Prosocial Behaviors of Employees and Organizational Productivity Interaction: A Theoretical Evaluation

Yıl 2024, Sayı: 5, 52 - 74, 30.06.2024

Melek Sermin Efeoğlu , Adnan Çelik

Öz

Human behavior is generally listed among the basic topics of psychology. The dimension of this phenomenon towards business organizations brings organizational behavior to the agenda. Prosocial behaviors are also an element evaluated from the perspective of positive organizational behaviors. This concept covers the desired behavior patterns in business life. This study is aimed at the interaction between employees' prosocial behaviors and organizational productivity. For analysis on this subject, literature review was primarily preferred. For this purpose, national and international literature was scanned. The information obtained was evaluated in three separate parts. Under the conceptual framework heading, prosocial behaviors and organizational productivity are explained. In the second part, selected researches in the field of prosociality and organizational productivity were included. Then, the interaction between employees' prosocial behaviors and organizational productivity was discussed. It is noteworthy that theoretical and applied studies in this field have begun to increase in number and quality. Prosocial behaviors may vary slightly from culture to culture or from sector to sector. The important things are the basic assumptions. It is the internalization of business organizations' need for positive organizational behaviors. This study was concluded with suggestions regarding the mentioned issues.

Anahtar Kelimeler

Productivity, Prosocial Behaviors, Prosociality and Organizational Productivity Interaction

İşgörenlerin Prososyal Davranışları ve Örgütsel Verimlilik Etkileşimi: Kuramsal Bir Değerlendirme

Öz

İnsan davranışları, genelde psikolojinin temel konuları arasında sıralanır. Bu olgunun iş örgütlerine yönelik boyutu ise örgütsel davranışı gündeme getirir. Prososyal davranışlar da pozitif örgütsel davranışlar perspektifinde değerlendirilen bir unsurdur. Bu kavram, iş yaşamında arzu edilen davranış biçimlerini kapsar. Bu çalışma, işgörenlerin prososyal davranışları ve örgütsel verimlilik etkileşimine yöneliktir. Bu konudaki değerlendirmeler için, öncelikle alanyazın incelemesi tercih edilmiştir. Bu amaçla, ulusal ve uluslararası literatür taranmıştır. Elde edilen bilgiler, üç ayrı kısımda değerlendirilmiştir. Kavramsal çerçeve başlığında, prososyal davranışlar ve örgütsel verimlilik açıklanmıştır. İkinci kısımda, prososyallik ve örgütsel verimlilik alanına yönelik seçilmiş araştırmalar yer almıştır. Sonra, işgörenlerin prososyal davranışları ve örgütsel verimlilik etkileşimi değerlendirilmiştir. Bu sahadaki teorik ve uygulamalı çalışmaların sayı ve nitelik olarak artmaya başlaması kayda değerdir. Prososyal davranışlar, kültürden kültüre veya sektörden sektöre kısmi değişiklikler gösterebilir. Önemli olan temel kabullerdir. İş örgütlerinin, pozitif örgütsel davranışlara olan ihtiyacının içselleştirilmesidir. Bu çalışma, söz edilen hususlara yönelik öneriler ile sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Verimlilik, Prososyal Davranışlar, Prososyallik ve Örgütsel Verimlilik Etkileşimi

Kaynakça

• Akçay, V. H. (2018). Örgütlerde Prososyal Davranışlar, Sinizm ve Psikolojik Sermaye İlişkisi: Örgütle Özdeşleşmenin Moderatör Etkisi. Business and Economics Research Journal, 9(2), 381-393.
• Akdemir, A., Günaydın, S. C. & İnal, İ. H. (2021). Pandemi Sonrası Oluşan Vuca Ortamının Çalışan İnsan Kaynakları Kaygı Düzeyi ve Verimliliği Üzerine Etkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 19(39), 347-374.
• Amani, M. (2022). Relationship between Personality Traits and Prosocial Behavior: The Moderating Role of Emotional Intelligence. International Journal of Behavioral Sciences, 15(4), 226-234.
• Arısoy, A., & Taş, M. A. (2021). Sosyal Çalışmacılarda Meslek Aşkı ve Prososyal Hizmet Davranışları İlişkisi: Yaşamın Anlamının Aracılık Etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(53), 827-854. DOI: 10.21560/spcd.vi.787575.
• Atay, Ö. (1991). Otel İşletmelerinde Bölümlere Ayırma ile Örgütsel Verimlilik ve Etkililik İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, A., & Alacalar-Çakır, A. (2023). Akademisyenlerde İş Yerinde Mutluluğun Anlamı, Öncülleri ve Sonuçlarının Belirlenmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 25(44), 213-237.
• Barasch, A., Levine, E. E., Berman, J. Z., & Small, D. A. (2014). Selfish or Selfless? On the Signal Value of Emotion in Altruistic Behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 107(3), 393-413. DOI: 10.1037/a0037207.
• Bolino, M. C., & Grant A. M. (2016). The Bright Side of Being Prosocial at Work, and The Dark Side, Too: A Review and Agenda for Research on Other-Oriented Motives, Behavior, and Impact in Organizations. The Academy of Management Annals, 10(1), 599-670. DOI: 10.5465/19416520.2016.1153260.
• Bordbar, G., Shad, F. S., Rahimi, E., & Rostami, N. A. (2019). Effect of Organizational Silence on Employees' Productivity. International Journal of Management, Accounting & Economics, 6(3), 198-207.
• Brief, A. P., & Motowidlo, S. J. (1986). Prosocial Organizational Behaviors. The Academy of Management Review, 11(4), 710-725.
• Burke, F., & Black, A. (1990). Improving Organizational Productivity: Add Ethics. Public Productivity & Management Review, 14(2), 121-133. DOI: https://doi.org/10.2307/3380960
• Can, M., & Aykaç, E. (2020). Mesleki Bağlılığın Prososyal Motivasyon Davranışı Üzerindeki Rolü: Mutfak Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 1836-1854.
• Carlo, G., & Randall, B. A. (2002). The Development of a Measure of Prosocial Behaviors for Late Adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 31(1), 31-44.
• Chen, W. J. (2016). The Model of Service-Oriented Organizational Citizenship Behavior Among International Tourist Hotels. Journal of Hospitality and Tourism Management, 29, 24-32. DOI: 10.1016/j.jhtm.2016.05.002.
• Cheng, J.-C., & Chen, C.-Y. (2017). Job Resourcefulness, Work Engagement and Prosocial Service Behaviors in the Hospitality Industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 29(10), 2668-2687. DOI: 10.1108/IJCHM-01-2016-0025.
• Cho, S. L., & Jeong, S. C. (2022). Effects of Managers’ Gratitude Expression on Service Employees. ICIC Express Letters, Part B: Applications, 13(4), 413-420.
• Çelik, A. (2020). Liderlik. İçinde (Ed.: Şerif Şimşek, Adnan Çelik, Tahir Akgemci, Ahmet Diken) Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi (ss. 79-86). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Çelik, A., & Korkmaz, E. V. (2016). İş Güvencesizliği ve Duygusal Emek Gösterimi Etkileşimi Araştırması Alanya Turizm İşletmeleri Örneği. 1st International Academic Research Congress E-Kitap (ss. 180). Antalya, Türkiye. Dalmış, A. B. (2022). Örgütsel Adaletin Örgütsel Verimlilik Üzerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Çalışma. Business & Management Studies: An International Journal, 10(3), 1082-1094. DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v10i3.2106
• Dempsey, S. H. (2021). A Study of Prosocıal Behavıor, Workplace Cıvılıty, and Work Engagement among Employees in Hıgher Educatıon (Order No. 28316575). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global (2572566085).
• Durrani, R., Ambreen, S., & Looni, F. (2023). Prosocial Behavior and Life Satisfaction: Exploring Age and Gender Differences Among Higher Education Students. Pakistan Languages and Humanities Review, 7(1), 97-106. DOI: 10.47205/plhr.2023(7-I)10.
• Elkhdr, H. R. H. (2019). Örgütsel Bağlılık ve Prososyal Örgütsel Davranış İçin İşgören Eğitim Programlarının İncelenmesi. Doktora Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Eriş, E. D., & Kocabıyık, M. S. (2022). Nezaket: Örgütlerde Yönetici-Çalışan İlişkilerini Güçlendirici Bir Davranış. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 17(65), 329-350. DOI: 10.19168/jyasar.986184.
• Esmer, Y., & Özdaşlı, K. (2018). Akademik Yönetimde Psikolojik Sözleşme İhlali, Etik Liderlik ve Prososyal Davranışlar- Psychological Contract Breach, Ethical Leadership and Prosocial Behaviors in Academic Management. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Ewest, T. (2023). Prosocial Leadership Grounding Leaders in Empathetic Concern. In (Eds.: Dhiman, S. K., Marques, J., Schmieder-Ramirez, J., Malakyan, P. G.) Handbook of Global Leadership and Followership (pp. 1-20). Springer, Cham. DOI: 10.1007/978-3-030-75831-8_39-1.
• Franzoi, S. L. (2000). Social Psychology. Bostan: McGraw Hill.
• Freedman, J., Sears, D., & Carlsmith, J. (1976). Social Psychology. New Jersey: Prentice Hill.
• Güner, F. (2019). İşyerindeki Duygusal İyi Oluşun Belirleyicileri ve Prososyal Hizmet Davranışı ile İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Banka Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Güney, S. (2020). Asistanlık, Yüksek Lisans, Doktora Yeterlik ve Doçentlik Sınavları için Yönetim ve Organizasyon El Kitabı. Ankara: Nobel.
• Hazzi, O. A., & Maldaon, I. S. (2012). Prosocial Organizational Behaviors: The Lifeline of Organizations. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 54, 106-113.
• Hoffmann, M. L. (1982). Development of Prosocial Motivation: Empathy and Guilt. In (Ed.: N. Eisenberg), The Development of Prosocial Behavior. (pp. 281-313). New York: Academic Press.
• Hsu, C.-P., & Lai, C.-F. (2023). Does a Leader’s Motivating Language Enhance The Customer-Oriented Prosocial Behavior of Frontline Service Employees?, Asia Pacific Management Review, 1-16. DOI: 10.1016/j.apmrv.2023.05.002.
• İçöz, O., Tavmergen, İ., & Özdemir, P. (1999). Hizmet Pazarlamasında İnternet Kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3). İpek, M., & Özbilgin, İ. (2015). Prososyal Davranışta Liderlik Tarzının Rolü: Milletvekili-Danışman İlişkisi Üzerine Bir Araştırma-Role of Leadership Style on Pro-Social Behaviour: A Research on Relationship Between Turkish Parliament Members and their Advisors. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(13), 129-149.
• Jennex, M. E., & Olfman, L. (2002, 10 January). Organizational Memory/Knowledge Effects on Productivity, A Longitudinal Study. Proceedings Of The 35th Annual Hawaii International Conference on System Sciences, Proceeding Book (pp.1029-1038), 10 January, Big Island, HI, USA. DOI: 10.1109/HICSS.2002.994053.
• Jeong, G. Y., & Lee, M. S. (2019). Study on the Influence of Grateful Disposition of Employees in Vietnam Hotel on Prosocial Behavior through Rapport. Journal of Asia-Pacific Studies, 26(2), 259-286.
• Jin, Y., Cheng, L., Li, Y., & Wang, Y. (2021). Role Stress and Prosocial Service Behavior of Hotel Employees: A Moderated Mediation Model of Job Satisfaction and Social Support. Frontiers in Psychology, 12(698027), 1-15. DOI: 10.3389/fpsyg.2021.698027.
• Jung, H.-S., Hwang, Y.-H., & Yoon, H.-H. (2023). Impact of Hotel Employees’ Psychological Well-Being on Job Satisfaction and Pro-Social Service Behavior: Moderating Effect of Work-Life Balance. Sustainability, 15(11687), 1-16. DOI: 10.3390/su151511687.
• Kang, H. J. A., Kim, W. G., Choi, H.-M., & Li, Y. (2020). How to Fuel Employees’ Prosocial Behavior in the Hotel Service Encounter. International Journal of Hospitality Management, 84(102333), 1-10. DOI: 10.1016/j.ijhm.2019.102333.
• Kanten P., Pazarcık Y., Kanten S., & Durmaz M. G. (2020). İşyeri Arkadaşlığının Prososyal Kural İhlali Davranışı Üzerindeki Etkisinde Affetme İkliminin Rolü. Turizm Akademik Dergisi, 7(2), 241-254.
• Kanten, P. (2014). İş Yaşamının Kalitesinin Proaktif ve Prososyal Örgütsel Davranışlar Üzerindeki Etkisi: Sağlık Sektörü Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 251-274.
• Kanten, P., & Yeşiltaş, M. (2013). Pozitif Örgütsel Davranışlar Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(8), 83-106.
• Kanten, S., Aydın-Tükeltürk, Ş., & Baran, M. (2008). Konaklama İşletmelerinde İşgörenlerin Prososyal Örgütsel Davranışları Arasındaki Etkileşimi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 5(3), 30-38.
• Khattak, A. Z., Bhati, M. I., Zaman, K., Imran, M., & et al. (2023). Rescue Workers Prosocial Behavior And Their Relationship with Counterproductive Work Behavior: Moderating Role of Social and Emotional Competence. Journal of Positive School Psychology, 7(4), 836-846.
• Kılıklı, M., & Çarıkçı, İ. H. (2019). Ekstra Rol Davranışı Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(4), 831-846.
• Koçyiğit, N., & Akgemci, T. (2019). Örgütsel Vatandaşlık. İçinde (Ed.: Aykut Bedük) Örgüt Psikolojisi Yeni Yaklaşımlar-Güncel Konular (ss. 87-112). Konya: Atlas Akademi.
• Kozjek, T., & Ferjan, M. (2015). Organizational Flexibility, Employee Security, and Organizational Efficiency - a Case Study of Slovenian Public and Private Sector Organizations, Organizacija, Sciendo, 48(1), 3-21. DOI: https://doi.org/10.1515/orga-2015-0001
• Kumru, A., Carlo, G., & Edwards, C. P. (2004). Olumlu Sosyal Davranışların İlişkisel, Kültürel, Bilişsel ve Duyuşsal Bazı Değişkenlerle İlişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 19(54), 109-125.
• Küçüközkan, Y., & Yüksekbilgili, Z. (2017, 20-22 Nisan). Algılanan Otantik Liderlik Tarzının Prososyal Davranışlar ile İlişkilerinin İncelenmesi: Ebelik Hizmeti Veren Sağlık Personeline Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Kongresi (USAK’17) Bildiri Kitapçığı 1/6 (ss. 148-158). İstanbul, Türkiye.
• Lee, Y., Nam, J., Park, D., & Ah-Lee, K. (2006). What Factors Influence Customer‐Oriented Prosocial Behavior of Customer‐Contact Employees?. Journal of Services Marketing, 20(4), 251-264. DOI: 10.1108/08876040610674599.
• Mahdiyeh, M., Nakhaei, H., Kebriaei, A. (2016). Impact of Organizational Culture on Productivity: A Study among Employees of Ministry of Youth and Sports, Iran. International Journal of Humanities and Cultural Studies, 3(3), 170-177.
• Makri, S., & Turner, S. (2019). I Can’t Express My Thanks Enough”: The “Gratitude Cycle” in Online Communities. Journal of the Association for Information Science and Technology, 1-13. DOI: 10.1002/asi.24257.
• McDougall, W. (1908). Social Psychology. London: Metheun
• Mohamed, M. S., Khalifa, G. S. A., Nusari, M., Ameen, A., Al-Shibami, A. H., & Abu-Elhassan, A. E. (2018). Effect of Organizational Excellence and Employee Performance on Organizational Productivity Within Healthcare Sector in the UAE. Journal of Engineering and Applied Sciences,13(15), 6199-6210.
• Omama-Koranteng, F., Iddris, F., Dwomoh, G., & Kofi-Dogbe, C. S. (2022). Assessing the Moderating Role Of Organizational Culture in the Relationship Between Organizational Leadership and Organizational Efficiency in the Banking Sector. Evidence-Based HRM, 10(3), 330-346. DOI: https://doi.org/10.1108/EBHRM-07-2021-0143
• Öcal, H., & Sarnıç, A. (2017). Dönüştürücü Liderliğin Prososyal Örgütsel Davranış Üzerindeki Etkileri ve İmalat Endüstrisinde Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19(2), 107-125. DOI: 10.5578/jeas.66186.
• Penner, L. A., Dovidio, J. F., Piliavin, J. A., & Schroeder, D. A. (2005). Prosocial Behavior: Multilevel Perspectives. Annual Review of Psychology, (56), 365-392.
• Prentice, C., Altinay, L., & Woodside, A. G. (2021) Transformative Service Research and COVID-19. The Service Industries Journal, 41(1-2), 1-8. DOI: 10.1080/02642069.2021.1883262.
• Rana, A. H., & Abbasi, A. S. (2013). Impact of Talent Management and Employee Turnover Intentıon on Organızatıonal Effıcıency-A Case of Telecommunıcatıon Sector of Pakıstan. Science International, 25(3).
• Ranjbar, M., Zamani, H., & Amiri, N. (2014, 22-23 March). The study on relationship between organizational citizenship behavior and organizational productivity. In International conference on arts, economics and management (ICAEM-14), Dubai. (pp. 92-97). DOI: http://dx.doi.org/10.15242/ICEHM.ED0314031
• Saha, L. J. (2004). Prosocial Behaviour and Political Culture among Australian Secondary School Students. International Education Journal, 5(1), 9-25.
• Sezgin, M., & Karaman, A. (2009). Müze Yönetimi ve Pazarlaması. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Solaja, O. M., Idowu, F. E., & James, A. E. (2016). Exploring the Relationship Between Leadership Communication Style, Personality Trait and Organizational Productivity. Serbian Journal of Management, 11(1), 99-117. DOI: 10.5937/sjm11-8480
• Soydemir, S., Özdaşlı, K., & Alparslan, A. M. (2014). Görev-İnsan Odaklı Liderlik Algılamasının Vatandaşa Yönelik Prososyal Hizmet Davranışlarına Etkisi: Kolluk Kuvvetleri Üzerine Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 63-81. DOI: 10.5578/jeas.8647.
• Sözbilir, F. (2018). The Interaction Between Social Capital, Creativity and Efficiency in Organizations. Thinking Skills and Creativity, 27, 92-100. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tsc.2017.12.006
• Sucu, M. (2021). Pandemi Döneminde Sağlık Çalışanlarının Duygusal Zekâ Durumları ile Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkiyi İncelemeye Yönelik Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 19(41), 665-698. DOI: 10.35408/comuybd.791517.
• Şimşek, M. Ş., & Çelik, A. (2023). İşletme Bilimine Giriş. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Teng, H-Y., & O-Yang, Y. (2022). How and When Authentic Leadership Promotes Prosocial Service Behaviors: A Moderated Mediation Model. Internatioanl Journal of Hospitality Management, 104(103227). DOI: 10.1016/j.ijhm.2022.103227.
• Tongeren, D. R. V., Green, j. D., Davis, D. E., Joshua, N. H., & Hulsey, T. L. (2016) Prosociality Enhances Meaning in Life. The Journal of Positive Psychology, 11(3), 225-236, DOI: 10.1080/17439760.2015.1048814.
• Tsaur, S.-H., Wang, C.-H., Yen, C.-H., & Liu, Y.-C. (2014). Job Standardization and Service Quality: The Mediating Role of Prosocial Service Behaviors. International Journal of Hospitality Management, 40, 130-138. DOI: 10.1016/j.ijhm.2014.04.004.
• Türk, O., Suiçer, M., & Doğan, Y. (2023). The Mediating Role of Organizational Identification in the Effect of Organizational Support Perceptions of Employees in Accommodation Businesses on their Prosocial Service Behaviors. OPUS-Journal of Society Research, 20(52), 266-275.
• Türkoğlu, N. & Türk, O. (2022) Alturistik Liderlik Algısının Prososyal Hizmet Davranışı Üzerindeki Etkisinde Sosyal Karşılaştırma Yöneliminin Rolü: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 457-486. DOI: 10.54838/bilgisosyal.1193672.
• Varma, M. M., Chen, D., Lin, X., Aknin, L. B., & Hu, X. (2023). Prosocial Behavior Promotes Positive Emotion during the COVID-19 Pandemic. Emotion, 23(2), 538-553. DOI: 10.1037/emo0001077.
• Weinstein, N., & Ryan, R. M. (2010). When Helping Helps: Autonomous Motivation for Prosocial Behavior and its Influence on Well-Being for the Helper and Recipient. Journal of Personality and Social Psychology, (98), 222-244.
• Wong, A. K. F., Kim. S. S., Kim, J., & Han, H. (2021). How the COVID-19 Pandemic Affected Hotel Employee Stress: Employee Perceptions of Occupational Stressors and Their Consequences. International Journal of Hospitality Management, 93(102798), 1-10.
• Yang, C., Lii, P., & Du, M. H. (2022). Altruistic or Egoistic? Why and How Personality and Motivation Influence Prosocial Behavior. International Journal of Information and Management Sciences, 33, 109-127. DOI: 10.6186/IJIMS.202206 33(2).0002.
• Yeşiltaş, M., Kanten, P., & Sormaz, Ü. (2013). Otantik Liderlik Tarzının Prososyal Hizmet Davranışları Üzerindeki Etkisi: Konaklama İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 333-350.
• Zettler, I. (2022). A Glimpse into Prosociality at Work. Current Opinion in Psychology, 44, 140-145.