The Nasturi Riots of 1843–1846 and Bedirhan Bey

Yıl 2010, Cilt: 2010 Sayı: 22, 1 - 18, 01.07.2010

Cabir Doğan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

1843–1846 Nasturi Olayları ve Bedirhan Bey

Öz

Nasturiler, Hakkâri ve çevresinde yaşayan Hristiyan topluluklardır. Patrikleri Marşemun nezaretinde Hakkâri Kürt Emirliği’ne bağlı olarak yaşıyorlardı. Geçmişten beri Kürtler ile Nasturiler arasında iyi olan ilişkiler Tanzimat’ın Hakkâri’de uygulanması ve Batılı misyonerlerin bölgeye gelmesi ile birlikte sıkıntılı bir döneme girmiştir. Arkasını batılı misyonerlere dayayan Nasturilerin bağlı bulundukları Kürt emirliklerine itaat etmemeleri ve vermekle yükümlü oldukları vergilerini ödememelerini üzerine iki taraf arasında başlayan gerginlik Bedirhan Bey’in 1843 ve 1847 yıllarında Nasturiler üzerine iki defa sefer düzenlenmesine neden olmuştur

Anahtar Kelimeler

Nasturiler, Bedirhan Bey, Tanzimat, Misyonerler

Kaynakça

• Alagöz, Mehmet, Old Habits Die Hard A Reaction To Application Tanzimat: Bedirhan Bey’s Revolt, Thesis Submitted To The Institude For Graduate Studies İn Social Sciences İn Partial Fufillment Of The Reguirement For The Degree Of Master Of Arts İn History, Boğaziçi University, İstanbul, 2003.
• Alikılıç, Dündar, Abbasi Devleti’nden Hakkâri Beyliğine İrisan Beyleri, Tarih Düşünce Kitapları, İstanbul, 2006.
• Anzerlioğlu, Yonca, Nasturiler, Tamga Yay., Ankara, 2000.
• Atiya, Aziz S., Doğu Hristiyanlığı Tarihi, Çev: Nurettin Hiçyılmaz, Doz Yay., İstanbul, 2005.
• Brill, The Modern Assyrians of the Middle East Encounters With Western Christian Missions, Archaeologists&Colonial Powers Princeton University Pres, Boston, 1961.
• Bruinessen, Martin Van, “Aşiretler ve Devlet”, Ağa, Şeyh, Devlet, 4. Baskı, İletişim Yay., İstanbul, 2006, s. 274.
• Bruinessen, Martin Van, Kürdistan Üzerine Yazılar, Çev: Nevzat Kıraç, 5. Baskı, İletişim Yay., İstanbul, 2005.
• Celil, Celile, “Bedirhan Bey Ayaklanması”, Dar Üçgende Üç İsyan, 2. Baskı, Evrensel Yayın, İstanbul, 2005, s. 252.
• Celil, Celile, XIX. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda Kürtler, Çev: Mehmet Demir, Özge Yay., Ankara, 1992.
• Dalyan, M. Gökhan, 19. Yüzyılda Nasturiler (İdari- Sosyal Yapı ve Siyasi İlikiler), Basılmamış Doktora Tezi, S.D.Ü., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2009.
• Foggo, Hacer Yıldırım, Nesturiler 1843 – 1846 Katliamı, Chiviyazıları Yay., İstanbul, 2002. Guest, John S., Yezidilerin Tarihi, Çev: İbrahim Bingöl, 2. Baskı, Avesta Yay., İstanbul, 2007.
• Hanım, Surma, Ninova’nın Yakarışı Doğu Asur Kilise Gelenekleri ve Patrik Marşemun’un Katli, Çev: Meral Barış, Avesta Yay., İstanbul, 1996.
• Jwadieh, Wadie, Kürt Milliyetçiliğin Tarihi Kökenleri ve Gelişimi, Çev: İsmail Çek ve Alper Duman. 4. Baskı , İletişim Yay., İstanbul, 2007.
• Kieser, Hans-Lukas, Iskalanmış Barış Doğu Vilayetlerinde Misyonerlik Etnik Kimlik ve Devlet 1839-1938, Çev: Atilla Dirim, 2. Baskı, İletişim Yay., İstanbul, 2005.
• Kirişci, Kemal and Geueth M. Winrow, The Kurdish Question And Turkey An Example of a Trans-State Ethnic Conflict, Frank Cass-Co. Ltd. Publish, London, 1997.
• Kutschera, Chris, Kürt Ulusal Hareketi, Çev: Fikret Başkaya, Avesta Yay., İstanbul, 2001.
• Macgillivary, G. J., Through The East to Rome, New York, 1932. Mar Sameun, Surma d Bayt, Ninova’nın Yakarışı, Çev: Meral Barış, Avesta Yay., İstanbul, 1996.
• Matiyef, K.P. (Bar Mattay), Asurlular Modern Çağda Asur Ulusal Sorunu, Nisibin Yay., Södertölge Swet, 1996.
• McDowal, David, Modern Kürt Tarihi, Çev: Nuşenur Domaniç, Doruk Yay., İstanbul, 2004.
• Özdemir, Bülent, “Süryani Toplumunda Dinsel Farklılaşma ve Misyonerlik Faaliyetleri”, II. Uluslararası Osmanlı’dan Cumhuriyet Diyarbakır Sempozyumu, C. 3, Ankara, 2008, s. 696.
• Perkins, Justin, Residence of Eight Years in Persia among The Nestorian Christians; With Notice of The Muhammedans, New York, 1843.
• Report of the American Board of Commissioners For Foreign Missions Presented At The Thirty-Fourth Annual Meeting, Held in The City Of Rochester, New York, September 12-15, 1843, Printed For The Board, By Crocker And Brewster, Boston, 1843, s. 146;
• Report of the American Board of Commissioners For Foreign Missions Presented At The Thirty-Fourth Annual Meeting, s. 126.
• Sevgen, Nazmi, “Kürtler”, BTTD, S.12, Eylül 1968, s. 46.
• Sevgen, Nazmi, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Türk Beylikleri Osmanlı Belgeleri ile Kürt Türkleri Tarihi, TKAE, Ankara, 1982.
• Stafford, R.S, The Tragedy of the Assyrıan, London, 1933. Şimşir, Bilâl N., Kürtçülük (1787-1923), Bilgi Yayınevi, Ankara, 2007.
• V.T., Mayevsriy, 19.Yüzyılda Kürdistan’ın Sosyo Kültürel Yapısı ve Kürt Ermeni İlişkileri, Çev: Haydar Varlı, Sipan Yayıncılık, İstanbul, 1997.
• Yıldız, Zekeriya, Kürt Gerçeği Olaylar Oyunlar Çözümler, Yeni Asya Yay., İstanbul, 1992.
• Yonan, Gabriele, Asur Soykırımı, Unutulan Bir Holocaust, Çev: Erol Sever, Pencere Yay., İstanbul, 1999.