Two Houses With Wall Paintings in Mytilene in the Context of Wall Paintings from Western Anatolia to the Islands

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 1, 165 - 191, 03.05.2019

İnci Kuyulu Ersoy

https://doi.org/10.29135/std.528994

Cited By: 3

Öz

The subject of this article is the wall paintings decorating the two houses on the island of Mytilene in Greece. These aforementioned wall paintings have a great similarity in terms of subject and style with a group of wall paintings seen in Western Anatolia in the first half of 19th century. In addition to the similarities, it is also important to point out where and how a particular style developed within itself transported within the Ottoman boundaries in the date of its establishment.The paintings are located at theHouse of Vareltzidenas in Petra and the House of Giannakos in Molova. In both houses, four sea landscapes with similar views and an imaginary Istanbul panaroma are depicted. A building is placed at the center of uninterrupted sea views.The structures are two-storied and two-sided buildings surrounded by trees on a wide platform. Various buildings such as towered or towerish structures/buildings, houses, mosques and passage structures were painted. The paintings of the buildings such as Zeytinliova Kara Osmanoğlu Mosque, Manisa Sultan Mosque, Urla Kapan Mosque, BirgiÇakırAğa Mansion, BirgiSandıkeminoğulları House, İzmir Şadırvanaltı Mosque in Western Anatolia serve as examples of this painting group.In addition to the stereotyped forms in the buildings; the sea and sky given by their color tones, the ships traveling in the sea and the birds flying in the sky have the common features that resemble the landscape compositions in these structures.The panoramas of Istanbul, seen in both houses, have similar characters with the monumental Istanbul panoramas, which are shown in three land pieces in Western Anatolia. The Istanbul paintings, which were portrayed with great passion within the borders of the Empire, are generally considered to be the symbol of longing for the capital city or the symbol of Ottoman-style life. However, the most interesting attitude exhibited in the imaginary Istanbul panorama in the Petra Vareltzidenas House is that the city is illustrated as deprived of mosques that define and characterize the city. This situation can be considered as an ideological message. In several other structures in Greece, it is known that Istanbul views are illustrated without mosques, which are the religious symbols of the city. Although the Istanbul panaroma depicted in the MolovaGiannokos House is considered realistic than the Istanbul panaroma in the Petra Vareltzidenas House, buildings, which are not possible to take place in the same painting, are united together, which suggests that the artist may have used the existing prototypes. Apart from these paintings, there are also single building descriptions at the seacoast, various still-life paintings, flowers, curtain and colums motifs and paintings with figures in the Petra Vareltzidenas House. One of the common features of such paintings in Anatolia is that they were generally made without figures. However, the presence of a large number of figures in the paintings in the Petra Vareltzidenas House can be linked to the fact that the owner is non-Muslim. Each composition gives the impression of telling a different tale or event. As a conclusion, the paintings in the Vareltzidenas House in Petra and the Giannakos House in Molova, attract attention as the representatives of the painting samples of some characteristics of the painting program of Sultan Mahmoud II which are found in Izmir, Manisa and its surroundings from the beginning of the 19th century, in the Aegean Islands. The similarities of the paintings, which create the impression of being worked out quickly and by the professional artists, are also the evidence of the existence of a group of floating and traveling artists on the Aegean coast, hinterlands and the islands.

Anahtar Kelimeler

Mytilene, Western Anatolia, islands, Aegean region, wall paintings

Batı Anadolu’dan Adalara Duvar Resmi Bağlamında Midilli’de Resimli İki Konut

Öz

Bu makalenin konusunu, Yunanistan’ın Midilli Adası’nda bulunan iki konutu bezeyen resimler oluşturmaktadır. Söz konusu resimler, 19. yüzyılın ilk yarısında, Batı Anadolu’da görülen bir grup duvar resmiyle konu ve üslup açısından büyük benzerlikler taşımaktadır. Resimler, Petra’daki Vareltzidenas Evi ile Molova’daki Giannakos Evi’nde bulunmaktadır. Her iki evde de, birbirine benzer görünümlere sahip dörder deniz manzarası ile birer hayali İstanbul panoraması resimlenmiştir. Yapılardaki kalıplaşmış bina formlarının yanı sıra; renk tonlamalarıyla verilmiş deniz ve gökyüzü, denizde dolaşan gemiler ve gökyüzünde uçuşan kuşlar, yine bu yapılardaki manzara kompozisyonlarını andıracak kadar ortak özellikler taşır. Her iki yapıda görülen İstanbul panoramaları da, Batı Anadolu’da üç kara parçasıyla gösterilmiş anıtsal İstanbul panoramalarıyla benzer karakterdedir. Petra Vareltzidenas Evi’nde bu resimlerden başka, deniz kenarında tek yapı betimlemeleri, çeşitli natürmortlar, çiçekler, perde ve sütun motifleri ile figürlü temalara da yer verilmiştir. Bu tür resimlerin Anadolu’daki örneklerinin ortak özelliklerinden biri de figürsüz olarak yapılmış olmalarıdır. Her bir kompozisyon, farklı bir masal ya da olay anlatıyor izlenimi verir. Bu iki evde ulunan resimler, 19. yüzyılın başlarından itibaren, İzmir, Manisa ve çevresinde rastlanan ve özellikle II. Mahmut Dönemi resim programında görülen bazı karakteristik özellikleri bünyesinde toplayan resim örneklerinin Ege Adaları’ndaki temsilcileri olarak dikkat çeker. Hızlı çalışılmış ve profesyonel sanatçıların elinden çıktığı izlenimini veren resimlerin benzeşen özellikleri, Ege kıyılarında, hinterlandında ve adalarda, aynı atölyeye bağlı, yüzer-gezer bir sanatçı grubunun varlığının da kanıtıdır.

Anahtar Kelimeler

Midilli, Batı Anadolu, Ege Bölgesi, adalar, duvar resmi

Kaynakça

• Akalın, E. (2009). Les Représentations d’Istanbul dans la peinture murale ottomane au dernier quart du XVIIIème siècle et XIXème siècle. Paris: Université de la Sorbonne Yayımlanmamış Tez.
• Arel, A. (1986). Ege Bölgesi Ayanlık Dönemi Mimarisi Hakkınıda Bir Ön Araştırma. IV. Araştırma Sonuçları Toplantısı (Ankara 26-30 Mayıs 1986) (s. 39-79). içinde Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
• Arel, A. (1993). Foça Bağ Evleri ve Kule-Ev Geleneği. Ege Mimarlık(3), 37-40.
• Arel, A. (1994). Osmanlı Mimarisi’nde İkamet Kuleleri. X. Türk Tarih Kongresi, (Ankara 22-26 Eylül 1986) Kongreye Sunulan Bildiriler (Cilt V, s. 2323-2335). içinde Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Arık, R. (1976). Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı. Ankara: Türkiye İş Bankası Yay.
• Bal, N. (2010). XIX. Yüzyılda Osmanlı Bahriyesi’nde Gemi İnşa Teknolojisinde Değişim: Buharlı Gemiler Dönemi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Berkant, C. (2017). İtalya’nın Amelia Kentinde Bir Rönesans Sarayı ve Bu Sarayın Resim Programı Dâhilindeki Kuşbakışı Bir İstanbul Haritası. ART-SANAT(7), 171-181.
• Darkot, B. (1979). Midilli. MEB İslam Ansiklopedisi (Cilt 8, s. 282-284). içinde İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Erim, F. (1995). Urla’da Türk Devri Yapıları I (Camiler ve Mescitler). İzmir: Ege Üniversitesi Türk İslam Sanatları Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Lisans Tezi.
• Garidis, M. (1996). Diakosmitikí Zografikí. Atina: [Yunanca].
• Gören, A. (1994, Aralık ). Ambelakia’da Hayali İstanbul Betimlemeleri. Antik-Dekor(27), 76-81.
• Gürçağlar, A. (2005). Hayali İstanbul Manzaraları. İstanbul.
• Kiel, M. (2005). Midilli. TDV İslam Ansiklopedisi (Cilt 30, s. 11-14). içinde İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Kronik. (1967). Arkeologikon Deltion 19 (1964) B3 (Cilt 19). içinde Atina [Yunanca].
• Kronik. (1968). Arkeologikon Deltion 20 (1965) B3. içinde Atina [Yunanca].
• Kronik. (1969). Arkeologikon Deltion 23 (1968) B3. içinde Atina [Yunanca].
• Kronik. (1977). Arkeologikon Deltion 28(1973), B3. içinde Atina [Yunanca].
• Kuyulu Ersoy, İ. (2015). İzmir Yerel ve Levanten Kültürünün Duvar ve Tavan Resimlerine Yansıması. A. Doğanay (Dü.) içinde, Prof. Dr. Selçuk Mülayim Armağanı Sanat Tarihi Araştırmaları (s. 59-81). İstanbul.
• Kuyulu, İ. (1992). Kara Osman-Oğlu Ailesine Ait Mimari Eserler. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Kuyulu, İ. (1998). İzmir ve Çevresinde Bir Grup Duvar Resminin Düşündürdükleri. II. Uluslararası İzmir Sempozyumu (İzmir 15-17 Mayıs 1995) (s. 58-78). içinde İzmir.
• Kuyulu, İ. (2001a). Çakırağa Konağı. R. H. Ünal (Dü.) içinde, Birgi - Tarihi, Tarihî Coğrafyası ve Türk Dönemi Anıtları (s. X-X?). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Kuyulu, İ. (2001b). Sandıkeminoğlu Evi. R. H. Ünal (Dü.) içinde, Birgi - Tarihi, Tarihî Coğrafyası ve Türk Dönemi Anıtları (s. 153-155). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Merey, L. Ş. (1977). Adatepe Köyünde Hacı Mehmet Ağa Konağı. İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi Dergisi(1), 65-86.
• Okçuoğlu, T. (2017). Hayalle Gerçek Arasında Osmanlı Resminde İstanbul İmgesi (XVIII-XIX. Yüzyıllar). İstanbul.
• Okur Coşkunçay, E. (2018, Mayıs). Galata Surları’nın Yıkım Süreci. tasarım+kuram, 14(25), 33-58. Ocak 13, 2018 tarihinde http://www.tasarimkuram.msgsu.edu.tr/index.php/tasarimkuram/article/view/599/328 adresinden alındı
• Payzın, L. (2008). XVIII. Yüzyılda Midilli Adası. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Renda, G. (1977). Batılılaşma Döneminde Türk Resim Sanatı 1700-1850. Ankara.
• Süslü, Ö. (1978). Adatepe’de Hacı Mehmet Ağa Konağı’nın Süslemeleri. İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi Dergisi(2), 99-114.
• Uçar, A. (2015). Karosiman - İzmir Konutlarında Döşeme Karoları. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı.
• Weber, S. (2002). Images of Imagined Worlds Self-image and Worldview in Late Ottoman Wall Paintings of Damascus. J. Hanssen, T. Philip, & S. Weber (Dü) içinde, The Empire in the City: Arap Provincial Capitals in the Late Ottoman Empire (s. 145-171). Beyrut: Ergon Verlag.
• Yetişkin Kubilay, A. (1994). Tophane-i Amire - Mimari. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi (Cilt 3, s. 279-280). içinde İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.