SAĞLIK PROFESYONELLERİNİN BESİN VE İLAÇ ETKİLEŞİMİ BİLGİ DÜZEYLERİ İLE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERİN SAPTANMASI

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 3, 121 - 127, 26.12.2025

Yusuf Özbek , Sibel Altıntaş , Şevval Taşkan , Erdem Altuner

https://doi.org/10.55895/sshs.1730691

Öz

Çalışma, sağlık profesyonellerinin ilaç-besin etkileşimleri konusundaki bilgi düzeylerini belirlemeyi ve buna etki eden faktörleri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Tanımlayıcı ve korelasyonel türdeki bu çalışma, hekimler, eczacılar, hemşireler ve diyetisyenler dâhil olmak üzere 200 sağlık çalışanı ile yürütülmüştür. Veriler, "Sağlık Profesyonelleri Bilgi Formu" ve "İlaç-Besin Etkileşimi Bilgi Düzeyi Değerlendirme Ölçeği" kullanılarak çevrim içi anket yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizi IBM SPSS sürüm 24.0 ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların %64,0’ü kadın, %78,5’i lisans mezunu, %70,5’i hemşire, %46,5’i kamu hastanesinde çalışmakta ve %56,5’i ilaç-besin etkileşimleri hakkında daha önce eğitim aldığını bildirmiştir. Katılımcıların yaş ortalaması 30,94 ± 6,87 yıl, mesleki deneyim ortalaması ise 7,62 ± 6,45 yıldır. İlaç-Besin Etkileşimi Bilgi Düzeyi Değerlendirme Ölçeği’nden alınan ortalama puan 10,15 ± 9,92 olup, bilgi düzeyinin orta seviyede olduğunu göstermektedir. Ayrıca, daha önce ilaç-besin etkileşimleri konusunda eğitim almış olanların puanları, almamış olanlara göre anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Katılımcıların yaş ortalamaları ile mesleki deneyimleri arasında ise zayıf negatif bir korelasyon saptanmıştır. Sağlık profesyonellerinin eğitiminden sorumlu kurumların, müfredatlarını ilaç-besin etkileşimlerini kapsayacak şekilde gözden geçirmeleri, bu konunun hizmet içi eğitim programlarına dahil edilmesi ve bu tür eğitimlerin periyodik olarak tekrarlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İlaç-besin etkileşimi , Sağlık profesyonelleri , Bilgi düzeyi

DETERMINATION OF FACTORS ASSOCIATED WITH HEALTHCARE PROFESSIONALS' KNOWLEDGE LEVELS REGARDING DRUG-NUTRIENT INTERACTIONS

Öz

The study aims to determine the knowledge levels of healthcare professionals regarding drug-nutrient interactions and to evaluate the associated factors. This correlational descriptive study was conducted with 200 healthcare professionals, including physicians, pharmacists, nurses, and dietitians. Data were collected through an online survey using the "Healthcare Professionals Information Form" and the "Drug-Nutrient Interaction Knowledge Level Assessment Scale." The data were analyzed using IBM SPSS version 24.0. Among the participants, 64.0% were female, 78.5% held a bachelor's degree, 70.5% were nurses, 46.5% were employed in public hospitals, and 56.5% reported having received prior training on drug-nutrient interactions. The mean age of participants was 30.94 ± 6.87 years, and the average work experience was 7.62 ± 6.45 years. The mean score on the Drug-Nutrient Interaction Knowledge Level Assessment Scale was 10.15 ± 9.92, indicating a moderate level of knowledge. Additionally, those who had previously received training on drug-nutrient interactions scored significantly higher than those who had not. Furthermore, a weak negative correlation was found between participants' mean age and work experience. It is recommended that institutions responsible for the training of healthcare professionals revise their curricula to include drug-nutrient interactions, incorporate this topic into in-service training programs, and periodically repeat such training sessions.

Anahtar Kelimeler

Food-drug interaction , Healthcare professionals , Knowledge

Kaynakça

• Abdullah Alhubail, S., Mohamed Alhartrhi, M., Faisal Alsayyah, F., Younis, N.S. (2023). Healthcare professionals and undergraduatestudents’ knowledge toward drug-food interactions in the eastern region of saudi arabia. Journal of Multidisciplinary Healthcare, 16, 2883-2892.
• Akgün, F.S., Sağlam, E., Güneş Özünal, Z., Türken, O. (2020). Kemoterapi almakta olan onkoloji hastalarında ilaç-laç, ilaç-besin etkileşimlerinin değerlendirilmesi. Ege Klin Tıp Derg., 58 (2), 120- 125.
• Balaban, U., Yildiz Balaban, T. & Kelleci Cakir, B. (2025) Assessment of food-drug interaction knowledge among Turkish healthcare professionals. BMC Med Educ 25, 934. https://doi.org/10.1186/s12909-025-07518-8.
• Balcı Alparslan, G. (2013). Nurses workıng ın ınternal medıcıne wards knowledge and practıce related to food-drug ınteractıon. Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 2(2), 247-260.
• Benni, J.M., Jayanthi, M.K., Tubaki, B.R., Renuka, M. (2012). Knowledge and awareness of food and drug interactions (FDI): a survey among health care professionals. International Journal of Pharmacology and Clinical Sciences, 1(4), 97-105.
• Chan, L.N. (2013). İlaç-besin etkileşimleri. Parenteral ve Enteral Beslenme Dergisi, 37(4), 450-459. Çelik, N., Şanlıer, N. (2014). Besin ilaç etkileşimlerine güncel bakış: içecekler. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1), 94-101.
• Çorum, D., Kamil, Ü. (2017). Besin ilaç etkileşimleri. Dicle Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 1, 38-55. Erdoğan, R., Gezmen Karadağ, M. (2016). Gebe ve emziklilik dönemindeki fizyolojik süreç ve besin-ilaç etkileşimi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (1), 1-14.
• Jermini, M., Dubois, J., Rodondi, P.Y., et al. (2019). Complementary medicine use during cancer treatment and potential herb drug interactions from a cross-sectional study in an academic centre. SciRep., 9(1), 5078 doi: 10.1038/s41598-019-41532-3
• Karagöz, M.F., Gezmen-Karadağ, M., Yıldıran, H., Akçil Ok, M. (2022). Developing a food and drug ınteraction knowledge scale for health care professionals: a validity and reliability Study. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(1), 48-59.
• Marcath, L.A., Taylor, D.C., Hoylman, E.K., Redman, B.G., Hertz, D.L. (2018). Prevalence of drug-drug interactions in oncology patients enrolled on National Clinical Trials Network oncology clinical trials. BMC Cancer, 1, 1155.
• Osuala, E.C., Tlou, B., Ojewole, E.B. (2021). Assessment of knowledge of drug-food interactions among healthcare professionals in public sector hospitals in eThekwini, KwaZulu-Natal. PLoS ONE, 16(11), e0259402. doi.org/10.1371/journal.pone.0259402
• Saygılı, M., Özer, Ö., Uğurluoğlu, Ö. (2015). Bir kamu hastanesinde hemşirelerin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. DEUHFED, 8 (3), 162-170.
• van Leeuwen, R.W., Jansman, F.G., van den Bemt, P.M., et al. (2015). Drug-drug interactions in patients treated for cancer: a prospective study on clinical interventions. Ann Oncol., 26(5), 992-7.
• Ussai, S., Petelin, R., Giordano, A., Malinconico, M., Cirillo, D., Pentimalli, F. (2015). A pilot study on the impact of known drug-drug interactions in cancer patients. J Exp Clin Cancer Res., 34, 89.