Suleiman the Magnificient Period Coins in the Silifke Museum

Yıl 2019, , 617 - 629, 06.11.2019

Hacer Sibel Ünalan Özdemir

https://doi.org/10.29135/std.629607

Öz

Coins are highly valuable documentary cultural assets providing a wide range of important information about the state of independence, the order of the sovereigns, economic structure, technological development, mines in use, mints, range, writings and languages, arts and cultural characteristics of a state. During the Ottoman Period, from the time of Osman Bey, the rulers minted coins as a symbol of tradition and sovereignty when they came to the throne. The main currency of the Ottomans was silver akche. Copper manghırs from the reign of Murad I and the first gold coin sultani were minted during the reign of Mehmed the Conqueror. During the reign of Suleiman the Magnificent, which was called the most brilliant and magnificent period of the Ottoman Empire, gold coin minting was generalized and sultanis were minted in many mints. The reign of Suleiman the Magnificent was the richest period among the Ottoman sultans in terms of the variety of mints where sultani was minted. However, silver and copper coin minting was quite a lot in parallel with the power of the sultan and the state. Like sultanis, akches and manghırs were minted in many mints. Coins (sultani, akche and manghır) in the period of Suleiman the Magnificent reflect the differences, innovations and diversity in the Ottoman period with their typefonts and coin designs. Among the Ottoman coins in the Silifke Museum, there are five coins, which are intact and readable from the period of Suleiman the Magnificent. One of these coins is gold sultani and four are silver akches. In this study, coins, types, ornaments and general features of the period of Suleiman the Magnificent rather than the historical process related to the period have been examined by considering catalog examples and their place and importance in Ottoman coins have been emphasized by evaluating their materials, compositions, ornaments, designs and places of mints in addition to the catalog information of the five coins in the Silifke Museum.

Anahtar Kelimeler

Akche, Coin, Sultani, Suleiman The Magnificient, Silifke Museum

Silifke Müzesi’ndeki Kanuni Sultan Süleyman Dönemi Sikkeleri

Öz

Sikkeler bir devletin bağımsızlık durumu, hükümdarların sırası, ekonomik yapısı, teknolojik gelişimi, hangi madenin kullanımda olduğu, darb edildiği merkezler, yayılma alanı, yazı ve dilleri, sanatları, kültürel özellikleri ile ilgili çok çeşitli ve önemli bilgiler sunan ve son derece değerli belge niteliğinde kültür varlıklarıdır. Osmanlılar Dönemi’nde Osman Bey’den itibaren hükümdarlar tahta geçince bir gelenek ve aynı zamanda hakimiyet sembolü olarak sikke bastırmıştır. Osmanlılar’ın temel para birimi gümüş akçedir. I. Murad Dönemi’nden itibaren bakır mangırlar ve Fatih Sultan Mehmed Dönemi’nde ilk altın sikke sultani basılmıştır. Osmanlı Devleti’nin en parlak ve muhteşem dönemi olarak adlandırılan Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde ise altın sikke basımı yaygınlaştırılarak çok sayıda darbhanede sultani darb edilmiştir. Kanuni Dönemi, Osmanlı sultanları arasında, sultani basılan darbhane çeşitliliği açısından en zengin dönemdir. Bununla birlikte gümüş ve bakır para basımı da sultanın ve devletin gücüne paralel olarak oldukça fazladır. Sultaniler gibi akçe ve mangırlar da pek çok darbhanede basılmıştır. Kanuni Dönemi sikkeleri (sultani, akçe ve mangır) yazı tipleri ve sikke tasarımları ile Osmanlı Dönemi’nde farklılık, yenilik ve çeşitliliği yansıtırlar. Silifke Müzesi’ndeki Osmanlı sikkeleri içinde Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’ne ait yazıları okunabilen ve sağlam durumda olan beş adet sikke mevcuttur. Bu sikkelerden biri altın sultani, dördü gümüş akçedir. Bu çalışmada Kanuni Sultan Süleyman Dönemi ile ilgili tarihsel süreçten çok bu dönemin sikkeleri, tipleri, süslemeleri ve genel özellikleri yayınlardaki katalog örnekleri dikkate alınarak incelenmekte ve Silifke Müzesi’ndeki beş sikkenin katalog bilgilerinin yanı sıra malzeme, kompozisyon, süsleme, tasarım ve darb yeri açısından değerlendirilerek Osmanlı sikkeleri içindeki yeri ve önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Akçe, Sikke, Sultani, Kanuni Sultan Süleyman, Silifke Müzesi

Kaynakça

• Artuk, İ., Artuk, C. (1974). İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslâmî Sikkeler Kataloğu, C.II, İstanbul.
• Artuk, İ. (1980). Osmanlı Beyliği’nin Kurucusu Osman Gazi’ye Ait Sikke, Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920) Kongresi Tebliğleri, 27-33, Ankara.
• Artuk, İ. (2000). Kanunî Sultan Süleyman Adına Basılan Sikkeler, 2. Baskı, Ankara.
• Aykut, N. (1987). Osmanlı İmparatorluğu’nda Sikke Tecdidleri, Tarih Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu Hatıra Sayısı, 257-297.
• Aykut, N. (1991). Osmanlı İmparatorluğu’nda XVII. Asır Ortalarına Kadar Yapılan “Sikke Tashihleri”, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, 343-360, İstanbul.
• Aykut, N. (2002). Osmanlı Sikkeleri, Türkler (C.10, 823-842), Ankara.
• Baydur, N. (1997). Sikke, Antik Çağ, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (C.3, 1664-1665) İstanbul.
• Damalı, A. (2001). 150 Devlet 1500 Sultan - İslam Sikkeleri, İstanbul.
• Damalı, A. (2010). Osmanlı Sikkeleri Tarihi (C.2, Sultan Süleyman I), İstanbul.
• Damalı, A. (2014). A’dan Z’ye Osmanlı Nümismatik El Kitabı, İstanbul.
• Demir, A., Teoman, G. ve Çakmak, Ş. (2015). I. Selim’den II. Selim’e Kadarki Dönem, Beçin Definesi (C.1, 121-124), Ankara.
• Devellioğlu, F. (1990). Sikke, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (1141), Ankara.
• Erdem, E. (2006). Osmanlı Para Sistemi ve Tağşiş Politikası: Dönemsel Bir Analiz, Bankacılar Dergisi, 56, 10-28.
• Kılıç, O. (1999). XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Devleti’nde Kalpazanlık Faaliyetleri, Osmanlı (C.3-İktisat, 180-187), Ankara.
• Michel, R. (2013). The Sultan Collection – An Old Private Collection of Ottoman Coins, Part 3, Künker, Auktion 231, Osnabrück.
• Pakalın, M. Z. (1971). Akça, Osmanlı Tarih ve Deyimleri Sözlüğü (C.I, 32-34), İstanbul.
• Pakalın, M. Z. (1972). Sikke, Osmanlı Tarih ve Deyimleri Sözlüğü (C.III, 214-219), İstanbul.
• Paksoy, İ. G. (1997). Sikke, İslam, Türkler’de Sikke, Osmanlı Sikkeleri, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (C.3, 1667-1669) İstanbul.
• Paksoy, İ. G. (2014). Osman Gazi’nin Şimdiye Kadar Yayımlanmış Tek Gümüş Sikkesi Üzerine Düşünceler, Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Nümismatik Kongresi (25-28 Şubat 2013) Bildiriler, 443-456, Antalya.
• Pamuk, O. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, İstanbul.
• Pamuk, O. (2000). A Monetray History of the Ottoman Empire, Cambridge University Press.
• Pere, O. N. (1968). Osmanlılarda Madenî Paralar, İstanbul.
• Sahillioğlu, H. (1989), Akçe, Türk Diyanet Vakfı İstanbul Ansiklopedisi (C.2, 224-227), İstanbul.
• Schindel, N. ve Pfeiffer Taş, Ş. (2015). III. Murad’dan I. Ahmed’e, Beçin Definesi (C.1, 125-378), Ankara.
• Srećković, S. (2003). Akches – Süleyman I Kanunî, Belgrad.
• Tekin, O. (1998). Eskiçağda Para-Antik Nümismatiğe Giriş, 3. Baskı, İstanbul.
• Tekin, O. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Para, Osmanlı (C.3-İktisat, 169-179), Ankara.
• Tekin, O. (2002). Başlangıcından Türkiye Cumhuriyeti’ne Kadar Türk Devletlerinin Sikkeleri”, Türkler (C.5 - Orta Çağ, 413-422), Ankara.
• Tekin, O. (2003). Mangır, Türk Diyanet Vakfı İstanbul Ansiklopedisi (C.27, 568), İstanbul.
• Tekin, O. (2009). Sikke, Türk Diyanet Vakfı İstanbul Ansiklopedisi (C.37, 179-184), İstanbul.
• Yılmaz, H. (2018). Osman Gâzî’nin Kayıp İkinci Sikkesi ve Osmanlı Kuruluş Tartışmalarına Etkisi, Âb-ı Hayâtı Aramak-Gönül Tekin’e Armağan, 763-788, İstanbul.
• Yapı Kredi Kültür Merkezi. (1995). Yapı Kredi Sikke Kolleksiyonu Sergileri 4, Saltanatın İki Yüzü: Yazı ve Tuğra (Ş. Şentürk, - B. Johnson, Haz.), İstanbul: Yapı Kredi Kültür Merkezi.