Kadıkalesi/Anaia Byzantian Period Amphoras

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 1, 63 - 92, 31.01.2013

Sinan Mimaroğlu

Öz

Kadıkalesi/Anaia is located in Karaova location of Davutlar district, south of Kuşadası/Aydın. In this study amphoras from the Byzantine era excavated in Kadıkalesi/Anaia between 2001 and 2009 have been studied. Amphoras are the highest in quantity among the finds in the excavations carried out in Kadıkalesi/Anaia. In this study amphoras have been classified typologically. Amphora finds from the cistern in 2007 and 2009 excavation campaigns provided the main scheme of this typology. Thirteen different types of amphoras were defined. Of those amphoras, already defined ones in the sources have been listed with their names in use. Moreover some new types of amphoras which are thought to be local productions have been included in the list and evaluated from the typological point of view.

Anahtar Kelimeler

-

Kadıkalesi/Anaia Bizans Dönemi Amphoraları

Öz

Kadıkalesi/Anaia, günümüzde Aydın iline bağlı olan Kuşadası ilçesinin güneyinde, Davutlar beldesi, Karaova mevkii sınırları içinde yer almaktadır. Bu makalede Kadıkalesi/Anaia Kazısı’nda 2001-2009 yılları arasında sürdürülen kazı çalışmalarında ele geçmiş olan Bizans Dönemine ait amphoralar incelenecektir. Amphoralar, Kadıkalesi/Anaia’da sürdürülen kazı çalışmalarında sayısal olarak en yoğun ele geçen seramik grubudur. Bu çalışmada, kazılardan ele geçen amphoralar tipolojik olarak gruplanmıştır. 2007 ve 2009 kazı sezonlarında sarnıç kazılarından gelen buluntular ağırlıklı olarak bu tipolojinin şekillenmesini sağlamıştır. Yapılan incelemeler sonucunda Kadıkalesi/Anaia’da on üç farklı amphora tipinin varlığı saptanmıştır. Kadıkalesi/Anaia kazısında 2001-2009 kazı yılları arasındaki çalışmalar sırasında bulunan amphoralardan kaynaklarda bilinen ve yerleşmiş isimlere sahip olan gruplar, bilinen isimleriyle bu çalışmadaki tipoloji içinde yer almışlardır. Ayrıca önemli bir sonuç olarak, Kadıkalesi/Anaia yerel üretimi olduğunu düşünülen amphoralar tespit edilmiştir ve bunlar da tipoloji içerisinde değerlendirilmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Kadıkalesi/ Anaia, Bizans, Amphora

Kaynakça

• Alpözen 1975 T.O. Alpözen, “Bodrum Müzesi Ticari Amphoraları” TAD XXII (1975), 5-32.
• Alpözen ve Diğerleri 1995 T.O. Alpözen, A.H. Özdaş, B. Bahadır, Bodrum
• Sualtı Arkeoloji Müzesi Ticari Amphoraları, Bodrum, 1995.
• Ballance ve diğerleri 1989
• M.Ballance, Excavations in Chios 1952
• Byzantine Emporio, Oxford,1989.
• Bakirtzis 1989 C.H. Bakirtzis, “Byzantine Amphora” BCH XVIII (1989), 73
• Bakirtzi 2002 D. P. Bakirtzi, Everday Life in Byzantium, 2002. якобсон 1979 A.л.якобсон, Керамика и керамическое производство средневековой Таврики,197 Булгаков 2000 В.В Булгаков, Лаборатория аналитических исследований НИИПОИ МКИ Украины, Киев
• Baylan 2008 S.Baylan, 2006-2007 Tralleis Kazılarında Ele Geçen
• Amphoralar, ADÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Crawford 1990 S.C. Crawford, The Byzantine Shops at Sardis, London,
• Daim ve Ladstatter 2011 F.Daim, S.Ladstatter, Bizans Döneminde Ephesos, İstanbul, 2011. Dark 2001
• K. Dark, Byzantine Pottery, Great Britain, 2001. Doğer 1990
• E.Doğer, Antik Çağda Amphoralar, Sergi Yayınevi, 1990, İzmir. Doğer 2007
• L.Doğer, “Byzantine Ceramics: Excavation at Smyrna Agora.”, Çanak, Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Seramiği ve Mimari Seramiği (Çanakkale, 1-3 Haziran 2005). First
• International Symposium on Late, Antique, Byzantine, - Seljuk, and Ottoman Pottery and Tiles in Archaelogical Context (Çanakkale, 1-3 June 2005), ed. B. Böhlendorf
• Arslan, A. O. Uysal, J. Witte-Orr. Byzas 7 (2007), İstanbul, 97-122.
• Doorninck 1989 F. H. Van Doorninck, “The Cargo Amphoras on the 7th
• Century Yassı Ada and 11th Century Serçe Limanı Shipwrecks: Two Examples of a Reuse of Byzantine areas Transport Jars”, BCH Suppl. XVIII,(1989) , 247-257.
• Евглевский-Потемкина 1994 А.В.Евглевский,Т.М.Потемкина, “О НЕКОТОРЫХ
• ВИДАХ ГОНЧАРНОЙ КЕРАМНКИ Ч ВОСТОЧНОЕВРОЛЕЙСКИХ НОМАДОВ РАЗВИТОГО СРЕДНЕВЕКОВЬЯ” 1994,209-226 Ferrazzoli 2008
• A. F.Ferrazzoli, “Economy of Roman Eastern Rough Cilicia: Some Archaeological Indicators”, XVII International Congress of Classical Archaeology, Roma 22-26 Sept. 2008, 39-50. Gökçay 2007
• M. Gökçay, “Yenikapı Kazıları”, 16. Müze Çalışmaları Kurtarma Kazıları Sempozyumu (25-27 Nisan 2007, Marmaris) 81-100
• Günsenin 1989 N.Günsenin "Recherches sur les Amphores Byzantines dans les Musées Turcs", V. Deroche- J.M. Spieser (éd.) Recherches sur la Céramiques
• Byzantine Suppl. BCH XVIII (1989), 267-276.
• Günsenin 1990 N.Günsenin, Les amphores byzantines (X-XI-IIé siecles)
• Typologie, Production, Circulation d’apres les collections turques,1990
• Günsenin 1993 N. Günsenin, “Ganos. Centre de production d’amphores a l’epoque Byzantine”AnatAnat II (1993), 93-201.
• Günsenin 1995 N. Günsenin, "1993 Tekirdağ - Balıkesir İlleri Yüzey
• Arastırması (Hosköy - Gaziköy Jeofizik (manyetik), Marmara Adaları Sualtı)" X. Arkeometri SonuçlarıToplantısı (1995), 201-220.
• Günsenin 1999 N. Günsenin, “From Ganos to Serçe Limanı”, The INA Quarterly, 26.3, Fall 1999, 18-21.
• Günsenin-Özaydın 2000 N.Günsenin, N.Özaydın, “Marmara Adası Çamaltı
• Burnu I Batığı 1998”, KST XXI.2 (2000), 341-350.
• Hayes 1992 J.W. Hayes, Excavations at Saraçhane Istanbul 2 The Pottery, Princeton, 1992. Hayes 1997
• J.W. Hayes, Handbook of Mediterranean Roman Pottery, London, 1997.
• Ivantchik 2002 A. Ivantchik, “Un puits de l’époque paléochrétienne sur l’agora d’Argos”, BCH 126 (2002), 331-405. Japp 2005
• S. Japp, “Late Roman, Byzantine and Ottaman Pottery from Alexandreia Troas” Çanak, Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Seramiği ve Mimari Seramiği (Çanakkale, 1-3 Haziran ). First International Symposium on Late, Antique, Byzantine, - Seljuk, and Ottoman Pottery and Tiles in Archaelogical Context (Çanakkale, 1-3 June 2005), ed. B.
• Böhlendorf-Arslan, A. O. Uysal, J. Witte-Orr. Byzas 7 (2007), İstanbul, 55-71. Karagiorgou 2001
• O. Karagiorgou, “The Late Roman 2 amphora: a container for the military annona on the Danubian border?”, S. Kingsley-M. Decker (ed.) Economy and Exchange in the East Mediterranean during Late Antiquity, Oxford, , 129-166
• Mardešic1994 J. Mardešic, Amfore, in: Salona Christiana, Marin, E. (ed.), Split,1994, 292–296. Mercangöz-Doğer 2009 Z. Mercangöz- L. Doğer, “Kuşadası,
• Kadıkalesi/Anaia Bizans Sırlı Seramikleri”, I. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı-Türkiye Arkeolojisi’nde Seramik ve Arkeometrik Çalışmaları-Prof. Dr. Ufuk Esin Anısına 7-9 Mayıs 2009, Ankara 209, 83-101. Mimaroğlu 2009
• S. Mimaroğlu, “Panaztepe Bizans Dönemi Sırsız Seramikleri” XIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 14-16 Ekim 2009, 443-451. ПАРШИНА 2001 Е.А. ПАРШИН,"КЛЕЙМЕННАЯ
• ВИЗАНТИЙСКАЯ АМФОРА X-ГО ВЕКА ИЗ ЛАСПИ" МОРСКАЯ ТОРГОВЛЯ В СЕВЕРНОМ ПРИЧЕРНОМОРЪЕ, КИЕВ-2001,113-114
• Pierart-Thalmann 1980 M. Piérart, J.-P. Thalmann, “Céramique romaine et médiévale (fouilles de l'agora)”, in Études argiennes, BCH Suppl. 6 (1980), 459-492. Pieri 2005
• D. Pieri, Le commerce du vin Oriental, A l’epoque Byzantine (Ve-VIIe siècles), Le temoignage des amphores en Gaule, Institute Francais du proche- orient, Beyrouth 2005, 1-327. Redford 2001
• S. Redford, “Excavations at Gritille (1982-1984): The Medieval Period a Preliminary Report.” AnatSt, XXXVI (2001), 103-136. Riley 1980
• J. Riley, “New Light on Relations Between the Eastern Mediterranean and Carthage in the Vandal and Byzantine Periods: The Evidence from the University of Michigan Excavations”, Actes Colloque sur la Ceramique Carthage, 24 Juin 1980, 111-122.
• Robinson 1959 H.S. Robinson, The Athenian Agora. V. Pottery of the Roman Period, Princeton, 1959.
• Romancuk 2005 A. I. Romancuk, Studien zur Geschichte und Archäologie des byzantinischen Cherson, von Alla I. Colloquia Pontica 11, 2005. Romancuk –Sazanov-Sedikova A. Funstatten des
• Romancuk,A.V.Sazanov,L.V.Sedikova, byzantinischen Cherson und das Problem einer Kulturschicht,1995 Amphoren aus den Şenol-Kerem 2000
• A. K.Şenol- F. Kerem, “İçel Müzesinde Bulunan Bir Grup Amphora”, OLBA III (2000), 83-114.
• Şenol 2003 A.K. Şenol, Marmaris Müzesi Ticari Amphoraları, ,Ankara Şenol 2009
• A. K. Şenol, Arslan Eyce Taşucu Müzesi'nde Bulunan Ticari Amphoralar ve Akdeniz'de Ticaretin İzleri, 2009. Sibella 2002
• P. Sibella, “The George McGhee Amphora Collection at the Alanya Museum, Turkey, The INA Quarterly, 29 (2002), 3-20. Van Doornick 1989
• F.H. van Doorninck, “The Cargo Amphoras on the th-Century Yassi Ada and 11th-Century Serçe Liman Shipwrecks: Two Examples of a Reuse of Byzantine Amphoras as Transport Jars”, BCH, Supplément 18. V. Déroche and J.-M. Spieser, eds. (Paris: Diffusion de Boccard), 1989, 247-257. Vroom 2005
• J.Vroom, “Pottery finds from a “cess-pit”at the southern wall in Durres, central Albania”, Çanak, Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Seramiği ve Mimari Seramiği (Çanakkale, 1-3 Haziran 2005).
• First International Symposium on Late, Antique, Byzantine, - Seljuk, and Ottoman Pottery and Tiles in Archaelogical Context (Çanakkale, 1-3 June 2005), ed. B.
• Böhlendorf-Arslan, A. O. Uysal, J. Witte-Orr. Byzas 7 (2007), İstanbul, 319-335. Türker 2005
• A.Ç. Türker, “Gelibolu’da Bizans Seramikleri ve Ökaristik Ekmek Damgası” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22.2 (2005), 87- Türker 2006
• A.Ç. Türker,”Bizans Dönemi Demre-Myra Sırsız Seramik Buluntuları” Adalya IX (2006),155-169. Türker 2009
• A.Ç. Türker, Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Bizans Dönemi Seramikleri, Adalya Ekyayın Dizisi 8 (2009) Волков 2001 И.В.Волков,“О происхождЕнии двух групп средневековых клейменных АmФop” Морська торгівля в Північному
• Причорномор’ї: Зб. наук. Ст, КИЕВ,2001 Зеленко1999 С.М, Зеленко,”Итоги археологической экспедиции Киевского университета имени Тараса Шевченко на Черном море в 1997-99 гг.189 исследований подводно
• Зеленко 2001 C.М. ЗОЦЕНКО,”АМФОРНА ТАРА КИЕВО-ПОДОЛУ
• XII-початкч XIII ст.” МОРСКАЯ ТОРГОВЛЯ В СЕВЕРНОМ ПРИЧЕРНОМОРЪЕ, КИЕВ-2001, 189
• Евглевский -Потемкина 2000 А. В. Евглевский - Тат. М. Потемкина, “О некоторых видах гончарной керамики у восточноевропейских номадов развитого средневековья // Степи Европы в эпоху средневековья . - Донецк .
• С. 209-226 . - Рез. англ., нем., фр