Environmental Approaches in Video Art

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2 (Uluslararası Kısa Film, Video ve Fotoğraf Sempozyumu Özel Sayısı), 180 - 195

Burcu Günay

Öz

The Purpose of the Study: This research focuses on the production processes of artists who deal with the concepts of human-life-nature in video art.
Literature Review/Background: The conceptual framework of this research consists of the concept of environment, the relationship between environment and human beings, and the production processes of artists who address this relationship in contemporary art through video art. Environment can be defined as the sum of physical, chemical, biological, and social effects that may have an immediate or long-term impact on human activities and non-human organisms. How artists who address environmental problems through video art perceive and reflect on this problem and how they establish the conceptual structure in their production processes are analyzed.
Methodology: In the research, the proliferation of various constructs such as environment, nature, contemporary art, and artists’ productions were analyzed. A literature review limited to the products of artists performing in the environment was conducted.
Results: Changes in social, environmental, and political structures are reflected in the art production forms of the age. Video, one of the contemporary art disciplines, was initially seen only as a recording device. However, the subjects that video art deals with are generally full of production processes in which the concept makes itself visible rather than capturing an aesthetic point of view. Since the dangers directly affecting nature in the Anthropocene era require urgent solutions, video art usually approaches the environment in a biopolitical direction.
Conclusion: From the first moment of its existence, humans have been in a formation that has embraced nature rather than benefiting from it, applying it, and seeking ways to live with it as a result of technical advances. The number of organizations trying to raise environmental awareness by taking action on issues such as banning fossil and nuclear energy sources and stopping global climate change is increasing. Since the 1950s; artists have turned to objects of thought that aim to raise awareness in the audience about the environment, nature, and life. Artists who produce ecological/environmental works with video art generally adopt a biopolitical approach, as the solution to the dangers that directly affect nature in the Anthropocene era requires urgency.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Art, Video Art, Environment, Ecology, Non-human life

Video Sanatında Çevreci Yaklaşımlar

Öz

Giriş ve Çalışmanın Amacı: Bu araştırma, video sanatında insan-yaşam-doğa kavramlarını ele alan sanatçıların üretim süreçlerine odaklanmaktadır. Sanayi devrimi ile hızlanan teknolojik gelişmeler ve video kayıt cihazlarının dijitalleşmesi, seri üretimle birlikte pratik hayatta olduğu kadar üretim tarihinde de gerçekleşmesini mümkün kılmıştır. 1960'tan sonra sanatta geleneksel üretim yöntemlerinin yanında kendine yer bulan video, bir hayatta kalma günlüğü olarak tanımlanan görevinden kurtulmuştur. Tüm toplumsal dinamiklerin kavram üzerinden ele alındığı çağdaş sanatta video, biçimsel çözümlemeler yerine insan ve insan olmayan arasındaki ilişkiyi irdeleyen bir noktada yer alır. Üzerindeki yapılar dünyanın tüm dinamikleri ile organik bir yapıya sahip olsa da insan; dünyanın doğal kurallarına bağlı olarak kendi başına kalmaya çalışmakta ve giderek doğayı hedef almaktadır. Bu araştırma, insan ve insan dışı ilişkileri ve çelişkileri ele alan video uygulama örneklerini görünür kılmayı amaçlamaktadır. Seçilen sanatçıların ortak noktaları, yönelim önerileri ve sanatı sadece biçimsel bir sorgulama alanı olarak değil, bir farkındalık ve zihin alanı olarak görmeleridir. Bunlara ek olarak, yaşadığı dönemin sosyal, kültürel, toplumsal veya çevresel durumlarından etkilenen günümüz sanatçısının vermek istediği mesajın, güncel sanat kavramındaki ifadesi inceleme amacını taşır.
Kavramsal ve Kuramsal Çerçeve: Bu araştırmanın kavramsal çerçevesini çevre kavramı, çevre ve insan arasındaki ilişki ve bu ilişkiyi çağdaş sanatta video sanatı üzerinden ele alan sanatçıların üretim süreçleri oluşturmaktadır. Çevre; insan faaliyetleri ve insan dışı canlılar üzerinde ani ya da uzun bir süre içinde etkide bulunabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik, toplumsal etkilerin toplamı olarak tanımlanabilir. İnsan faaliyetlerinin ekosistem üzerindeki etkisi olarak tanımlanan antroposen dönemin dayanağı endüstriyel üretimler sonucu, başta küresel ısınma ve iklim değişimi gibi birçok çevresel sorun giderek yaygınlaşmaktadır. Çevresel sorunları ele alan çağdaş sanatçılar; insan ve insan dışı arasındaki dinamikleri, insanın çevre üzerinde yarattığı öngörülemeyen tahribatı üretim süreçleri ile sorgulamaktadır. Video sanatı üzerinden çevre sorunlarını ele alan sanatçıların bu sorunu nasıl algıladığı ve yansıttığı, üretim süreçlerinde kavramsal yapıyı nasıl kurdukları incelenmektedir.
Yöntem: Bu araştırma literatür tarama modeline göre oluşturulmuştur. 1960 sonrası sanatta yaşanılan kırılmalar, video sanatının gelişimi ve çevresel bir farkındalık yaratma sürecindeki etkin rolü bireysel ve kolektif üretim süreçleri üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda çevre-çevre sorunları-video sanatı ele alınmaktadır. Bu bağlamda ilk olarak antroposen dönem üzerinden bir tanımlama ve araştırma yapılmıştır. Bu kavramı çağdaş sanatta ele alan öncü sanatçıların üretim süreçleri örneklerle açıklandıktan sonra çevre sorunlarını ele alan video sanatçıları üzerinden bir okuma gerçekleştirilmiştir. Video sanatı kısmında ülkemizde yaşayan ve aktif olarak üretim gösteren genç sanatçılar belirlenmiştir. Çevresel sorunlara eğilen ve sanatı sadece biçimsel sorgulama alanı olarak değil, bir bilinçlenme ve farkındalık alanı olarak gören sanatçıların üretimlerine odaklanan nitel bir araştırma yapılmaktadır.
Bulgular: Toplumsal, çevresel, politik yapıdaki değişimler çağın sanat üretim biçimlerine yansımaktadır. Çağdaş sanat disiplinleri arasında yer alan video; başlangıçta sadece bir kayıt altın alan bir alet olarak görülmüştür. Bununla birlikte video sanatının ele aldığı konular genellikle estetik bir bakış açısı yakalamaktan ziyade, kavramın kendisini görünür kıldığı üretim süreçleriyle doludur. Antroposen çağda doğanın direk etkilendiği tehlikeler, çözümü aciliyet gerektirdiği için, video sanatı çevreye genellikle biyopolitik doğrultuda yaklaşmaktadır.
Sonuç: İnsan ilk andan itibaren doğadan faydalan, onu işleyen, teknik ilerlemelerin getirisi olarak onunla birlikte yaşamanın yollarını arayan değil, onu sahiplenen bir oluşum içindedir. Antroposen çağda doğanın maruz kaldığı tehlikeler çözümü aciliyet içeren bir noktaya ulaşmıştır. Bununla birlikte çevresel bir farkındalık yaratmaya çalışan oluşumlarında sayısı artmaktadır. Özellikle 1950’li yıllardan itibaren sanatçılar çevre/ doğa/ yaşama dair izleyicide bilinç uyandırmayı amaçlayan düşün nesnelerine doğru yönelmişlerdir. Bir bakıma doğaya saygı ve birlikte yaşamanın yollarını alternatif yaklaşımlara sunan üretim süreçleri, insanın insan dışı üstündeki öngörülemeyen tahribatı üzerine düşünme ve eyleme geçme üzerinedir. Video sanatı da estetik bir bakış açısı yakalamaktan ziyade, kavramın kendisini görünür kıldığı üretim süreçleriyle doludur. Video sanatı ile ekolojik/ çevre ile ilgili eser üreten sanatçılar, antroposen çağda doğanın direk etkilendiği tehlikeleri, çözümü aciliyet gerektirdiği için, genellikle biyopolitik bir yaklaşım beslemektedirler.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Sanat, Video Sanatı, Çevre, İnsan dışı yaşam.

Kaynakça

• AKAY, A. (2005). Sanatın durumları. İstanbul: Bağlam Yayıncılık
• ALTUNAY, D.A. (2013). Sanat ortamında video. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
• ANTMEN, A. (2008). 20. Yüzyıl batı sanatında akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık
• BOURRIAUD, N. (2019). Yedinci kıta, 16. İstanbul Bienali. Erişim Tarihi: 23.04.2023, https://bienal.iksv.org/tr/16-istanbul-bienali/kuratorun-metni
• CRUTZEN P. ve WACLAWEK, S. (2014). Athmospheric chemistry and climate in the anthropocene. Chem Didact Ecol Metrol, 19 (1-2), 9-28, doi: 10.1515/cdem-2014-0001
• ÇAKIROĞLU, E. (2022). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2022, 23(1), 24-39 DOI: 10.17494/ogusbd.985661 Antroposen Çağında Ekolojik Sanat: David Buckland, Terike Haapoja ve Mel Chin’in Ekolojik Sanat Projeleri
• ÇAPAK YAZI ÇİZİ. (2024). Görülmemiş olanı görmek / göstermek: Beyza Dilem Topdal. Erişim Tarihi: 23.09.2024, https://www.capak.org/beyza-dilem-topdal-soylesi/
• ELIASSON, O. (2022). Erişim Tarihi: 08.05.2024, https://icewatch.london/
• ELIASSON, O. (2024). Erişim Tarihi: 08.05.2024, https://olafureliasson.net/
• İKSV. (2015). Tuzlu su, 14. İstanbul Bienali. Erişim Tarihi: 23.04.2023, https://bienal.iksv.org/tr/bienal-arsivi/14-istanbul-bienali
• KELEŞ, R. HAMAMCI, C. (2005). Çevre politikası. İstanbul: İmge Kitabevi
• SOSYAL, A. (2019). Bir ekolojistin not defteri. İstanbul: Yeniinsan Yayınevi
• T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (tarih). Paris Anlaşması. Türkiye İklim Portalı. https://iklim.gov.tr/paris-anlasmasi-i-34
• YAŞAYANALAR, G. (24.01.2022) Elmas Deniz: yeni ütopyacı bir söylem / keder. Erişim Tarihi: 01.05.2024. https://saglamart.com/elmas-deniz-keder
• YURTERİ, E. (2022). Akışkan ekolojiler: Kerem Ozan Bayraktar ile Strands üzerine. Erişim Tarihi: 08.05.2024, https://saglamart.com/elmas-deniz-keder