Theories on The Tragedy of Commons: Land Use-Land Cover Change in The Gediz Delta

Yıl 2018, Sayı: 43, 120 - 142, 26.04.2018

Çağan Alevkayalı , Şermin Tağıl

Öz

The implications of rapid population growth and urbanization is causes tragic changes to endanger the natural habitat in the last years. The most tragedic results are seen on this natural resources of humanity which qualified as commons. The Gediz Delta is one of commons and the natural habitat area that located on  new urbanization axis of İzmir. In this paper “The Tragedy of Commons” were highlighted as many theories from Garrett Hardin to Elinor Ostrom. For this purpose, Landsat satellite images for the years 1987, 2005 and 2010 were classified by using different image classification techniques to evaluate land use-land cover changes. Results indicate that, while pastures and agricultural areas are decreased, settlement and industrialization areas are increased in the plain of Gediz Delta. The most probable solution of this situation is the decision makers should be product in-depth solutions on the "Commons" by getting help from participants who representing different communities in each case

Anahtar Kelimeler

Land use-land Cover, Gediz Delta, Remote Sensing, The Tragedy of the Commons, Theories on Commons

Ortak Malların Trajedisi Üzerine Teoriler: Gediz Deltası'nda Arazi Kullanımı-Arazi Örtüsü Değişimi

Öz

Son yıllardaki hızlı nüfus artışı ve kentleşmenin arazi üzerindeki etkileri doğal yaşamı tehlikeye atacak şekilde trajik değişimlere neden olmaktadır.  Bu değişimin yarattığı en trajik durum ortak mallar olarak nitelendirilen tüm insanlığa ait kaynaklar üzerinde görülmektedir. Gediz Deltası, ortak mal olarak nitelendirilen İzmir’in yeni kentsel gelişim aksı üzerinde olan doğal yaşam alanlarından biridir. Bu çalışmada Gediz Deltası'nda “Ortak Malların Trajedisi” Garrett Hardin'den Elinor Ostrom'a çeşitli teoriler kapsamında ele alınmıştır. Bu amaçla, arazi kullanımıarazi örtüsü değişiminin ortaya konulabilmesi amacıyla 1987, 2005 ve 2010 yıllarına ait Landsat uydu görüntüleri farklı görüntü sınıflama teknikleri kullanılarak sınıflandırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Gediz Deltası'nda sulak alan, otlaklar ve tarım alanlarının azalırken, yerleşme ile sanayileşmenin arttığı yönündedir. Kısaca bu çalışmada ortak malların trajedisi üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Gediz Deltası'nda "Ortak Mallar" konusundaki en olası çözüm karar vericilerin farklı toplulukları temsil eden katılımcılara başvurarak ortak paydaları derinlemesine ele almasıdır. 

Anahtar Kelimeler

Arazi kullanımı, Gediz Deltası, Uzaktan Algılama, Ortak Malların Trajedisi, Ortak Mallar Üzerine Teoriler

Kaynakça

• BROOK, B.W., SODHİ, N.S., NG, P.K.L. (2003). Catastrophic extinctions follow deforestation in Singapore. Nature, 424, 420–423.
• BUCK S.J. (1989). Cultural theory and management of common property resources. Human Ecology, 17(1), 101-116.
• CURRAN, L.M., TRİGG, S.N., MCDONALD, A.K., ASTİANİ, D., HARDİONO, Y.M., SİREGAR, P., CANİAGO, I., KASİSCHKE, E. (2004). Lowland forest loss in protected areas of Indonesian Borneo. Science, 303, 1000–1003.
• ÇAĞIRANKAYA, S.S, MERİÇ, Dr. B.T. (2013). Türkiye’nin Önemli Sulak Alanları: Ramsar Alanlarımız. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı, Ankara, Türkiye.
• ÇOBANOĞLU, N., ÖZYOL, A. (2015). Biyoetik Çerçevede Çevre Politikaları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1)148-165.
• DURMUŞKAHYA, C. (2005). Aşağı Gediz Havzası Vejetasyon Ekolojisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, 166 s. Manisa.
• ERGÜDER, B. ve UYMAZ B. (2014). Ortak Malların Geleceği: Ortak Mallar Çerçevesinde Mali Alanın Analizi, T., Berksoy, A. Kesik, M. Şahin, (Ed), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 107-139.
• FEENY, D., BERKES, F., MCCAY, B. J., ACHESON, J. M. (1990). The tragedy of the commons: twenty-two years later. Human Ecology, 18, 1-19.
• GARCİA-RUİZ, J.M., LASANTA, T., RUİZ-FLANO, P., ORTİGOSA, L., WHİTE, S, GONZÀLES, C., MARTÌ, C. (1996). Land-use changes and sustainable development in mountain areas: a case study in the Spanish Pyrenees. Landscape Ecology, 11, 267–277.
• GAUTAM, A. P., WEBB, E. L., SHİVAKOTİ, G. P., (2003). Land use dynamics and landscape change pattern in a mountain watershed in Nepa1. Agric. Ecosystem Environment, 99(1–3): 83–96.
• GÜLÖKSÜZ, E. (2010). Doğal Kaynağa Bağlı Sermaye Birikimi ve Orman Sayılan Alanların Mülkiyet Hakkı. Memleket. Siyaset Yönetim Dergisi, 5(12), 70-89.
• GÜMÜŞCAN, İ. (2010). Ortak Malların Trajedisinden Ortak Malların Fırsatına: Bir Elinor Ostrom Portresi. Eğitim-Bilim-Toplum Dergisi, 8(32), 49-60.
• GÜRER, İ., YILDIZ, F. E. (2008). Türkiye'nin Sulak Alan Politikalarına Genel Bir Bakış: Sultansazlığı Örneği. Türk Mühendis ve Mimar Odası Birliği 2.Su Kongresi, 20-22 Mart, 335-345.
• GÜNDOĞDU, V., AKGÜNİ G., ELELE, M., PİYANCI, O. (2007). Gediz Nehri Alt Havzasında 2001-2006 Yıllarına Ait Kalite Gözlemlerindeki Değişimin CBS Tabanlı İrdelenmesi. Türk Mimar ve Mühendis Odası Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, Trabzon, 30 Ekim-2 Kasım.
• HARDİN, G. (1968). The Tragedy of Commons. American Association for Advancement of Science, 162, 1243-1248.
• HARDİN, G. (1998). Extensions of “the tragedy of the commons”. Science, 280:682–683.
• HARVEY, D. (2011). The future of the commons. Radical History Review, 109, 101– 107.
• İZKUŞ. (2013). İzmir Kuş Cenneti Koruma ve Geliştirme Birliği, Gediz Deltası ve İzmir Körfezi 2013 Ocak Ayı Kış Ortası Su Kuşu Sayım Raporu.
• KAMA, Ö. (2009). Küreselleşen Dünyada Çevre Mülkiyet İlişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 1(1), 13-27.
• KAPLAN, A., HEPCAN, Ş., GENCER GÜLER, G., KÜÇÜKERBAŞ, E. V., KURUCU, Y., ÖLGEN, M. K., TÜRKYILMAZ, B., SIKI, M., AKGÜN, A., ÖNER, E. (2005). Kıyı Sulak Alan Sistemi Bağlamında Gediz Deltasının İşlevleri ve Üzerindeki Baskılar Yönüyle Değerlendirilmesi. Ege Coğrafya Dergisi, 14, 1-16.
• MURRAY-RUST, H., ALPASLAN, N., HARMANCİOGLU, N., SVENDSEN, M. (2003). Growth of water conflicts in the Gediz basin, Turkey Consensus to resolve irrigation and water use conflicts in the Euromediterranean Region. Proceedings ICID 20th European Regional Conference, 14-19 September, Montpellier, France.
• NATALİA, D., MONTİ KUMAR, K. E., KISHORE, N., KRISHNAN, G. (2017). Environmental Change Detection using Geo - Spatial Techniques in Aravalli hills and Environs (Faridabad District, Haryana). International Journal of Applied Environmental Sciences, 12(5), 865-875.
• NWOKORO, I. I. C., DEKOLO, S. O. (2012). Land use change and environmental sustainability: The case of Lagos Metropolis. Presentation at 7th international conference on urban regeneration and sustainability ,7–9 May 2012, Ancona, Italy.
• OSBDER. (2010). Organize Sanayi Bölgeleri Derneği Haziran 2010 Sanayi Bölgeleri Değerlendirme Raporu.
• OSTROM, E. (1990). Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action, Cambridge University Press, Cambridge.
• OSTROM, E., BURGER, J. , FİELD, C.B., NOORGAARD, R.B. POLİCANSKY D. (1999). Sustainability—revisiting the commons: local lessons, global challenges, Science, 284, 278-282.
• ONMUŞ, O. (2008). Gediz Deltası’nda Üreyen Su Kuşu Türlerinin Yuvalama Alanlarının İzlenmesi Ve Bu Kolonilerin Yönetilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim dalı, Bornova, İzmir.
• ÖZBEK-SÖNMEZ, İ., ONMUŞ, O. (2006). Sulak Alan Yönetim Planı Süreci Gediz Deltası Örneğinde Sosyo-Ekonomik Analiz Çalışmaları, Planlama, 2006/3.
• ÖZTÜRK, S., ÖZYAKIŞIR, D. (2005). Türkiye Ekonomisinde 1980 Sonrası Yaşanan Yapısal Dönüşümlerin Gsmh, Dış Ticaret Ve Dış Borçlar Bağlamında Teorik Bir Değerlendirmesi. Mevzuat Dergisi, s.94, ss.1-19.
• ÖZKIRLI, B., ÜRKER, O. (2012). "İzmir Körfezi ve Limanı Rehabilitasyon Projesi Kapsamında, Gediz Deltası Sulak Alanı İçerisinde Yapılması Planlanan Tarama Malzemesi Depolanması ve İşlenmesi" Sürecinin Ekolojik ve Hukuki Olarak İncelenmesi. İzmir Doğa Dernegi Yayınları, Karşıyaka, İzmir.
• RODRİGUES, A., KOEPPL, H., OHTSUKİ, H., SATAKE, A. (2009). A game theoretical model of deforestation in human–environment relationships. Journal of Theorical Biology, 258, 127-134.
• RUPASİNGHA, A., BOADU. F. O. Evolutionary Theories and the Community Management of Local Commons: A Survey. Review of Agricaltural Economics, 20(2), 530-546.
• ŞİLLİLER TAPAN, D., (2008). Türkiye'deki Ramsar Alanları Değerlendirme Raporu. WWF-Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği Vakfı.TAĞIL, Ş., (2006). Peyzaj Patern Metrikleriyle Balıkesir Ovası ve Yakınında Habitat Parçalılığında ve Kalitesinde Meydana Gelen Değişim (1975-2000), Ekoloji, 15(60), 24-36.
• T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI, (2008). Gediz Koruma Eylem Planı, Ankara: Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Toprak ve Su Yönetimi Dairesi Başkanlığı.
• TIRIL, A., (2005). Akılcı Kullanım Işığında Sulak Alanların Yönetimi Gediz Deltası Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• TOPALOĞLU, R. H., EKERCİN S., (2013). Coğrafi Bilgi Sistemi ve Uzaktan Algılama Entegrasyonu ile Konya Kapalı Havzası’nda Arazi Örtüsü/Kullanımı Zamansal Değişimlerinin Belirlenmesi. Türk Mimar ve Mühendis Odası Birliği Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 11-13 Kasım. Ankara,
• UZUN, A., (2007). Gediz Deltası’nda Yaşanan Koruma-Kullanma Çatışması. Üniversite Öğrencileri 2. Çevre Sorunları Kongresi, 16–18 Mayıs, 39-46.
• YILMAZ, O., (2009). Gediz Havzası Bütününde Gediz Deltası’nın Uzaktan Algılama Teknikleri Uygulanarak Alan Kullanım Kararları ve Ekosistem Bozunumu İlişkileri Üzerine Araştırmalar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bornova, İzmir.
• YILMAZ, O., ERDEM, Ü., (2011). Gediz Deltası’nın Uzaktan Algılama Teknikleri Uygulanarak Alan Kullanım Kararları Üzerine Araştırmalar. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(1), 53-64.