Uluborlu an Anatolian Seljukian City in the Middle Age

Yıl 2013, Cilt: 2013 Sayı: 30, 55 - 66, 01.07.2013

Abdullah Bakır

Öz

Uluborlu was one of the most foremost cities with its political, social , cultural and commercial aspects in the middle age. Physical and geopraphical structures of its foundation place and the form of the castle ,which was built to guard the city, have a great importance. The institutions, in which the social and cultural needs of the public in Uluborlu were met, political and cultural features of the city and its financial and commercial form had distinctive features, belonging to the mentioned time. General characteristics of the Anatolian Seljukian cities can be all seen in Uluborlu. In this study, it is aimed to demonstrate the general structure of Turkish-Islamic cities in Anatolia in the middle age, the characteristics of the Seljukian cities, with the description of Uluborlu.

Anahtar Kelimeler

Uluborlu, The Anatolian Seljuks, Mediaeval cities, Turk-Islamic cities.

Ortaçağda Bir Türkiye Selçuklu Kenti Uluborlu

Öz

Ortaçağda Uluborlu kenti siyasi, sosyal, kültürel ve ticari yönden büyük önem arz eden şehirlerin başlarında gelenlerinden birisi idi. Kurulduğu yerin fiziki ve coğrafi özellikleri, şehrin korunması amacı ile inşa edilen kalenin yapısı büyük önem arz etmektedir. Uluborlu’da halkın sosyal kültürel ihtiyaçlarının karşılandığı kurumlar, şehrin siyasi kültürel özellikleri, ekonomik ve ticari yapısı o devire has özellikler taşımakta idi. Türkiye Selçukluları dönemi şehirlerinin genel özelliklerinin tamamı Uluborlu’da görülebilmektedir. Bu çalışma ile ortaçağda Anadolu’daki Türk İslam şehirlerinin genel yapısı, Selçuklu şehirlerinin özellikleri Uluborlu şehrinin anlatımıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uluborlu, Türkiye Selçukluları, Ortaçağ Kentleri, Türk İslam Şehirleri.

Kaynakça

• ANNA Komnena, Alexiad, Çev. Bilge Umar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1996.
• ARUNDELL F.V.J., Discoveries İn Asia Minor Vol. I, London, 1834.
• BAKIR Abdullah, “Türkün Hayat Felsefesinin Uluborlu’dan Bir Yansıması, Namazgah” Dünden Bugüne Uluborlum Yıl 1, Sy.2, Uluborlu Belediyesi Kültür Yayını, Uluborlu, Mart 2007, S. 8-11.
• BAYKARA Tuncer, I Gıyaseddin Keyhüsrev (1164-1211), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1997.
• BAYRAM Mikail, Ahi Evren Ve Ahi Teşkilatının Kuruluşu, Damla Matbaacılık, Konya, 19 BAYRAM Mikail,” Selçuklular Zamanında Antalya’da Ahiler”, Antalya Iv. Selçuklu Semineri (Bildiriler) 13-14 Mart 1992, Orkun Grafik Ozan Ofset, Antalya, Aralık 1993, S. 44-49. BOA, Mad 22417.
• BÖCÜZADE Süleyman Sami, Isparta Tarihi, Çev. Suat Seren, Serenler Yayını, İstanbul 19 ÇADIRCIOĞLU Ahmet Mahir , Uluborlu, Cemal Avni Matbaası, İstanbul 1950.
• DEMİRDAL Said, Bütünüyle Uluborlu Monografi, Acar Matbaası, İstanbul, 1968.
• DOĞAN Nermin Şaman, “Kapalı Avlulu Bir Medrese: Uluborlu Gargılı Lala/Taş Medresesi”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sy. 10, Ankara, 2009, S. 121-140.
• DOĞAN Nermin Şaman, Isparta’da Selçuklu Ve Beylikler Dönemi Mimarisi, Isparta İl Kültür Turizm Müdürlüğü Yayını, Isparta, 2008.
• DUYMAZ Şevki “Uluborlu Alaaddin Camii” Vakıflar Dergisi Sy. 32, S. 65-86. HAMİLTON W.J., Resarches İn Asia Minor, Pontos And Armenia, London 1842.
• HİRSCFELD G., “ Vorlaeufiger Bericht Über Eine Reise İm Süd Westlichen Kleinaisen” Auszug Aus Dem Monatsbericht Der Königl Akad D. Wiss Zu Iı, Berlin,1875.
• İBN BİBİ, El Evamirü’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye (Selçuk Name) C. I, Çev. Mürsel Öztürk, Kültür Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 1996.
• KARACA Behset, Xv. Ve Xvı. Yüzyıllarda Uluborlu Kazası, Fakülte Kitabevi, Isparta, 20 KATIRCIOĞLU Nuri, Isparta, Bereket Matbaası, Ankara, 1958.
• KAYA Selim, I. Gıyaseddin Keyhüsrev Ve Iı. Süleyman Şah Dönemi Selçuklu Tarihi (11921211), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2006.
• KESİK Muharrem, Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesud Dönemi (11161155), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2003. XVI. asırlarda bütün Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde nüfusu 15 bini geçen şehir sayısı 8 adet idi, aynı zamanlarda nüfusu 5 bin ila 15 bin arasında olan şehir sayısı ise 60 civarında olduğu görülmektedir. Bu dönemde Uluborlu şehrinin nüfusu ortalama 5 bin civarında bulunuyordu. Bu durum Uluborlu’nun, Osmanlılar zamanındaki büyüklüğü ve önemi hakkında bize daha iyi bilgi vermektedir. Bkz., Mehmet Ali Ünal, Osmanlı Sosyal ve Ekonomi Tarihi, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2012, s.,24. Behset Karaca, a.g.e., s.311-312. XV ve XVI. yüzyıllardaki durumu ile ilgili bkz. Behset Karaca, a.g.e.
• KOFOĞLU Said, “Hamidoğulları”, İ.A., C. Xv, S. 472, S. 471-476. KOFOĞLU Said, Hamidoğulları Beyliği, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2006.
• KUNT İbrahim, “Türkiye Selçukluları Döneminde Anadolu’da Telif Edilen Eserler.”, Selçukludan Osmanlıya Bilim, Kültür Ve Sanat Prof. Dr. Mikail Bayram’a Armağan, Kömen Yayınları, Konya, 2009, S. 287-295.
• NİKETAS KHONİATES, Historia, Çev. Prof,Dr. Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1995.
• NİZAMÜDDİN Şami, Zafername, Çev. Necati Lugal, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1987.
• OSTROGORSKY Georg, Bizans Devleti Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, Türk Kurumu Yayını, Ankara, 2011.
• ÖZSAİT Mehmet, Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidia, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul, 1985.
• ÖZSAİT Mehmet, İlkçağ Tarihinde Pisidia, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul, 1980. RAMSAY W.M., Çev. Mihri Pektaş, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul,1960.
• SALMAN Hüseyin, “Timur Ve Anadolu I,Timur’un Uluborlu Ve Eğirdir’i Zaptı”, İstanbul Üniversitesi Tarih Dergisi, Sy. 39, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2004, S. 85-94.
• SEVİM Ali, Anadolu’nun Fethi, Selçuklular Dönemi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1993.
• SÜRYANİ Mihael, Chronıgue De Michel Le Syrıen Patrıarche Jacobıte D’antıoche (11661199), Çev. J.-B. Chabot, Paris, 1905.
• TEXİER Charles, Küçük Asya Coğrafyası, Tarih Ve Arkeolojisi C. Iı, Enformasyon Ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı. Ankara, 2002.
• TOGAN A. Zeki Velidi, Umumi Türk Tarihine Giriş, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1981. TURAN Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2011.
• TURHAN Hikmet “Isparta Çevresi Hakkında Yabancı Kaynaklardaki Coğrafi Ve Tarihsel Bilgiler Iı.” Ün Dergisi, Sy.14, C. Iı, Isparta, 1953, S. 192-194.
• UZUNÇARŞILI İsmail Hakkı, Kitabeler Ve Sahip Saruhan, Aydın, Menteşe, İnanç, Hamitoğulları Hakkında Malumat, Devlet Matbaası, İstanbul, 1347-1929.
• ÜNAL Mehmet Ali, Osmanlı Sosyal Ve Ekonomi Tarihi, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 20 YAZICIZÂDE ALİ, Tevârih-İ Âl-İ Selçuk [Selçuklu Tarihi], Hazırlayan Abdullah Bakır, Çamlıca, İstanbul, 2009.
• YAZICIZÂDE ALİ, Tevârih-İ Âl-İ Selçuk, Topkapı Sarayı Kütüphanesi, Revan Bölümü, 1391.