Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Kadın Sağlığı

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 39 - 59, 31.12.2020

Esin Karacan Sena Gökçe

Öz

Sağlık kavramı fiziksel iyilik halinin ötesinde birden fazla etkene bağlı olarak şekillenmektedir. Bireylerin sağlıklı tanımının yapılabilmesi bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan tam iyilik halini gerekli kılmaktadır. Biyolojik faktörlere bağlı olarak cinsiyetlerin sağlık ihtiyaçları çeşitlilik göstermektedir. Bu anlamda farklı hizmet ihtiyaçları olmasına rağmen toplumsal cinsiyet bakış açısı nedeniyle kadınlar erkeklere oranla sağlık hizmetlerine ulaşma konusunda bir takım problemlerle karşılaşmaktadır. Özellikle doğacak çocuğun varlığını sürdürdüğü anne bedeninin ve buna bağlı olarak çocuğun sağlıklı olması makro anlamda toplum sağlığı ve sağlıklı toplum geleceğinin sağlanması açısından oldukça önemlidir. Tüm bunlar ışığında kadın sağlığı içeriği ve kapsamı anlamında üzerinde durulması gereken önemli bir halk sağlığı alanıdır. Bu çalışmada toplumsal cinsiyet bakış açısı ile kadın sağlığına etki eden faktörler üzerinde bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın sağlığı, toplumsal cinsiyet, kadına yönelik şiddet, üreme sağlığı, tütün kullanımı

Gender Inequality and Women's Health

Öz

The concept of health is shaped by more than one factor beyond physical well-being. A healthy definition of individuals requires full physical, mental and social well-being. The health needs of the sexes vary depending on biological factors. In this sense, although they have different service needs, women face some problems in accessing health services compared to men due to the gender perspective. In particular, the mother's body in which the child to be born continues and the health of the child are very important in terms of macroeconomic public health and ensuring a healthy society future. In the light of all these, women's health is an important public health area that needs to be addressed in terms of its content and scope. In this study, information was given on the factors affecting women's health from a gender perspective.

Anahtar Kelimeler

Women, gender, violence against women, reproductive health, tobacco use

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2016). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2016-2020) [Elektronik sürüm]. Erişim adresi:https://www.ailevecalisma.gov.tr/uploads/ksgm/uploads/pages/kadina-yonelik-siddetle-mucadele-ulusal-eylem-plani/kadina-yonelik-siddetle-mucadele-ulusal-eylem-plani-2016-2020-icin-tiklayiniz.pdf
• Aslan, D. (2001). Bir Sağlık Sorun Alanı Olarak Kadın ve Beslenme. Erişim adresi: http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/bir_saglik_sorunu_olarak.pdf
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) (2019). Human Development Report. New York: United Nations Development Programme. Erişim adresi: https://www.tr.undp.org/content/dam/turkey/hdr2019/UNDP-TR-EN-HDR-2019-OVERVIEW-TUR.pdf
• Büyüksoy, G.D. (2019). Türkiye’nin Bazı Sağlık Düzeyi Göstergelerinin Halk Sağlığı Görüşü Açısından Değerlendirilmesi. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(2), 49-59.
• Çiftçi, H., Akın, Y. ve Gülüm, M. (2015). Sigaranın Kadın Cinselliğine Etkileri, Androloji Bülteni, 17(60), 60-63. Erişim adresi: https://jag.journalagent.com/androloji/pdfs/AND _2015 _60_60_63.pdf
• Dünya Ekonomik Forum (WEF) (2006). The Global Gender Gap Report. Geneva: World Economic Forum. Erişim adresi: http://www3.weforum.org/docs/WEF_GenderGap _Report_2006.pdf
• Dünya Ekonomik Forum (WEF) (2020). The Global Gender Gap Report. Geneva: World Economic Forum. Erişim adresi: http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf/
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) (2010). Tobacco Use and Its Impact on Health. Erişim adresi: https://www.who.int/tobacco/publications/gender/en_tfi_gender_women_prevalence_tobacco_use.pdf
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) (2016). Women’sHealthandWell-Being in Europe: Beyond the Mortality Advantage. Erişim adresi:https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0006/318147/EWHR16 _interactive2.pdf?ua=1
• Fişek, N. (1982). Sağlık Hizmetleri Ve İşçi Sağlığı Ailelerinin Sağlık Sorunları. Modern Yönetim Semineri. Erişim adresi: https://www.ttb.org.tr/n_fisek/kitap_1/33.html
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2003). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA), 2003 (Rapor no: NEE-HÜ.09.01). Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/ pdf/TNSA2003-AnaRapor.pdf
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2009). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA), 2008. Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TNSA2008-AnaRapor.pdf
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2014). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA), 2013 (Rapor no: NEE-HÜ.14.01). Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/ TNSA_2013_ana_rapor.pdf Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (Ekim 1994). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA), 1993. Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa1993/rapor /93rapor.pdf
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (Ekim 1999). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA), 1998. Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/pdf/TNSA1998-AnaRapor.pdf.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (Kasım 2019). Türkiye nüfus ve sağlık araştırması(TNSA), 2018 (Rapor no:NEE-HÜ.19.01). Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/ TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• http://www.istanbulsaglik.gov.tr/ahweb/belge/kadin_sagligi/sigarinin_kadin_ureme.pdf
• Önaçan Uzun, G. (2020). Engelli Çalışanların Esnek Çalışma Biçimlerine Yönelik Tutumları: Toplumsal Cinsiyet Açısından Bir İnceleme (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). Erişim adresi: http://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/ 20.500.12575/71112
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (33). Erişim adresi: https://avys.omu.edu.tr/storage/app/ public/eomca/128651
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2008). Kadının Statüsü ve Sağlığı ile İlgili Gerçekler. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
• T.C. Sağlık Bakanlığı ve Avrupa Komisyonu (2004). Türkiye Üreme Sağlık Programı Hizmet Çerçevesi Raporu. Erişim adresi: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/427 /Erişim tarihi: 09.05.2020.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Ana Çocuk Sağlığı ve Planlaması Genel Müdürlüğü (2009). Güvenli Annelik: Katılımcı El Kitabı [Elektronik sürüm]. Erişim adresi: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/ G%C3%BCvenli%20Annelik%20kat%C4%B1l%C4%B1mc%C4%B1%20kitab%C4%B11.pdf.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. (2004).Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet- Etkililik Raporu. Erişim adresi: https://www.toraks.org.tr/userfiles/file/ulusal_hastalik_yuku_hastalikyukuTR.pdf
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. (2007). Türkiye’de sağlığa bakış 2007. Erişim adresi: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/200708281545440_sagligabakis20.pdf.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü (2017). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016. Erişim adresi: https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/ 13183,sy2016turkcepdf.pdf?0.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011). Sağlığın Geliştirilmesi ve Teşviki Sözlüğü (Yayın No.814). Erişim adresi: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/ Sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%20Te%C5%9Fviki%20S%C3%B6zl%C3%BCk.pdf
• Terzioğlu, F., Yücel, Ç. ve Karatay, G. (Şubat 2008). Sigara ve İnfertilite (Rapor no: 731) Erişim adresi: https://sagligim.gov.tr/depo/sagligimyeni/sagliklihayat/havani_koru/ Sigara_ve_Infertilite.pdf.
• TÜİK (2020). Eğitim İstatistikleri. Erişim adresi: http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1018
• TÜİK (2020). Hayati İstatistikler Erişim adresi:http://www.tuik.gov.tr/ UstMenu.do?metod=temelist.
• TÜİK (2020). İşgücü İstatistikleri. Erişim adresi: http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (2006). Töre ve Namus Cinayetleri ile Kadınlara ve Çocuklara Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyon Raporu. Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/2784.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2011). Türkiye’de Obezitenin Görülme Sıklığı Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/turkiyede-obezitenin-gorulme-sikligi.html