Examination of Internal and External Threats to the Country in the 11th Grade History Textbook in Terms of the Political Function of Education

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 270 - 295

Nil Özkan , Sadık Kartal

Öz

The aim of this research is to analyse the statements about internal and external threats to the country in the 11th grade History textbook taught at the secondary education level in terms of the political function of education. The book subject to the research is still being taught by the Ministry of National Education and can be obtained from the Education Information Network (EBA). In the current study, the data were collected through document analysis and analysed by content analysis method. A table was created from the codes, categories and themes obtained as a result of the analysis of the data and the categories were listed as ‘Political factors’, ‘Economic factors’, ‘Military factors’ and ‘Social-cultural factors’ according to the frequency of repetition. In the category named ‘political factors’, the negative practices of foreign countries against the Ottoman state and the elements that threatened the existence of the state were included as internal and external threats. In the category of economic factors, the developments in the foreign world affecting the economy of the Ottoman state and the depressions, rebellions and factors that made the process difficult in the domestic economy were mentioned. In the category of military factors, innovations and changes in the military field in other countries, deterioration in the military structure, instabilities and conflicts within the Ottoman Empire were mentioned. In the category of social and cultural factors, the Renaissance-Reformation developments in Europe and the social, communal and ethnic turmoil in Anatolia were mentioned. In line with this information, it is understood that the political function of education is mostly used in the direction of ‘us’ and ‘others’.

Anahtar Kelimeler

political function of education, history textbook, internal and external threat

11. Sınıf Tarih Ders Kitabında Yer Alan Ülkeye Yönelik İç ve Dış Tehditlerin Eğitimin Siyasal İşlevi Açısından İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaöğretim kademesinde okutulan 11. sınıf Tarih ders kitabının ülkeye yönelik iç ve dış tehditlerine yönelik ifadelerin eğitimin siyasal işlevi açısından incelenmesidir. Araştırmaya konu olan kitap MEB tarafından hala okutulmakta olup Eğitim Bilişim Ağından (EBA) edinilebilmektedir. Mevcut çalışmada veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmış içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Verilerin analizi sonucunda elde edilen kod, kategori ve temalardan bir tablo oluşturularak tekrar edilme sıklığına göre kategoriler “Siyasi etkenler”, “Ekonomik etkenler”, “Askeri etkenler” ve “Sosyal-kültürel etkenler” olmak üzere sıralanmıştır. Siyasi etkenler adlı kategoride iç ve dış tehdit olarak genelde yabancı ülkelerin Osmanlı devletine karşı yürütmüş olduğu olumsuz uygulamalara ve devletin varlığının tehdit edildiği unsurlara yer verilmiştir. Ekonomik etkenler kategorisinde Osmanlı devletinin ekonomisini etkileyen dış dünyada yaşanan gelişmeler ve iç ekonomide ortaya çıkan bunalımlar, isyanlar ve süreci zorlaştıran faktörlere değinilmiştir. Askeri etkenler kategorisinde, diğer ülkelerde askeri alanda ortaya çıkan yenilikler ve değişikliklere, Osmanlı devleti içerisinde bulunan askeri yapıdaki bozulmalar, istikrarsızlıklar ve çatışmalara değinilmiştir. Sosyal kültürel etkenler kategorisinde Avrupa’da ortaya çıkan Rönesans-Reform ile ilgili gelişmeler ve Anadolu’da yaşanan sosyal, toplumsal ve etnik kargaşalar belirtilmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda, eğitimin siyasal işlevinin daha çok “biz” ve “diğerleri” yönünde kullanıldığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eğitimin siyasal işlevi, tarih ders kitabı, iç ve dış tehdit

Kaynakça

• Afzal, T., Chishti, M. I., Jadoon, A. U. R., & Mushtaq, H. (2021). A comparative analysis of ideological constructions embedded in English textbooks: a critical discourse perspective. Humanities & Social Sciences Reviews, 9(2), 487-498.
• Akın, U., & Arslan, G. (2014). İdeoloji ve eğitim: devlet-eğitim ilişkisine farklı bir bakış. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 81-90.
• Alexander, H. A. (2005). Ideology education. Journal of Moral Education, 34 (1), 1-18.
• Althusser, L. (2019). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. İthaki Yayınları.
• Anyon, J. (2011). Ideology and United States history textbooks in the textbook as discourse (pp. 119-149). Routledge.
• Apple, M. W. (2017). Cultural and economic reproduction in education: Essays on class, ideology and the state (Vol. 53). Routledge.
• Arastaman, G., Fidan, İ. Ö., & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Arphattananon, T. (2020). Religion, ideology and education in Thailand. In Religious Education in Asia (pp. 90-108). Routledge.
• Backer, D. (2020). Ideology and education. http://dx.doi.org/10.17613/ssk9-aq83
• Ballı, F. E., & Kartal, S. (2020). Eğitimin siyasal işlevi; sosyal bilgiler ders kitabı örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 36-49.
• Başkaya, F. (2024). Eğitim Neye Yarar? https://www.insanokur.org/egitim-neye-yarar-fikret-baskaya/
• Batool, K., Khan, M. A., & Janjua, S. Y. (2023). Language, Power and Ideology: A Critical Analysis of Educational Slogans in Pakistan. Jahan-e-Tahqeeq, 6(3), 1-28.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Brighouse, H. (2006). On education. Routledge.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: qualitative, quantitative and mixed methods approaches. California: Sage Publications.
• Curdt-Christiansen, X. L., & Weninger, C. (2015). Language, ideology and education: The politics of textbooks in language education. Routledge.
• Çabas, M. (2020). Topyekûn harp çağında Osmanlı toplumu ve askerîleştirme süreci: Propaganda, ideoloji ve eğitim (1908-1918) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 33-41.
• DeBray, E.H. (2006). Politics, ideology and education. Teachers College Press.
• Ekinci, E. (2013). Atatürk döneminde Türkiye'de milli eğitim ve ideoloji [Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi].
• Ertuğrul, H. (2000). Osmanlı’dan günümüze ilköğretim sisteminin amaçlarına kronolojik bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 8, 117-122.
• Fu, W. (2021). The law of ıdeology ınteraction and the strategy of school ıdeology education under the environment of opening up. Open Journal of Political Science, 11(3), 409-418.
• Gao, H. W. (2023). Innovation and development of ideological and political education in colleges and universities in the network era. International Journal of Electrical Engineering & Education, 60 (2_suppl), 489-499.
• Glesne, C. (2011). Becoming qualitative researchers. (Ersoy A. & Yalçınoğlu P., Çev.). Pearson.
• Grace, G. (2012). Teachers, ıdeology and control (RLE Edu N.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203126035
• Gutek, G. L. (2019). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. (N. Kale Çev.). Ütopya Yayınevi.
• Hagai, S., Kitamura, Y., Ratha, K. V., & Brehm, W. C. (2017). Ideologies inside textbooks. In (Re) Constructing Memory: Education, Identity, and Conflict (pp. 49-73). Brill.
• Hill, D. (2013). Equality, ideology and education policy. Schooling and equity (pp. 7-34). Routledge.
• Hill, D. (2022). Classical Marxism, ideology and education policy. Critical Education, 13(1), 70-82.
• Hyslop-Margison, E. J., Sears, A. M., Hyslop-Margison, E. J., & Sears, A. M. (2006). Neo-liberalism, ideology and education. Neo-Liberalism, Globalization and Human Capital Learning: Reclaiming Education for Democratic Citizenship, 1-24.
• İnal, K. (2004). Eğitim ve iktidar: Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Kartal, S. (2018). İktidardaki okul; eğitimin politik işlevi. İstanbul: Pales.
• Kayaalp, F. (2015). İdeoloji-vatandaşlık ilişkisi bağlamında 1923-1950 Türkiye’sinde sosyal bilgiler kapsamındaki ders kitaplarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi].
• Lim, L. (2014). Ideology, rationality and reproduction in education: A critical discourse analysis. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 35(1), 61-76.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• Meyer, A. G. (2017). The impact of education on political ideology: Evidence from European compulsory education reforms. Economics of Education Review, 56 (1), 9–23.
• Miles, M., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA:Sage.
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1739.pdf
• Murray, J. (2020). Ideology, authority, and power. Sign language ideologies in practice, 333-352.
• Neuman, W. L., & Robson, K. (2014). Basics of social research. Pearson Canada Toronto.
• Ottaway, A. K. C. (2013). Education and society. Routledge.
• Özkan, R. (2011). Toplumsal yapı, değerler ve eğitim ilişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 333-344.
• Özyurt, E. (2014). Ortaöğretimde vatandaşlık bilincinin oluşmasında T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Palinkas, L. A., Horwitz, S. M., Green, C. A., Wisdom, J. P., Duan, N., & Hoagwood, K. (2015). Purposeful sampling for qualitative data collection and analysis in mixed method implementation research. Administration and policy in mental health and mental health services research, 42, 533-544.
• Pandhiani, S. M., Memon, R. A., Qureshi, M. B., & Memon, S. (2016). Construction of cultural values and ideology in social studies textbooks: a critical discourse analytical perspective. The Women-Annual Research Journal of Gender Studies, 8(8), 26-39.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research and evaluation methods: Integrating theory and practice. Bilge publications.
• Rehmann, J. (2020). İdeoloji kuramları: Yabancılaşmanın ve boyun eğmenin güçleri (Vol. 289). Yordam Kitap. Saylık, F. (2016). Eğitim, medya ve ideoloji: eğitim kurumları reklamlarının gösterge bilimsel incelemesi [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi].
• Shah, W. A. (2023). Nation, alterity and competing discourses: Rethinking textbooks as ideological apparatuses. Linguistics and Education, 78, 101250.
• Smith, K. B. (2003). The ideology of education: The commonwealth, the market, and America's schools. SUNY Press.
• Stevens, P., & Weale, M. (2004). Education and economic growth. International handbook on the economics of education, 27, 205-311.
• Şimşek, U., Küçük, B., & Topkaya, Y. (2012). Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarının ideolojik temelleri. Elektronik Türk Çalışmaları, 7(4), 2809-2823.
• Şişman, M. (2011). Eğitim bilimine giriş. Pegem Akademi.
• Taşkın, P. (2014). Ortaöğretim okulları öğrencilerine yönelik disiplin düzenleme ve uygulamalarının çocukların temel hak ve özgürlükleri bağlamında değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Tezcan, Z. (2019). Eğitimin siyasal temelleri, (Sönmez, V. (Edt.)), Eğitim Bilimine Giriş (s.289-306). Anı Yayıncılık.
• Turğut, S. (2012). Cumhuriyet dönemi Türk modernleşmesi bağlamında milli eğitim ideolojisi ve öğretmen [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi].
• Ünsal, S., & Gökdaş, A. (2020). Eğitimin işlevlerinin gerçekleşme düzeyinin öğretmen algılarına göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1133-1157.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. https://opendocs.ids.ac.uk/articles/report/Learning_about_Qualitative_Document_Analysis/26442637?file=48090622
• Wexler, P. (1982). Ideology and education: From critique to class action. Interchange on Educational Policy, 13(3), 53-68.
• Wringe, C. (2012). Democracy, schooling and political education (RLE Edu K). Routledge.
• Xu, S. (2021). Ideology and politics in junior-secondary Chinese history textbooks: Comparing two versions published in the 21st century. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 51(3), 448-468.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yıldız, R. (1995). Eğitim sistemimizin şekillenmesinde ideolojinin yeri [Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi].
• Zajda, J. (2020). Globalisation, ideology and education reforms: Emerging paradigms (Vol. 20). Springer Nature.
• Zhang, Y., Yan, Y., Kumar, R. L., & Juneja, S. (2024). Improving college ideological and political education based on deep learning. International Journal of Information and Communication Technology, 24(4), 431-447.