The Emphasis Placed On Higher Education By Ataturk For The Establishment Of Scientific Understanding

Yıl 2013, Cilt: 2013 Sayı: 28, 169 - 177, 01.05.2013

Cahide SINMAZ Sönmez

Öz

One of the most important characteristics of Mustafa Kemal Atatürk was his efforts at establishing a scientific, rational and realist thought to dominate all fields of Turkish society. Atatürk firmly believed that the most permanent way of establishing this understanding was through education. He thus laid the foundations of a national, secular and modern education with the Tevhid-i Tedrisat (Unification of Education) Law. Ataturk also made a great effort at the opening of Higher Education institutions which was to play an important role at the young generation’s gaining of scientific and rational thought alongside with basic education. Not only did he pioneer the opening of these schools, Atatürk also closely followed the developments in this field. Hence, the basic principle of raising generations with free thought, free conscience and free comprehension is the essence of Mustafa Kemal Atatürk’s scientific understanding. Thus, Atatürk’s efforts at establishing the scientific, rational and realist thought to dominate the society has been the keystone of both basic education and higher education.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Atatürk, Scientific Thought, Modernization, Education, Higher Education

Atatürk’ün Bilimsellik Anlayışının Yerleşmesinde Yüksek Öğretime Verdiği Önem

Öz

Mustafa Kemal Atatürk’ün en önemli özelliklerinden birisi, bilimsel, akılcı ve gerçekçi bir düşünceyi Türk toplumunun bütün alanlarına egemen kılma çabasıdır. Bu anlayışı yerleştirmenin en kalıcı yolunun eğitimden geçtiğini hemen her konuşmasında vurgulayan Atatürk, Tevhid-i Tedrisat Kanunuyla milli, laik ve çağdaş bir eğitimin temellerini atmıştır. Temel eğitimin yanı sıra, bilimsel ve akılcı düşüncenin genç nesle kazandırılmasında önemli rol oynayacak olan Yüksek Öğretim kurumlarının açılması konusunda da büyük çaba sarfeden Atatürk, sadece bu okulların kurulmasına öncülük etmemiş, gelişmeleri de yakından takip etmiştir. Nitekim, fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller yetiştirmenin temel prensibi Mustafa Kemal Atatürk’ün bilimsellik anlayışında saklıdır. Dolayısıyla Atatürk’ün bilimsel, akılcı ve gerçekçi bir düşünceyi topluma egemen kılma çabası gerek temel eğitimin gerekse yüksek öğretimin temel taşı olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Atatürk, Bilimsel Düşünce, Modernleşme, Eğitim, Yüksek Öğretim.

Kaynakça

• AKÇAOĞLU, Ertuğrul, “Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinin Kuruluşu Ve İlk Günleri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 80, Ocak-Şubat 2009, ss. 3673
• ALTUNYA, Niyazi, Gazi Eğitim Enstitüsü, Gazi Orta Öğretmen Okulu ve Eğitim Enstitüsü (1926-1980), Gazi Üniversitesi Yayını, Ankara, 2006.
• ARIBURNU, Kemal, Atatürk ve Çevresindekiler, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1994.
• ARSLAN, Ali, Darülfünundan Üniversiteye, Kitabevi Yayını, İstanbul, 1995.
• ARSLAN, Ali, Türkiye’de Üniversite ve Siyaset, Paraf Yayınları, İstanbul, 2011.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III, Cilt II, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 1997.
• Atatürk’ün Kültür ve Medeniyet Konusundaki Sözleri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 1990.
• ATAY, Falih Rıfkı, Çankaya, Bateş Yayınları, İstanbul, 1984.
• AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam, Cilt 3, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1999.
• ÇAYCI, Abdurrahman, “Atatürk, Bilim ve Üniversite”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, , Cilt 4, Sayı 10, Kasım 1987, ss. 61-69.
• ÇOKER, Fahri, Türk Parlamento Tarihi (TBMM IV. Dönem 1931–1935), Cilt I, TBMM Yayını, Ankara, 1996.
• DEMİRTAŞ, Bahattin, “Atatürk Döneminde Eğitim Alanında Yaşanan Gelişmeler”, Gazi Akademik Bakış Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, Yaz 2008, ss. 155-176.
• Geometri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Atatürk Dizisi: 4, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1971.
• GİRİTLİ, İsmet, Bir Ulusal Modernleşme İdeolojisi Olarak Atatürkçülük, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 2004.
• GÖKBERK, Macit, Aydınlanma Felsefesi Devrimler ve Atatürk, Cumhuriyet Gazetesi Yenigün Haber Ajansı Yayını, İstanbul, 1997.
• GROTHUSEN, Klaus-Detlev, “1933 Yılından Sonra Alman Bilim Adamlarının Türkiye’ye Göçü-Kemal Atatürk Döneminde Alman-Türk İlişkileri”, Belleten, Cilt XLV/2, Sayı 178-180, Ekim 1981, ss. 537-550.
• GÜNDÜ, Necati, Atatürk Çağı ve Zihniyet, Cilt I, Ankara, 1973.
• İNAN, Afet, “Ellinci Yılında Türk Harf Devrimi (1928)”, Harf Devrimi’nin 50. Yılı Sempozyumu 3 Kasım 1978 Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1991, ss. 79-83. İsmet Giritli, Bir Ulusal Modernleşme İdeolojisi Olarak Atatürkçülük, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 2004, s. 10.
• İNAN, Afet, Mustafa Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, Cumhuriyet Gazetesi Yayını, İstanbul, 1998.
• İNAN, Afet, “Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nin Kuruluş Hazırlıkları Üzerine”, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt I, Ankara, 1957, ss. 1-16.
• KANTAR, Baha, “Ankara Hukuk Fakültesi’nin Geçmiş 25 Yılı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 3-4, 1950, ss. 1-6.
• SAKAOĞLU, Necdet, Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını, İstanbul, 2003.
• SAYILI, Aydın, “Atatürk, Bilim ve Üniversite”, Belleten, Atatürk Özel Sayısı, Cilt LII, Sayı 204, Kasım 1998, ss. 1089-1104.
• TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, Cilt 8, 21.2.1337.
• TURAN, Şerafettin, Atatürk ve Ulusal Dil, Cumhuriyet Yayınları, İstanbul, 1998.