Taşkın Koruma Yapılarının Önemi ve Uşak Örneği

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 43 - 50, 20.08.2018

İbrahim Temel , Aynımah Doğan Ali Berktay

Öz

Uşak ili sınırları içerisinde Merkez Sorkun Köyünde yapılmış
olan Sorkun taşkın koruma yapısı (sel kapanı) ve sonrasında yerine yapımı
planlanan Sorkun Göleti üzerinde durulmaktadır. Sorkun Göletinin su kaynağını
Büyük Menderes Nehri Havzası'nda yer alan Büyük Menderes Nehri'nin küçük bir
yan kolu olan Çokkoz Deresi oluşturmaktadır. Sel kapanı ve Sorkun Göletinin
birincil ve en önemli amacı Uşak şehir merkezinden geçen Çokkoz Deresinin
meydana getirebileceği taşkınları kontrol etmek ve suyu mansap kapasitesine
uygun olacak şekilde düzenleyerek yatağa bırakmaktır. Bunun yanında ikincil bir
amaç olarak göletin hemen mansabında bulunan 150 dekar alanın sulanabilmesi
amaçlanmıştır. Sorkun Göletinden kullanılacak yıllık toplam sulama suyu miktarı
4 755.37 m3/ha olarak belirlenmiştir. Sulama sahası Uşak merkez ilçesi, sorkun
köyüne ait tarım arazilerinden meydana gelecektir. Sulama sistemi tamamı borulu
sistem olarak tasarlanmıştır.

Bu çalışmada, Uşak ilinin Sorkun Köyü’nde yer alan taşkın
koruma yapısının yapılışı ve şimdiye kadar olan işlevi, ayrıca yerine yapılması
planlanan Sorkun Göletinin yapım amacı, planlanması, projesi, önemi ve
özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akarsu Düzenlemesi, Gölet, Taşkın, Taşkın Koruma Yapısı

Kaynakça

• Aksoy, M. C. B. (2010). Aksu Vadisi Giresun) Aşağı Kesiminde Doğal Ortam Şartlarının Taşkın Üzerine Etkileri. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 1(7).
• Brody, S. D., Zahran, S., Highfield, W. E., Grover, H., & Vedlitz, A. (2008). Identifying the impact of the built environment on flood damage in Texas. Disasters, 32(1), 1-18.
• Dölek, İ. (2013), “Muş'ta yaşanan sel ve taşkınlara neden olan doğal faktörlerin analizi”, Marmara Coğrafya Dergisi 28, 408-422.
• Erkal, T., Topgül, İ. (2015), “Meriç Nehri'nin son 15 Yıllık Taşkınları ve Korunma Projeleri”, TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde, 23-24 Ekim 2014, Ankara Üniversitesi, Ankara, 165-174.
• Ertürk, A. (2014), “Kocaeli Karamürsel Projesi Kapsamındaki Barajların Havza Taşkın Koruma Tesislerine Etkilerinin Araştırılması”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Koç, C. (1998), “Büyük Menderes Havzası Sulama Şebekelerinde Organizasyon–Yönetim Sorunları ve Yeni Yönetim Modelleri Üzerinde Araştırmalar”, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, İzmir.
• DSİ, (2012), Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 2. Bölge Müdürlüğü, “Uşak-Merkez Sorkun Sel Kapanı ve Dokuzsele Deresi Islahı Projesi Planlama Raporu”, Nfb Mühendislik Müşavirlik İnşaat Tur. ve Bilişim San. Tic. Ltd. Şti., Ankara.
• DSİ, (2016), Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 2. Bölge Müdürlüğü, “Uşak-Merkez Sorkun Göleti ve Sulaması Planlama Raporu”, Su Yapı Mühendislik Müşavirlik A.Ş., Ankara.
• Salman, C. (2010), “Munzur Projesi Kapsamında Yapılacak Barajların Bölgedeki Taşkın Koruma Yapılarına Etkisi”, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Sönmez, O. (2013), “Nehirlerde İki Boyutlu Taşkın Modellemesi ve Taşkın Haritalarının Oluşturulması”, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Sakarya.
• Sepetçioğlu, M. Y. (2013), “Şanlıurfa İli Taşkın Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Engineering Sciences, 8(1), 21-38.
• Schultz, B. (2001). Irrigation, drainage and flood protection in a rapidly changing world. Irrigation and Drainage: The journal of the International Commission on Irrigation and Drainage, 50(4), 261-277.
• Villarini, G., Smith, J. A., Baeck, M. L., Sturdevant-Rees, P., Krajewski, W. F. (2010), “Radar analyses of extreme rainfall and flooding in urban drainage basins”, Journal of hydrology, 381(3-4), 266-286.
• Yanmaz, A. M. (2007), “Akarsu Geçişlerinde Taşkın Kaynaklı Problemlerin Değerlendirilmesi”, Bildiriler Kitabı, Sel-Heyelan-Çığ Sempozyumu,28-29 Mayıs 2007, Samsun, 44-66.
• Yüksek, Ö., Serencam, U., Üçüncü, O., Anılan, T. (2013), “Afet ve Taşkın Yönetimi ve Değirmendere Örneği”, Taşkın ve Heyelan Sempozyumu, 24-26 Ekim 2013, Trabzon, 33-44.
• URL 1, ÇŞB, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, (2010), “Havza Yönetimi Eylem Final Raporları Büyük Menderes Havzası Nihai Raporu”, http://www.cygm.gov.tr/CYGM/Files/Guncelbelgeler /HAVZA_FiNAL/Buyuk_Menderes/B.Menderes_Havzas%C4%B1.pdf, Erişim tarihi:15.02.2018.