An Examination of the Values and Negative Elements in Özlem Saraç's Children's Plays

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 204 - 226

Aylin Çataklı , Bilal Yorulmaz

Öz

The importance of the values we have in ensuring an environment of peace and trust in society is indisputable. Values from past to present constitute cultural heritage. Children's theaters have an important place in the transfer of values in values education, which starts in the family and continues in schools. Children's theater helps children internalize values by providing concrete examples, emotional interaction, discussion and reflection opportunities, encouraging learning through characters, and providing a fun and participatory learning environment. The aim of this study is to examine the values and negative elements contained in Özlem Saraç's children's plays performed in the State Theaters. This research was designed with document review method, data was collected by document review method and the obtained data was analyzed by content analysis method. The study materials of the research consist of 5 children's theater plays performed in the State Theaters by Özlem Saraç, including Denizkızı ve Sevimli Korsanlar, Pasta Yapma Sanatı, Camdan Kalp, Tiyatronun Büyüsü and Sayı Dedektifleri. As a result of the study, the presence of 24 values and 15 negative elements was observed in the children's theater plays examined. It was determined that 24 different values were included 177 times in total and 15 different negative elements were included 106 times in total in the children's games examined within the scope of the research. While the most emphasized values are cooperation/solidarity (18), justice (14) and self-control (13), the most frequently mentioned negative elements are theft (19), rudeness (18) and prejudice (9). It is thought that the examined children's theater plays are materials that can be used in values education because they have a rich content in terms of the values they contain.

Anahtar Kelimeler

Children’s theatre, state theatres, text, values

Özlem Saraç’ın Çocuk Tiyatrolarının İçerdiği Değerlerin ve Olumsuz Unsurların İncelenmesi

Öz

Toplumda huzur ve güven ortamının sağlanması için sahip olunan değerlerin önemi tartışılmazdır. Geçmişten günümüze değerler kültürel miras niteliği taşımaktadır. Ailede başlayıp okullarda devam eden değerler eğitiminde çocuk tiyatroları değerlerin aktarımında önemli bir yere sahiptir. Çocuk tiyatroları, çocuklara somut örnekler sunarak, duygusal etkileşim sağlayarak, tartışma ve refleksiyon imkânı sunarak, karakterler aracılığıyla öğrenmeyi teşvik ederek, eğlenceli ve katılımcı bir öğrenme ortamı sağlayarak, değerlerin içselleştirilmesine yardımcı olur. Bu çalışmanın amacı Özlem Saraç’ın Devlet Tiyatrolarında oynanan çocuk oyunlarının içerdiği değerleri ve olumsuz unsurları incelemektir. Bu araştırma doküman incelemesi yöntemiyle yürütülmüş, veriler doküman incelemesi yöntemiyle toplanmış ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma materyallerini Deniz Kızı ve Sevimli Korsanlar, Pasta Yapma Sanatı, Camdan Kalp, Tiyatronun Büyüsü ve Sayı Dedektifleri olmak üzere Özlem Saraç’ın Devlet Tiyatrolarında oynanmış olan 5 çocuk tiyatro oyunu oluşturmaktadır. Çalışma sonucunda incelenen çocuk tiyatro oyunlarında 24 değerin ve 15 olumsuz unsurun varlığı görülmüştür. Araştırma kapsamında incelenen çocuk oyunlarında yer alan 24 farklı değere toplamda 177 kez ve 15 farklı olumsuz unsura toplamda 106 kez yer verildiği tespit edilmiştir. Yardımlaşma/dayanışma (18), adalet (14) ve özdenetim (13) en çok vurgulanan değerlerken en çok yer alan olumsuz unsurlar ise hırsızlık (19), kabalık (18) ve ön yargıdır (9). İncelenen çocuk tiyatro oyunlarının içerdiği değerler bakımından zengin bir içeriğe sahip olması nedeniyle değerler eğitiminde yararlanılabilecek materyaller olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Tiyatrosu, Devlet Tiyatrosu, Oyun Metni, Değerler.

Kaynakça

• Altıkulaç Demirdağ, R., & Altıkulaç, A. (2017). Reşat Nuri Güntekin’in mektep temsilleri ve tiyatro yoluyla değerler eğitimi. International Journal of Language Academy, 5(20), 222-229.
• Altunbay, M. (2012). Dil öğreniminde ve öğretiminde tiyatronun kullanımı ve tiyatronun temel dil becerilerine katkısı. Journal of Turkish Studies, 7(4), 747-760.
• Arık, Ö. (2021). Suzan Albek’in çocuk edebiyatı eserlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Aydın, M. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlak. Eğitim Bir-Sen, 17, 39-45.
• Başdramaturgluk Oyun Arşivi. Türkiye cumhuriyeti kültür ve turizm bakanlığı devlet tiyatroları genel müdürlüğü. devtiyatro.gov.tr/uploads/docs/oyun%20kimlik%20bilgileri%2013.xls/
• Baştürk, M. (2015). Ahmet Mithat Efendi’nin tiyatrolarında değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(30), 105-140.
• Bayrakdar, E. (2017). Ankara devlet tiyatrosunda sahnelenen çocuk oyunu metinlerinin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi (2005/2006 – 2014/2015). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Bayrakdar, E., & Maltepe, S. (2019). Ankara devlet tiyatrosunda sahnelenen çocuk oyunu metinlerinin eğitim ve dil gelişimi açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(3), 796–811.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2023). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cevizci, A. (2005). Paradigma Felsefe Sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Ceyhun, Y. (2022). Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı ders kitaplarında yer alan tiyatro metinlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 19-51.
• Çelik, G. (2008). Dostluk ve eğitimi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi.
• Demirezen, S., & Hasgül, M. (2023). Orhan Asena’nın “Mustafa” isimli tiyatro metninin değerler eğitimi bağlamında incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0(33), 547-567.
• Dilekçi, A. (2022). Türkçe ders kitaplarındaki tiyatro metinlerinin değerler aktarımı bakımından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 44-58.
• Ecer Çakar, S. (2019). Necip Fazıl Kısakürek'in tiyatrolarının değerler eğitimi açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Maden, S. (2010). Türkiye’de çocuk tiyatrosu düşüncesi ve öz tiyatro. Education Sciences, 5(3), 234 - 246.
• Öztürk, D. (2016). Necip Fazıl’ın “Tohum” adlı eserinde değerler eğitimi. AKRA Kültür Sanat Ve Edebiyat Dergisi, 4(10), 153-164.
• Saraç, Ö. (2008). Deniz Kızı ve Sevimli Korsanlar. İstanbul.
• Saraç, Ö. (2009). Camdan Kalp. İstanbul.
• Saraç, Ö. (2009). Pasta Yapma Sanatı. İstanbul.
• Saraç, Ö. (2009). Tiyatronun Büyüsü. İstanbul.
• Saraç, Ö. (2016). Sayı Dedektifleri. İstanbul.
• Soydan Cımbız, N. (2019). Namık Kemal'in tiyatro eserlerinin sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerler bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Şaşmaz, E. (2017). Devlet tiyatrolarında oynanan çocuk tiyatro oyunlarında değer eğitimi ve bu oyunların Türkçe öğretimine katkısı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB). (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine... https://sorgun.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_04/16012151_TALYM_VE_TERBYYE_KURULU_BAYKANLIYI.pdf
• Tan, F. K. (2008). İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu'nun tiyatro eserlerinin eğitim değerleri açısından incelemesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2023). Türk dil kurumu sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/
• Türkan, Ç. Ç., & Türkan, S. (2018). Mümtaz Zeki Taşkın’ın tiyatro eserlerinde aktarılan değerler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(10), 49-59.
• Urlu, E. (2020). Değerler eğitimi bağlamında Melih Cevdet Anday oyunlarının incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 49-66.
• Ünal, O. (2020). Yakın dönem Türk animasyon filmlerinin değerler eğitimi bağlamında incelenmesi. International Journal of Field Education, 6(2), 64-83.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yorulmaz, B. (2017). Ailede Değerler Eğitimi. Erkam Yayınları.