Başarılı Yaşlanma Algısı: Farklı Yaş Gruplarından Bireylerin Yaşlılığa Bakışı

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 5, 305 - 316, 24.10.2018

Suzan Yazıcı

Öz

Amaç: Dünya genelinde doğumda beklenen
yaşam süresinin uzamasının sonucu olarak yaşlı nüfusun hızla artması, insanlarda
sağlıklı bir yaşlılık geçirme arzusunu ve çabasını da artırmaktadır. Başarılı
yaşlanma kavramı kısaca "zihinsel ve fiziksel açıdan yetkinliklerin
pozitif oluşu" olarak tanımlanmaktadır. Başarılı yaşlanma algısı ise kültüre,
yaşa, cinsiyete, sağlık durumu gibi birçok faktöre göre değişmektedir. Ülkemizde
yaşayan insanların başarılı yaşlanma algısını değerlendiren çalışmalar çok
sınırlıdır. Bu araştırmanın amacı Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile
Hekimliği Semt Polikliniği'ne herhangi bir nedenle başvuran kişilerin başarılı
yaşlanma algısını incelemektir.

Yöntem: İlgili literatür taranarak geliştirilen
37 soruluk anket, çalışmaya katılmayı kabul eden 418
kişiye yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Farklı yaş
gruplarının başarılı yaşlanma algısını saptayabilmek için çalışma grubu genç
(18-30), orta yaş (31-50) ve ileri yaş (51 yaş ve üzeri) olmak üzere üç yaş
grubuna ayrılarak sonuçlar değerlendirilmiştir.

Bulgular: Çalışma grubunun 253’ü (%60.5) kadın,
165’i (%39.5) erkek; yaş ortalaması; 43.3±16.4 idi. "Başarılı yaşlanma
için sizce ne gerekir?" sorusuna verilen cevaplarda; “Sağlık ve bakım hizmetlerinin erişilebilir olması gerekir”
önermesine "Tamamen katılıyorum" yanıtını verenlerin oranı %93.8 ile
en yüksekti. Bunu “Kişinin kendisiyle barışık olması gerekir” (%91.9) ve  “Sağlıklı/dengeli beslenmek gerekir”
(%91.4)  önermelerine tamamen katılanlar
izlemiştir. Yaş gruplarına göre incelendiğinde "Katılıyorum" ve
"Tamamen katılıyorum" yanıtını verenlerin toplam oranı; “Yatağa
bağımlı olmamak gerekir” 18-30 yaş grubunda %89.4, 31-50 yaş grubunda %92.0, 51
yaş ve üstü grubunda %99,3; “Başkalarının bakımına muhtaç olmamak gerekir”
önermesine 18-30 yaş grubunda %93.0, 31-50 yaş grubunda %92.6, 51 yaş ve üstü
grubunda %100.0'dür.

Sonuç: Elde edilen bulgular fiziksel bağımsızlığın
başarılı yaşlanma için en önemli unsurlar olarak algılandığına işaret
etmektedir. Başarılı
yaşlanma algısı yönünden sağlık ve bakım hizmetlerinin erişilebilir olması tüm yaş grupları için yüksek öneme
sahipken, genç ve orta yaş grubunda daha çok önemsenen sağlıklı/dengeli
beslenme ve kişinin kendisiyle barışık olması unsurlarının yerini ileri yaş
grubunda yatağa bağımlı olmamak ve emeklilik güvencesine sahip olmak
almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Başarılı yaşlanma, algı, yaşlılık, sağlık

Perception of Successful Aging: Elderly Views of Individuals from Different Age Groups

Öz

Aim: The rapid increase in the
elderly population as a result of prolonged life expectancy at birth increases
the desire and effort of people to have a healthy age. The concept of
successful aging is defined briefly as "positive competencies in terms of
mental and physical aspects". The perception of successful aging depends
on many factors such as culture, age, gender and health status. The studies
evaluating the successful aging perception of people living in our country are
very limited. The aim of this study is to examine the perception of successful
aging of the people who applied to Family Medicine District Policlinic of
Antalya Training and Research Hospital for any reason.

Method: A 37-question questionnaire developed by searching
the related literature was applied to 418 people who accepted to participate in
the study by face-to-face interview method. To be able to determine the
successful aging perception of different age groups the study group was divided
into three age groups: young (18-30), middle age (31-50) and older age (51
years and older) and the results were evaluated.

Findings: 253 people of the study group (60.5%) were female and
165 people (39.5%) were male; the average age was; 43.3±16.4. Answers given to
the question "What is required for successful aging?" were evaluated.
For the statement of "Health and care services need to be accessible",
the ratio of those who give the answer “Completely agree” is highest with
93.8%. This was followed by the statements “One must be at peace with himself” (91.9%)
and "Healthy / balanced diet is required” (91.4%). The total rates of
respondents who answered as "Agree" and "Completely Agree"
was examined according to age groups for each statement. Results for the
statement of "You should not be dependent on the bed" were 89.4% in
the 18-30 age group, 92.0% in the 31-50 age group, 99.3% in the 51 age and
above age group; and for the statement of "You should not be in need of
care of others" were 93.0% in the 18-30 age group, 92.6% in the 31-50 age
group, and 100.0% in the age group of 51 and above age group.

Conclusion: Findings indicate that physical independence is
perceived as the most important factor for successful aging. "Access to
health and care services" has high importance for successful aging in all
age groups. While "healthy / balanced diet" and "being in peace
with himself" are considered to be more important in the young and middle
age groups, "not being bedridden" and "to have social security
for retirement" are more important in the older age group.

Anahtar Kelimeler

Successful aging, perception, elderly, health

Kaynakça

• 1. TUİK. Yıllara, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 1935-2017. Erişim adresi: www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1588 Erişim tarihi: 10.09.2018.
• 2. TUİK. Nüfus Projeksiyonları, 2018-2080. Erişim adresi: www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1638 Erişim tarihi: 10.09.2018.
• 3. Bowling A, Dieppe P. What is successful ageing and who should define it? BMJ 2005; 331:1548-51.
• 4. Rowe JW, Kahn RL. Successful Aging. New York, NY: Pantheon Books; 1998.
• 5. Jarcho S. Cicero′s essay on old age. Bulletin of the New York Academy of Medicine, 1971; 47(11):1440-5.
• 6. Havighurst RJ. Successful aging. The Gerontologist, 1961; 1(1):8-13.
• 7. Strawbridge WJ, Wallhagen MI, Cohen RD. Successful aging and well-being self-rated compared with Rowe and Kahn. The Gerontologist, 2002; 42(6):727-33.
• 8. Baltes PB, Baltes MM. Psychological perspectives on successful aging: The model of selective optimization with compensation. Successful Aging: Perspectives from the Behavioral Sciences. Cambridge University Press, 1990; 1(1):1-34.
• 9. Martinson M, Berridge C. Successful aging and its discontents: a systematic review of the social gerontology literature. Gerontologist, 2015; 55(1):58-69.
• 10. Liang J, Luo B. Toward a discourse shift in social gerontology: From successful aging to harmonious aging. Journal of Aging Studies, 2012; 26(3): 327-34.
• 11. WHO. World Health Statistics 2018: Monitoring Health for the SDGS, Sustainable Development Goals. Geneva: World Health Organization; 2018.
• 12. Aydın ZD. Toplum ve birey için sağlıklı yaşlanma: Yaşam biçiminin rolü. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2006; 13(4):43-6.
• 13. Phelan EA, Anderson LA, LaCroix AZ, Larson EB. Older adults' views of “successful aging”- how do they compare with researchers' definitions? Journal of the American Geriatrics Society, 2004; 52(2):211-6.
• 14. Lewis JP. Successful aging through the eyes of Alaska Native elders. What it means to be an elder in Bristol Bay, AK. The Gerontologist, 2011;51(4):540-9.