Çocuğun Kişilik Hakkının Anne-Baba Tarafından Sosyal Medyada İhlali

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 37 - 76, 31.07.2023

Zeki Zorlu

Öz

Sosyal medya kullanıcıları yaptıkları paylaşımlarla bazen isteyerek bazen istemeyerek de olsa üçüncü şahısların kişilik haklarını ihlal etmektedirler. Sosyal medya kullanıcısı anne ve babaların da çocuklarıyla ilgili yaptıkları paylaşımlar çoğu zaman çocuğun adı, resmi, sesi, şeref ve haysiyeti ile özel hayatı başta olmak üze-re kişilik değerlerini ihlal eder niteliktedir. Çocuğun sosyal medya aracılığıyla yapılan bu ihlallere karşı korunması gerekmektedir. Ancak Türk hukukunda sosyal medya özelinde çocukların kişilik hakkının ihlali halinde korunma yollarına ilişkin ayrıca bir düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte sosyal medyada anne babaları tarafından kişilik hakkı ihlal edilen çocuklar Türk Medeni Kanununda düzenlenen kişiliği koruyucu ve velayet hükümlerine başvurabilecekleri kabul edilmektedir. Bu çalışma kapsamında yapılan literatür taramalarından faydalanılarak çocuğun kişilik hakkının sosyal medyada anne baba tarafından ihlali ve bu ihlale karşı başvurulabilecek hukuki yollar incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Çocuk, Çocuğun Kişilik Hakkı, Çocuğun Korunması, Velayet

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Kaynakça

• Aka, Beyza : Sosyal Medyada Kişilik Hakkı İhlalleri ve Korunma Yolları, İzBD., C. 82, S. 2, 2017, s. 231-287.
• Akdi, Murat : Ana-Babanın Çocuğun Fotoğraf ve Görüntülerinin Sosyal Medyada Yayınlanmasından Doğan Sorumluluğu, MÜHFHAD., C. 22, S. 3, Cevdet Yavuz’a Armağan, 2016, s. 123-144.
• Akıntürk, Turgut/ Ateş, Derya : Türk Medeni Hukuku, C. 2, Aile Hukuku, 19. Baskı, İstanbul 2016.
• Akkurt, Sinan Sami : Çocuğun Kişiliğinin Korunması ve Velayetin Belirlenmesinde Çocuğun Menfaati, Rona SEROZAN’ a Armağan, 2010, s. 91-120 (Akkurt, 2010).
• Akkurt, Sinan Sami : Sosyal Medyada Gerçekleşen İhlâller Karşısında Kişilik Hakkının Korunması, 2. Baskı, Ankara 2020 (Akkurt, 2020).
• Akkurt, Sinan Sami/ Erdoğan, Kemal/ Tokat, Hüseyin : Medeni Hukuk (Temel Bilgiler), 2. Baskı, Ankara 2021.
• Akyüz, Emine : Çocuk Hukuku (Çocuk Hakları ve Korunması), 7. Baskı, Ankara 2020.
• Atasoy, Kemal : Kişilik Hakkı Kapsamında Sosyal Medyada Kişisel Verilerin Korunması ve Veri Sahibinin Rızası, MÜHFHAD., C. 22, S. 3, 2016, s. 269-301.
• Ayan, Mehmet/ Ayan, Nurşen : Kişiler Hukuku, 8. Baskı, Ankara 2016.
• Batıgün, Elif Selen : Milletlerarası Aile Hukukunda Velayet ve Çocuğun Korunması, Ankara 2021.
• Çimke, Sevim/ Yıldırım Gürkan, Dilek/ Polat, Sevinç : Sosyal Medya-da Çocuk Hakkı İhlali: Sharenting, Güncel Pediatri, C. 16, S. 2, 2018, s. 261-267.
• Demir, Remzi : Türk Medeni Kanununa Göre Çocuğun Kişiliğinin Korunması, SDÜHFD., C. 9, S. 2, 2019, s. 271-303.
• Deniz, İlknur : Çocuklara Ait Kişisel Verilerin Türk Medeni Kanunu ve KVKK Kapsamında Korunması, Ankara 2021.
• Dilli, Şirin : Türkiye’de Çocuk Olmak, Ankara 2020.
• Dural, Mustafa/ Öğüz, Tufan : Kişiler Hukuku, C. 2, 21. Baskı, İstanbul 2020.
• Duygulu, Serap : Sosyal Medyada Çocuk Fotoğrafı Paylaşımlarının Mahremiyet İhlali ve Çocuk İstismarı Açısından Değerlendirilmesi, TRT Akademi Dergisi, C. 4, S. 8, 2019, s. 429-487.
• Erdoğan, Canan : Çocukların Kişisel Verilerinin Korunması (Sosyal Medya Örneği Kapsamında), DEÜHFD., C. 21, Özel Sayı, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’ a Armağan, 2019, s. 2445-2467.
• Ertuğrul, Meltem : Çocuğun Kişisel Verilerinin Velisi Tarafından Sosyal Medyada Kullanılmasının Kişilik Hakkı Bakımından Değerlendirilmesi, YBHD., C. 6, S. 2, 2021, s. 513-564.
• Girgin, Ömer Ali/ Gönal, Seray : Çocuğun Kişisel Verilerinin Sosyal Medyada Ebeveyn Tarafından Paylaşılmasının Hukuki Sonuçları, TAAD., C. 11, S. 44, 2020, s. 99-127.
• Gültekin, Esra : Çocuğun Kişilik Hakkının Ana-Baba Tarafında Sosyal Medya Aracılığıyla İhlalinin Hukuki Görünümü, Çocuk ve Medeniyet, S. 1, 2008, s. 103-143.
• Güngör, Ayten : Sosyal Medyada Çocuk Hakları İhlali ve İstismarı: Instagram Anneleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2019, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (E. T. 03.12.2021).
• Hatemi, Hüseyin : Gerçek Kişiler Hukuku (Kısa Ders Kitabı), İstanbul 2015.
• Haydaroğlu, Hale : Türk Medeni Hukukunda Çocuğun Kişilik Hakkının Korunması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2020, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (E. T. 25.11.2021).
• İmamoğlu, Hülya : Çocuğun Kişiliğinin Ana Babaya Karşı Korunması, AÜHFD., C. 54, S. 2, 2005, s. 183-218.
• Karaca, Hilal : Velayetin Kapsamı ve Hükümleri, Ankara 2015.
• Kaya, Mine : Elektronik Ortamda (Elektronik Haberleşme – İnternet – Sosyal Medya) Kişilik Hakkının Korunması, Ankara 2015.
• Kaya, Mine : Sosyal Medya ve Sosyal Medyada Üçüncü Kişilerin Kişilik Haklarının İhlali, TBBD., 2015, S. 119, s. 277-306 (Kaya, 2015).
• Koyuncu, Çağlar : Çocuğun Kişilik Hakkının Korunması, HKÜHFD., C. 6, S. 12, 2016, s. 139-154.
• Mcdaniel, B.T./ Coyne, S.M./ Holmes, E.K. : New Mothers and media use: Associations between blogging, social networking, and maternal well-being, Matern and Child Health Journal, 16, 2012, s. 1509-1517.
• Oğuzman, M. Kemal/ Seçili, Özer/ Oktay-Özdemir, Saibe : Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 21. Baskı, İstanbul 2022.
• Özcan Büyüktanır, Burcu G., Çocuğun Kişilik Hakkı ve Çocuğun Kişilik Hakkının Hukuka Aykırı Fiillere Karşı Korunması, Ankara 2019.
• Öztan, Bilge : Aile Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2015.
• Parsa, Alev Fatoş/ Akmeşe, Zuhal : Sosyal Medya ve Çocuk İstismarı: Instagram Anneleri Örneği, KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, C. 5, S. 1, 2019, s. 163-191.
• Serin, Hüseyin : Sosyal Medyada Çocuk Hakları İhlalleri: Ebeveyn ve Öğretmenler Farkında Mı?, EOÜSBD., C. 20, Özel Sayı, 2019, s. 1005-1031.
• Serozan, Rona : Çocuk Hukuku, 2. Baskı, İstanbul 2005.
• Uçak, Murat : Kişisel Verilerin Hukuka Uygun İşlenmesinde Çocuğun Rızası, KVKD., C. 3, S. 1, 2021, s. 41-60.
• Üstün, Özge : Sosyal Medyada Çocuk Hakları İhlali: Paylaşanebeveynlik, LHD., C. 18, S. 206, 2020, s. 701-724.
• Yavuz, Can : Sosyal Medya Ebeveynliği ve Çocukların Unutulma Hakkı, İzBD., C. 85, S.1, Y. 2020, s. 15-52.
• Zeytin, Zafer/ Ergün, Ömer : Türk Medeni Hukuku, 5. Baskı, Ankara 2020.
• https://dergipark.org.tr/tr/
• https://haber.yasar.edu.tr/teknoloji/sosyal-medyanin-dijital-babalari. html
• https://www.collinsdictionary.com
• https://www.haberturk.com/4-kiz-babasi-simon-hooper-fenomen-oldu-2530818/4
• https://www.haberturk.com/son-dakika-anne-1-bucuk-yasindaki-bebegine-alkol-icirdi-haberler-2888063
• https://www.hurriyet.com.tr/dunya/avusturyada-ilginc-dava-ailesini-facebook-fotograflari-yuzunden-mahkemeye-verdi-40223889
• https://www.lexpera.com.tr/
• https://www.mevzuat.gov.tr
• https://www.turcademy.com/tr
• https://www.ulusal.com.tr/gundem/rtuk-baskan-yardimcisi-ibrahim-uslu-turkiye-de-tiktok-kullanici-sayisi-327-milyon-h272870 .html
• https://www.unicef.org/turkey
• www.wearesocial.com