ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ’NÜN GENİŞLEME POLİTİKALARINDA 21. YÜZYIL DENİZ İPEK YOLUNUN ROLÜ

Yıl 2021, Sayı: 1, 55 - 65, 30.06.2021

Alp Yüce Kavas

Öz

Şanghay İşbirliği Örgütü ile 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu ilk bakışta birbirlerinden bütünüyle bağımsız
oluşumlar olarak görülse de günümüzde devletler ve toplumlar arasındaki yoğun etkileşimler söz konusu
yanılsamayı büyük ölçüde geçersiz kılabilmektedir. Bu bağlamda, salt bir askeri ittifak olmaktan öte Asya’da
önemli bir ekonomik işbirliği bütünleşme modeli olduğunu düşündüğümüz, ŞİÖ’nün 2015’te başlattığı resmi
genişleme adımının devam ettirilmesinde yeni Deniz İpek Yolunun dolaylı bir rol üstlenebileceği
düşüncesinden hareketle ve bölgesel akademik çalışmalara mütevazı bir katkı sunmak amacıyla bu makaleyi
kaleme almış bulunmaktayız. Makalenin kuramsal çerçevesini ise Mahan’ın ünlü Deniz Egemenliği
Kuramı’na ve özellikle Soğuk Savaş sonrası önem kazanan bölgeselci yaklaşıma oturtmayı tercih ettik. Diğer
taraftan, ŞİÖ bünyesindeki iki önemli oyuncu konumundaki Çin ve Rusya’nın aralarındaki ilişkinin
analizinin sağlıklı bir zeminde yapılmasının konuya önemli bir katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. Yeni
Deniz İpek Yolunun Güney ve Güneydoğu Asya’da gerçek anlamda işlevsellik kazanmaya başlamasıyla
birlikte sadece Çin’in ya da Rusya’nın değil tüm bölge ülkelerinin ekonomik ve ticari avantajlardan
yararlanmasının bu bölgelerde ŞİÖ’ye dönük algılamalarında olumlu yönde değişim potansiyeli taşıyacağı
unutulmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Şanghay İşbirliği Örgütü, 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu, Bölgeselcilik, Deniz Jeopolitiği

Kaynakça

• AKYAY, B. (2012). “Alfred Thayer Mahan, Deniz Gücünün Tarih Üzerine Etkisi, 1660-1783”, Kitap İncelemesi, Tarih İncelemeleri Dergisi, 27(5): 289-291.
• BAOGANG, H. (2020). “Regionalism as an Instrument for Global Power Contestation”, Routledge, Asiam Studies Review, 44(1): 79-96.
• DENISOV, I.E. ve SAFRANCHUK, I.A. (2019). “Four Problems of SCO in Connection with its Enlargement”, Routledge, Russian Social Science Review, 60(2): 119-136.
• FLIKKE, G. (2016). “Sino-Russian Relations: Status Exchange or Imbalanced Relationship ?”, Routledge, Problems of Post-Communism, 63: 159-170.
• FOREIGN POLICY CONCEPT OF THE RUSSIAN FEDERATION (2016). https://www.mid.ru/en/foreign_policy/official_documents/- /asset_publisher/CptICkB6BZ29/content/id/2542248, (21.05.2021).
• GATEV, I. ve DIESEN G. (2016). “Eurasian Encounters: The Eurasian Economic Union and the Shanghai Cooperation Organization”, Routledge, European Politics and Society, 17(51):133-150.
• GERMOND, B. (2015). “The Geopolitical Dimension of Maritime Security”, Marine Policy, 54: 137-142.
• HASNAT, S.F. ve AWAN, Z. (2016). “Shanghai Cooperation Organization as a Platform for Regional Understanding: Its Economic, Political Security Potential”, Perceptions, 21(1):83-100.
• KAVAS, A.Y. (2018). Sovyet Sonrası Dönemde Rusya’nın Bölgesel Bütünleşme ve İşbirliği Projelerine Yönelik Politikaları, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• KATITAŞ, G. (2019). “Asya’da Çin ve Rusya Bölgeselciliği: Modern İpek Yolu Projesi ve Avrasya Ekonomik Birliği”, Uluslararası Siyaset Bilimi ve Kentsel Araştırmalar Dergisi, 7: 119- 141.