Siirt İlinin Farklı Bölgelerinde Yayılış Gösteren Crocus biflorus Mill. subsp. pseudonubigena B.Mathew Türüne Ait Örnekler Arasındaki Akrabalık İlişkisinin Moleküler Düzeyde Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 14 - 22, 09.07.2021

Behcet İnal Mehmet Fidan

Öz

Crocus biflorus Mill. subsp. pseudonubigena B. Mathew (Siirt Çiğdemi) İran-Turan elementi olup ismini Siirt ilinden almış endemik bir taksondur. Yayılış coğrafyasına bakıldığında Yukarı Fırat Bölümü, Adana Bölümü, Dicle Bölümü gibi üç değişik alanda yayılışı bulunmaktadır. İlk olarak 1982 yılında Mathew tarafından bilim dünyasına kazandırılmıştır. Bu çalışmada Crocus biflorus subsp. pseudonubigena taksonunun Siirt il sınırları içerisinde üç farklı (Tillo, Şirvan ve Veysel Karani) popülasyondan toplanan örneklerinin ITS gen bölgesi kullanarak akrabalık ilişkileri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda Tillo, Şirvan ve Veysel Karani bölgelerinden toplanan örneklerin morfolojik olarak küçük farklarının olduğu ancak moleküler düzeyde yakın akraba oldukları ve bu morfolojik farklılıklarının varyasyon olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu genotiplerin en fazla Crocus biflorus ile benzerlik gösterdiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Crocus biflorus subsp. pseudonubigena, Moleküler, ITS, Sistematik

Kaynakça

• Baser, K.H.C., (2002). Aromatic biodiversity among the flowering plant taxa of Turkey. Pure and Applied Chemistry. 74: 527-545.
• Fidan, M., F. Özgökçe, (2016). Türkiye Gypsophila L.(Caryophyllaceae) cinsine ait Hagenia A. Braun. seksiyonunun revizyonu.
• Mathew, B., (1982). The Crocus, A Revision Of The Genus Crocus (Iridaceae), BT Batsford Ltd. London, UK.
• Davis, P.H., (1970). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 3. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 3. Petersen, G., O. Seberg, S. Thorsøe, T. Jørgensen, B. Mathew, (2008). A phylogeny of the genus Crocus (Iridaceae) based on sequence data from five plastid regions. Taxon. 57: 487-499.
• Erol, O., D. Harpke, H. Yıldırım, (2015). A new Crocus L.(Iridaceae) species from SE Turkey, based on morphological and molecular data. Phytotaxa. 239: 223-232.
• Erol, O., L. Can, L. Şık, (2012). Crocus demirizianus sp. nov. from northwestern Turkey. Nordic Journal of Botany. 30: 665-667.
• Peruzzi, L., A. Carta, (2011). Crocus ilvensis sp. nov.(sect. Crocus, Iridaceae), endemic to Elba Island (Tuscan archipelago, Italy). Nordic Journal of Botany. 29: 6-13.
• Harpke, D., L. Peruzzi, H. Kerndorff, T. Karamplianis, T. Constantinidis, V. Randelovic, N. Randelovic, M. Juskovic, E. Pasche, F.R. Blattner, (2014). Phylogeny, geographic distribution, and new taxonomic circumscription of the Crocus reticulatus species group (Iridaceae). Turkish Journal of Botany. 38: 1182-1198.
• Harpke, D., A. Carta, G. Tomović, V. Ranđelović, N. Ranđelović, F.R. Blattner, L. Peruzzi, (2015). Phylogeny, karyotype evolution and taxonomy of Crocus series Verni (Iridaceae). Plant Systematics and Evolution. 301: 309-325. Kerndorff, H., E. Pasche, F. Blattner, D. Harpke, (2013a). Fourteen new species of Crocus (Liliiflorae, Iridaceae) from west, south-west and south-central Turkey. Stapfia. 99: 145-158.
• Kerndorff, H., E. Pasche, F. Blattner, D. Harpke, (2013b). A new species of Crocus (Liliiflorae, Iridaceae) from Turkey. Stapfia. 99: 141-144.
• Gernandt, D.S., A. Liston, D. Piñero, (2001). Variation in the nrDNA ITS of Pinus subsection Cembroides: implications for molecular systematic studies of pine species complexes. Molecular Phylogenetics and Evolution. 21: 449-467.
• Baldwin, B.G., S. Markos, (1998). Phylogenetic utility of the external transcribed spacer (ETS) of 18S–26S rDNA: congruence of ETS and ITS trees ofCalycadenia (Compositae). Molecular Phylogenetics and Evolution. 10: 449-463.
• Müller, K.F., T. Borsch, K.W. Hilu, (2006). Phylogenetic utility of rapidly evolving DNA at high taxonomical levels: contrasting matK, trnT-F, and rbcL in basal angiosperms. Molecular Phylogenetics and Evolution. 41: 99-117.
• Harrison, R.G., E.L. Larson, (2014). Hybridization, introgression, and the nature of species boundaries. Journal of Heredity. 105: 795-809.
• Kerndorff, H., E. Pasche, D. Harpke, (2016). The Genus Crocus (Liliiflorae, Iridaceae): Taxonomical Problems and How to Determine a Species Nowadays. Stapfia. 42. Yousefzadeh, H., A.H. Colagar, E. Yousefi, M. Badbar, G. Kozlowski, (2019). Phylogenetic relationship and genetic differentiation of Populus caspica and Populus alba using cpDNA and ITS noncoding sequences. Journal of Forestry Research. 30: 451-461.
• Kress, W.J., K.J. Wurdack, E.A. Zimmer, L.A. Weigt, D.H. Janzen, (2005). Use of DNA barcodes to identify flowering plants. Proceedings of the National Academy of Sciences. 102: 8369-8374.
• Harpke, D., S. Meng, T. Rutten, H. Kerndorff, F.R. Blattner, (2013). Phylogeny of Crocus (Iridaceae) based on one chloroplast and two nuclear loci: ancient hybridization and chromosome number evolution. Molecular Phylogenetics and Evolution. 66: 617-627.
• Yılmaz, A., (2021). The Importance in Phylogenetic Relationships of The Regions Belonging to Nuclear and Plastid DNA among Crocus biflorus subspecies. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 25: 61-70.