Vedad Tek’in Sarayburnu Rıhtımı Düzenlemesi

Yıl 2018, , 375 - 389, 31.10.2018

Müjde Dila Gümüş

https://doi.org/10.29135/std.460804

Cited By: 1

Öz

Vedad Tek, V. Mehmet Reşad’ın tahta çıktığı 27 Nisan 1909’dan 7 Mayıs 1914 tarihine kadar Sermimar-ı Hazret-i Şehriyari ünvanıyla padişah baş mimarı olarak görev yapar. Bu süre zarfında ağırlıklı olarak, mevcut saray, kasır ve konakların tamiratına yönelik çalışmalar gerçekleştirir. Padişahın Topkapı Sarayı ziyaretlerinde kullanması için 1911 yılında Sarayburnu’nda bir rıhtım projesi hazırlar. Sarayburnu’nda mevcut bir rıhtımın tamirini ve düzenlenmesini içeren proje ertesi sene uygulanır. Vedad Tek tarafından, rıhtımın etrafını çevirmek için, biri büyük biri küçük olmak üzere iki farklı tipte baba tasarlanmıştır. Bu babaların benzerlerine hem Vedad Tek’in yapılarında, hem de Milli Mimari üslubundaki çeşitli yapılarda rastlanmaktadır. Vedad Tek’in yapı listesinde yer almayan rıhtım düzenlemesinin 1917 tarihli görsel belgelerine ilk kez bu çalışmada yer verilmektedir. Bu çalışma kapsamında Sarayburnu’ndaki rıhtım düzenlemesinin, Vedad Bey tarafından hazırlanmış ön keşif defteri, kaleme aldığı dilekçeler ve Der Kaiser bei unseren türkischen Verbündeten (1917) (İmparator Türk Müttefiklerimizle Birlikte) isimli filmde yer alan görsel belgeler aracılığıyla tanıtılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Topkapı Sarayı, Sarayburnu, Vedad Tek, Milli Mimari Akımı, II. Meşrutiyet

Sarayburnu Pier by Vedad Tek

Öz

Vedad Tek took the role of “sermimar-i hazret-i sehriyari”, chief imperial architect of the Ottoman court, between the dates April 27, 1909 (under the reign of Mehmet V Reşad) and May 7, 1914.  During this time, he mainly worked the repairments of the existing palaces, kasırs and mansions. The Repairments of Topkapı Palace was one of the responsibilities of the chief imperial architect. In order to use of the Sultan in his visits to Topkapı Palace, Vedad Bey prepared a pier project in 1911. Sarayburnu pier project was including the repair of the existing pier and fencing it with rail post designed by Vedad Tek. By Vedad Tek designed two different types of rail posts, one big and one small. Similar rail posts can be found in both Vedad Tek’s buildings and in various buildings which designed with the effects of the National Architectural Movement. Sarayburnu pier is not included in Vedad Tek’s construction list. In this study, visual documents of the pier dated to the 1917 are published for the first time.  This study aims to introduce Vedad Tek’s Sarayburnu pier project through the scenes of the film named Der Kaiser bei unseren türkischen Verbündeten  (1917),  together with his proposal, petitions and drawings.

Anahtar Kelimeler

Topkapı Palace, Sarayburnu, Second Constitutional Period, Vedad Tek, National Architectural Movement

Kaynakça

• Akbank. (2000). Topkapı Sarayı, İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Yayınları.
• Batur, A. (2003). Kimliğinin İzinde II: Yeniyi Aramak. M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar, A. Batur (Ed.), (147-171). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Batur, A. (Ed.). (2003). M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Batur, A. (2007). Sermimar-ı Hazret-i Şehriyari: Mehmed Vedad. 150. Yılında Dolmabahçe Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, (82-99). Ankara: TBMM Matbaası.
• Bulduk, Ş. (1973). Mimar Vedad ve Eserleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayımlanmamış Bitirme Tezi.
• Cephanecigil, G. (2003). Tüm Çalışmaları. M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar, A. Batur (Ed.), (323-385). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Demirbel, Y. R. (1941). Meşhur Mimarlar V: Prof. Mimar M. Vedad Tek, Arkitekt (129-130), 231-233.
• Der Kaiser bei unseren türkischen Verbündeten (1917). [Belge-Film]. Federal Almanya Cumhuriyeti - Fotoğraf ve Film Dairesi (Bild- und Film-Amt). (https://www.filmothek.bundesarchiv.de/video/565699)
• Eldem, S. H. & Akozan, F. (1982). Topkapı Sarayı: Mimari Bir Araştırma. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Gümüş, M. D. (2018). II. Meşrutiyet’te Saray İçin Çalışmak: Vedad (Tek) Bey’in Sermimarlık Dönemi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Gümüş, M. D. (2017). Bir Acı Hikaye: Mimar Vedad (Tek) Kızının Mezarını Tasarladı Mı?. İstanbul Araştırmaları Yıllığı, (6), 163-175.
• Karacagil, Ö. K. (2013). Alman İmparatoru İstanbul’da (1917). Gazi Akademik Bakış Dergisi, 6(12) - Yaz, 111-133.
• Karateke, H. (2017). Padişahım Çok Yaşa. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Kırel, S. & Kasap Ortaklan, O. (2018). Alman İmparatoru II. Wilhelm’in Osmanlı İmparatorluğu’nu Son Ziyareti (1917). sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 9(1), 113-158. (DOI: 10.32001/sinecine.422319)
• Kodaman, B. & Ünal, M. A. (Ed). (1996). Son Vakanüvis Abdurrahman Şeref Efendi Tarihi: II. - Meşrutiyet Olayları 1908-1909. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Necipoğlu, G. (2014). 15. ve 16. Yüzyılda Topkapı Sarayı Mimari, Tören ve İktidar. (Çev.: R. Sezer), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Onur, T. (1988). Mimar Vedad Tek, Mimari Kişiliği ve Dönemin Mimarlık Sorunları. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Öz, T. (1948). Topkapı Sarayı Müzesi Onarımları, Güzel Sanatlar (6), 6-74.
• Özkan, S. (1973). Mimar Vedat Tek (1873-1942), Mimarlık (121-122), 45-51.
• Özkan, S. (1987). Reddedilen Bir Mimar: Vedad Tek, Çağdaş Şehir, 7, 24-29.
• Saz, L. (Basım yılı belirtilmemiş). 19. Yüzyılda Saray Haremi, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Tarım Ertuğ, Z. (1998). Osmanlı Devlet Teşrifatında Hırka-i Şerif Ziyareti. Tarih Enstitüsü Dergisi (XVI), 37-47.
• Tek, N. (2003). N. Sahir Sılan’a Mektup. M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar, A. Batur (Ed.), (385-395). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Terzi, A. (2010). Hazine-i Hassa Nezareti. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Uluç, L. (1987). M. Vedat Tek, Architect. An Episode in Turkish Architecture. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yavuz, Y. (2003). Kimliğinin İzinde III: Yeni Başkentte. M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar, A. Batur (Ed.), (173-192). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yavuz, Y. (Ed.) (2009). İmparatorluktan Cumhuriyete Mimar Kemaleddin 1870-1927. İstanbul: TMMOB Mimarlar Odası.
• BOA.HH.EBA. 728-35-8
• BOA.HH.EBA. 716-17-23
• BOA.HH.EBA. 717-26-2
• BOA.HH.EBA. 687.25.1
• BOA HH.EBA. 666-25-5
• BOA.HH.EBA. 669-67-2
• BOA.HH.EBA. 716-17-3