Refunctioning Industrial Heritage Building as a Cultural Space: Sakarya Art Gallery

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 1, 543 - 559, 09.07.2022

Melike Nur Saraylı Kader Reyhan

https://doi.org/10.29135/std.1020178

Öz

By examining the research problem of whether the industrial heritage structure, whose original function has been terminated (discontinued) can be adapted to a changing spatial program and organization, the adaptive reuse of the remained inactive industrial heritage shell as a cultural place has been examined within the scope of the original project and restoration project of the building, in particular, Sakarya Art Gallery. In the restoration process, within the scope of the new possible function of the building, the interventions in the “shell” structure and the characteristics of the spatial transformations are the main subject of the discussion. First of all, the place of the sample in the historical development and its original use, the recovery process after abandonment and its temporary uses, the re-functionalization process and its current uses were explained. Subsequent, via the “SWOT” analysis, the functioning processes of the industrial heritage buildings were analyzed in a general framework, and based on this analysis, the original and current architectural project data of the selected building were examined by the method of “comparative study”.
The workers’ club and cafeteria building of the Agricultural Tools and Machinery Factories Institution, which was built in Adapazarı in 1944, is selected as a case sample. Qualitative research methods consisting of literature review, institutional and personal archive analysis, on-site observation, photographing and field survey are used in the study. In the analyses and evaluations, photographs showing the old-current condition of the building, drawings and images obtained from the relevant municipalities, and current studies on the area constitute the research materials.
In-depth examination of the sample building by comparing the original and restoration project processes showed the multidimensionality and complexity of presenting the current program by re-evaluating historical, modern and heritage buildings. The approach of the old building as a shell in the creative industry-oriented transformation, which includes informal education and artistic production programs as an Art Gallery, has been revealed. Since the building was not one of the leading production structures of the factory campus during its initial construction, it could not accommodate practices that directly revive the industrial image in the collective memory, such as preserving the raw material circulation trace and displaying the original technical equipment on site. The concept of the “box within a box” used in the refunctioning, specially preserved exterior and interior, transformed an old industrial building into a new exhibition space. Considered in terms of adaptive reuse, this project meets the criterion of flexibility due to its spatial organization, which allows variation according to the intended use. This study is also important in terms of being a source for evaluation criteria in the preparation of re-functioning projects and/or examining existing projects and further contributing to the literature of urban history and architecture.

Anahtar Kelimeler

Industrial Heritage, Adaptive Reuse, Cultural Space, Sakarya Art Gallery, Architectural Restoration

Endüstri Miras Yapısının Kültür Mekânı Olarak Yeniden İşlevlendirilmesi: Sakarya Sanat Galerisi

Öz

Özgün işlevi sonlan(dırıl)mış endüstri miras yapısının, değişen güncel bir mekânsal programa ve organizasyona adapte edilip edilemeyeceği sorunsalı irdelenerek atıl halde kalmış endüstri miras kabuğunun kültür mekânı olarak uyarlanabilir yeniden kullanımı, Sakarya Sanat Galerisi özelinde, yapının orijinal projesi ve restorasyon projesi kapsamında incelenmiştir. Restorasyon sürecinde, yapının yeni olası işlevi kapsamında, “kabuk” yapıdaki müdahaleler ve mekânsal dönüşümlerin nitelikleri tartışmanın ana konusunu oluşturmuştur. Öncelikli olarak, örneklemin tarihsel gelişimdeki yeri ve orijinal kullanımı, terk edilme sonrasındaki yeniden kazanım süreci ve geçici kullanımları, yeniden işlevlendirme süreci ve güncel kullanımları açıklanmıştır. Sonrasında, “GZFT (SWOT)” analiziyle, endüstri miras yapılarının yeniden işlevlendirilme süreçleri genel çerçevede çözümlenmiş, bu çözümlemeden hareketle örneklem yapının orijinal ve güncel mimari proje verileri, “karşılaştırmalı çalışma” yöntemiyle irdelenmiştir. 1944 yılında Adapazarı’nda inşa edilmiş, Ziraat Aletleri ve Makineleri Fabrikaları Müessesesinin işçi lokali ve yemekhane binası örneklem olarak seçilmiştir. Çalışmada, literatür taraması, kurum ve kişisel arşiv incelemesi, yerinde gözlem, fotoğraflama ve saha araştırması gibi nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Analizler ve değerlendirmelerde, yapının eski-güncel durumunu gösteren fotoğraf belgeleri, ilgili belediyelerden elde edilen çizim ve görseller, bu alanla ilgili mevcut çalışmalar, araştırma materyali olarak kullanılmıştır. Bu araştırmayla, Sanat Galerisi olarak informel eğitim ve sanatsal üretim programlarını içeren yaratıcı endüstri odaklı dönüşümde, eski yapının kabuk olarak ele alınışı ortaya konulmuştur. Yeniden işlevlendirme projelerinin hazırlanmasında ya da mevcut projelerin irdelenmesinde değerlendirme ölçütlerine kaynaklık edilmesi ve kent tarihi ile mimarlık literatürüne katkı sağlanması açısından bu çalışma ayrıca önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri Mirası, Uyarlanabilir Yeniden Kullanım, Kültür Mekânı, Sakarya Sanat Galerisi, Mimari Restorasyon

Kaynakça

• Asiliskender, B., Özer, A. ve Yöney, N. (2016). Adaptivereuse of industrial heritage: Resilience or irreparable loss. 14th International Docomomo Conference-AdaptiveReuse: The Modern MovementTowardstheFuture.
• Alpan, A. (2012). Eski Sanayi Alanlarının Yazındaki Yerine ve Endüstri Arkeolojisinin Tarihçesine Kısa Bir Bakış. Planlama Dergisi, bölüm: 2, sayı: 52, Ocak - Haziran 2012, s. 21-28.
• Buchanan, A. (1981). The Definition of Industrial Archaeology, in L’Etude et la mise envaleurdupatrimoineindustriel. QuatrièmeconférenceInternationale. TICCIH Lyon-Grenoble: Editionsdu CNRS, 104-108.
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu: Kültürel Değişimin Kökenleri. (S. Savran, Çev.) İstanbul: Metis yayınları.
• Human Development Report, (2000). United Nations Development Programme (UNDP), Oxford UniversityPress, New York Oxford.
• Kaya, B. (2012). Endüstri Mirasımızın Korunmasında Planlama Yaklaşımı. (Uzmanlık Tezi), İzmir Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir.
• Özkan, T. (2015). Artakalanın Yeniden Değerlendirilmesi; Samsun Tekel Sigara Fabrikası’nın Görünmeyen Değerleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Raistrick, A. (1972). Industrial Archaeology: An Historica lSurvey, London: EyreMethuen.
• Rix, M., (1955). Industrial Archaeology. The Amateur Historian, bölüm: 2, sayı: 8, Ekim-Kasım 1955, s. 225-229.
• Salman, Y. (2019). Kaygan Zeminde Koşarken: Yeniden İnşa Edilen Mecidiyeköy Likör Fabrikası’nın Düşündürdükleri. Mimarlık 407, 16-19.
• Saner, M. (2012). Endüstri Mirası: Kavramlar, Kurumlar ve Türkiye’deki Yaklaşımlar, Planlama Dergisi, bölüm: 62, sayı: 52, Ocak - Haziran 2012, s. 53-66.
• TICCIH. (2003). Uluslararası Endüstri Mirasını Koruma Komitesi Web Sitesi. www.ticcih.orgThe Nizhny Tagil Charter for the Industrial Heritage, 2003, ICOMOS.
• Uyanık, C. (2011). Sürdürülebilirlik Bağlamında Endüstri Alanlarının Yeniden Kullanımı ve Adapazarı Örneği. (Yüksek Lisans Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• URL 1 https://whc.unesco.org/en/list/1538/ Erişim tarihi: 08.04.2022
• URL 2 http://architectuul.com/architecture/aspra-spitia-viotias Erişim tarihi: 08.04.2022