Teke Yöresi Endemik Bitkilerinin Sıcaklık ve Yağış Faktörleri ile İlişkisi

Yıl 2017, Sayı: 42, 85 - 98, 28.12.2017

Seda Kaya Çetin Şenkul

Öz

Teke Yöresi hem doğal ortam özellikleri hem de
içerdiği endemik bitki türleri ile büyük önem arz etmektedir. Teke Yöresi’nin
endemik taksonlarının belirlenmesi, konumlarının tespiti, değerlendirilmesi,
korunması bu alanda yetişen endemik taksonların dağılışının tespitine ve
dağılışta etkili olan faktörlere bağlıdır. Bu çalışmada, Teke Yöresi sınırları
içerisinde yetişen endemik taksonların coğrafi veri tabanı oluşturularak
dağılışları ve dağılış üzerinde etkili olan sıcaklık ve yağış faktörlerinin
etkileri incelenmiştir. Teke Yöresi endemik takson listeleri kaynaklardan
yararlanılarak oluşturulmuştur. Oluşturulan listede yer alan endemik
taksonların lokasyon bilgileri ‘Flora of Turkey and the East Aegean Islands’ ve
diğer kaynaklardan yararlanılarak oluşturulmuştur. Endemik taksonların
lokasyonları Google Earth yardımıyla koordinatlandırılmıştır. Daha sonra
Coğrafi Bilgi Sistemleri aracılığıyla veri tabanına aktarılmıştır. Oluşturulan
veri tabanı ile endemik taksonların dağılışları ve dağılış üzerinde önemli bir
etkisi olan sıcaklık ve yağış parametreleri arasındaki ilişki incelenmiştir.
Veri tabanının oluşturulması ile endemik taksonların güncellenebilmesine,
sorgulanabilmesine, mekânsal ve istatistiksel analiz yapılabilmesine imkân
sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Endemik Bitkiler, Coğrafi Veri Tabanı, Teke Yöresi, İstatistiksel Analizler

Kaynakça

• Atalay, İ., 1976, Türkiye’de Vejetasyon Sürelerinin Dağılışı, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, Ankara.
• Atalay, İ., 1987, Sedir (Cedrus libani A. Rich) Ormanlarının Yayılış Gösterdiği Alanlar ve Yakın Çevresinin Genel Ekolojik Özellikleri İle Sedir Tohum Transfer Rejiyonlaması, Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Yayını, Genel No:663 Seri no:61, Ankara.
• Atalay, İ., 1990, Regioning of Seed Transfer Cedar (Cedrus libani A.Rich) in Turkey. International Cedar Symposium, 22-27 Ekim, Ormancılık Araştırma Ens. Yay. Muhtelif Yay. No.59, Ankara.
• Avcı, M., 2005 a, Çeşitlilik ve Endemizm Açısından Türkiye’nin Bitki Örtüsü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 13, 27-55.
• Avcı, M., 2005 b, “Türkiye Bitki Örtüsünün Çeşitlilik ve Endemizm Açısından Bir değerlendirmesi”, Ulusal Coğrafya Kongresi 2005 (Prof Dr. İsmail Yalçınlar Anısına 29-30 Eylül 2005), Bildiri Kitabı (Ed. S. Avcı ve H. Turoğlu): 73-85, İstanbul.
• Avcı, M., 2014, Türkiye’nin Bitki Çeşitliliği ve Coğrafi Açıdan Değerlendirilmesi, (Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları 1 Gymnospermler Angiospermler (A-G)), sf, 28-53, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Başaran, M., vd. 2008, Elmalı Sedir Araştırma Ormanında Aktüel Durumun Coğrafi Bilgi Sistemi Tabanlı Sayısal Haritalarla Ortaya Konulması, Çevre ve Orman Bakanlığı Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No:30.
• Boissier, E., 1867-1884, Flora Orientalis, vol.1-5, Genevae et Basileae.
• Boissier, E., 1888, Flora Orientalis, Supplement, ed. R.Buser, Genevae et Basileae.
• Davis, P.H., 1965–1985, Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol.1–9. Edinburgh, UK: Edinburgh University Press.
• Davis, P.H., Mill, R.R., &Tan, K.,1988.,Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol 10. Edinburgh,UK: Edinburgh University Press.
• Ekim, T., 1998, Türkiye’nin Endemik Bitki Türleri, TÜBİTAK, TBAG- DPT/Ç.SEK-4, Ankara.
• Ekim T., Koyuncu M., Vural M., Duman H., Aytaç Z., Adıgüzel N., 2000, Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı [The Red Data Book of Turkey’s Plants] – TTKD ve Van Y.Y. Üniversitesi yayınları, Ankara.
• Gemici Y., Seçmen, Ö., Ekim, T., Leblebici, E., 1992 a, Türkiye’de Endemizm ve İzmir Yöresinin Bazı Endemikleri, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı, 6.
• Gemici,Y., 1992 b, Türkiye Florasında Endemizm, Tarım ve Köy Dergisi Sayı: 74.
• Gemici, Y, Güven, G, Özel, N., 1998, Batı ve Güney Anadolu Yüksek Dağ Vejetasyonu ve Florası, II. Flora,TÜBİTAK,Proje No: TBAG-993.
• Georghiou, K., Delipetrou, P., 2010, Patterns And Traits Of The Endemic Plants of Greece. Botanical Journal Of The Linnean Society 162, 130–422.
• Göktürk, R.S., 1994, Antalya Şehir Florası Üzerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim., Başer, K.H.C., 2000, Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Supplement II., Vol. XI., Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Güner A., Aslan, S., Ekim T., Vural, M., Babaç, M.T. (edlr.), 2012, Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler), Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
• Güner A., 2014, Resimli Türkiye Florası 1, Cilt 1, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, Flora Dizisi 2, İstanbul
• Hijmans, R.J., S.E. Cameron, J.L., Parra, P.G. Jones and A. Jarvis, 2005, Very High Resolution İnterpolated Climate Surfaces For Global Land Areas. International Journal of Climatology 25: 1965-1978.
• Hobohm, C, Bergmeier, E, 2010, Plant endemism in Europe:Spatial Distribution and Habitat Affinities of Endemic Vascular Plants.
• Keser, N, 2013, Murat Dağı’nın Endemizme Etki Eden Topografik Faktörler (İç Batı Anadolu), İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12, p.711-736, Ankara.
• Keske, P, 2009, Avlan Gölü (Antalya-Elmalı) Çevresi Florası,Yüksek Lisans Tezi,Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Medail,F, Diadema,K, 2009, Glacial Refugia İnfluence Plant Diversity Patterns in The Mediterranean Basin, Journal of Biogeography. 36, 1333–1345
• Özhatay, N., Kültür, Ş., Aksoy, N., 1994, Check-list of Additional Taxato the Supplement Flora of Turkey I, Turk J. Bot., 18: 497-514.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., Aksoy, N., 1999, Check-list of Additional Taxato the Supplement Flora of Turkey II., Turk J. Bot., 23: 151-169.
• Özhatay, N., Byfield,A.,&Atay,S, 2003, Türkiye’nin önemli bitki alanları (importantplantareasinTurkey). Türkiye, İstanbul: WWF.
• Özhatay, N., Byfield. A. ve Atay, S. 2005, Türkiye'nin 122 Önemli Bitki Alanı. WWF Türkiye |Doğal Hayatı Koruma Vakfi) yayını, İstanbul.
• Özhatay, N., Kültür, Ş. 2006, Check-list of Additional Taxato the Supplement Flora of Turkey III., Turk J. Bot., 30: 281-316.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., Aslan, S. 2009, Check-list of Additional Taxato the Supplement Flora of Turkey IV., Turk J. Bot., 33: 191-226.
• Özhatay, N. Kültür Ş, Gürdal M.B., 2011, Check-list of Additional Taxato the Supplement Flora of Turkey V. Turk J Bot 35: 589-624.
• Özhatay, N, Kültür Ş, Gürdal B., 2013, Check-list of Additional Taxato the Supplement Flora of Turkey VI. J. Fac. Pharm. Istanbul 43(1): 33-82.
• Özhatay, N, Kültür Ş, Gürdal B., 2015, Check-list of Additional Taxato the Supplement flora of Turkey VII, J. Fac. Pharm. Istanbul, 45(1): 61-86.
• Pirhan, A.F, 2010, Akdağ (Fethiye) Flora ve Vejetasyonu, Doktara Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Sayhan, S., 1990, Teke Yarımadası’nın Bitki Coğrafyası. İstanbul Üniv. Sosyal Bil. Ens. (Doktora Tezi, basılmamış).
• Şenkul, Ç, 2011, Güneybatı Anadolu’nun Holosen Paleocoğrafyası, Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı.
• Torlak, H., Vural, M., Aytaç, Z., 2010, Türkiye’nin Endemik Bitkileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Türe, C., Böcük, H., 2010, Distribution Patterns of threated endemic Plants in Turkey: A Quantitative Approach for Conservation, Journal for Nature Conservation 18. 296–303.
• Yeşilyurt, E.B, Akaydın, G, 2012, Endemic Plants and Their Threat Categories of Muğla Province (Turkey), Hacettepe J. Biol. & Chem. 40 (2), 195–212.
• http://worldclim.org/bioclim (01.03.2017)
• http://worldclim.org/current (01.03.2017)