve gelecek kaygısı. Gevher Nesibe Journal of Medical and Health Sciences, 7(19), 42-53.
• Zengin, Y. & Boran, O. (2019). İş güvencesizliğinin gelecek kaygısı ve çalışan performansına etkisi: Bir uygulama. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 2(10), 719-736.