Vygostky’nin Sosyo- Kültürel ve Bilişsel Gelişim Teorisi Bağlamında Türkçe Öğretiminin Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 47, 181 - 195, 30.08.2019

Dilek Ünveren Kapanadze

https://doi.org/10.35237/sufesosbil.565193

Cited By: 5

Öz

Vygotsky’nin düşünceleri ve görüşleri
etrafında oluşturulmuş olan sosyo-kültürel yapılandırmacılığın temel önermesi,
bilişin gelişmesinde sosyal etkileşimin önemli bir yerinin olduğudur. Bu
yaklaşımda, öğrenmenin meydana gelmesinde zengin birtakım yaşantılar sağlayacak
olan sosyal çevreye olan gereksinim, deneyimli akran ve öğretmenlerin varlığı
gibi durumlar bilişsel fonksiyonların gelişmesinde önemli bir yere sahiptir. Bu
bağlamda çalışmanın temel amacı Türkçe öğretiminin Vygotsky'nin ‘Bilişsel
Gelişim Kuramı’nın önemli kavramlarından olan yakınsal gelişim alanı açısından
değerlendirilmesi ve kavramın Türkçe öğretimine ne şekilde yansıdığının
araştırılmasıdır. Bu inceleme yapılırken Vygotsky’nin görüşleri etrafında
oluşmuş yaklaşım ve stratejilerle diğer bilişsel gelişim kuramları da göz
önünde bulundurulmuştur.  Araştırmada
nitel bir araştırma yöntemi olan doküman inceleme kullanılmış, ortaokul Türkçe
Ders Kitapları (5-8) ve Türkçe Öğretim Programı ele alınmıştır. Sonuç olarak,
yapılan araştırmada elde edilen bulgular ışığında; yakınsal gelişim alanının
Türkçe öğretiminde yer bulduğu, gerek öğretim programının yaklaşımında gerekse
öğretim materyallerinde yakınsal gelişim alanını destekleyen, bu olguyla
ilişkili yapıların olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyo-kültürel Gelişim, Vygotsky, Bilişsel Gelişim

Kaynakça

• Ayrancı, B. B. (2018). 0-12 Yaş Dil Gelişimi Uygulamaları ve Yapılması Gerekenler. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 13-34.Barnier, G. (2005). L’approche socio-constructive des apprentissages scolaires, Psychologie de l’éducation, Thème 2. IUFM d’aix-Marseille.Bayhan, P. ve Artan İ. (2007). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.Baysen, E. ve Silman, F. (2012). Yapılandırmacı Yaklaşım, Öğrenme ve Öğretme Kuramlar, Yaklaşımlar, Modeller (Ed. Zeki Kaya). Ankara: PegemA Yayınları 197-225.Driscoll, M. P. (2012). Öğretim Süreçleri ve Öğrenme Psikolojisi (Çev. Ömer F. Tutkun ve Seçil Okay Evrim), Ankara: Anı yayıncılık.Duman, B. (2004). Öğrenme Öğretme Kuramları ve Süreç Temelli Öğrenme, Ankara. Anı Yayıncılık.Erdener, E. (2009). Vygotsky’nin Düşünce ve Dil Gelişimi Üzerine Görüşleri: Piaget’e Eleştirel Bir Bakış. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 85-103Güneş, F. (2007a). Ses Temelli Cümle Yöntemi ve Zihinsel Yapılandırma, Ankara: Nobel Yayınları.Güneş, F. (2007b). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma, Ankara: Nobel Yayınları.Güneş, F. (2011). Dil Öğretim Yaklaşımları ve Türkçe Öğretimindeki Uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 123-148. Hamamcı, Z. ve Hamamcı, E. (2015). Çocuk Gelişimi Kuramları ve Dil Öğretmenleri İçin Yansımaları, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları, 4 (1), 125-134. Haykır, H., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakçı, R. ve Üstün, E. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı, Ankara: Devlet Kitapları, Özgün Matbaacılık.Humboldt, W. (1988). On Language. Peter Heath (Çev). Cambridge: Cambridge University Press.Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Kaya, A. (Ed.) (2010). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Yayınları.Kaya, B. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı, Ankara: Ders Destek Yayınları.Lemire, G. (2005). Fondements théoriques 1 Assises constructiviste, socioconstructiviste et cognitiviste, Université Laval, http://www. cours. fse. ulaval. ca/frn- 19972/osp_presentation/ep_p_11. htmMEB Komisyon (2018).Türkçe Dersi Öğretim Programı (1-8), Ankara.Mete, G., Karaaslan, M., Kaya, Y., Ozan, Ş., Özdemir, D. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı, Ankara: Devlet Kitapları, Saray Matbaacılık. Miles, M. B. & Huberman A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis. CA: Sage Publications.Onan, B. (2012). Türkçenin Ana Dili Olarak Öğretiminde Bilgi İşleme Süreci. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), .96-113.Ormrod, J. E. (2018). Öğrenme Psikolojisi, (Çev. Ed. Mustafa Baloğlu), Ankara: Nobel yayıncılık. Schunk, H. D. (2014) Eğitimsel Bir Bakışla Öğrenme Teorileri (Çev. Ed. Şahin, Muzaffer). Ankara: Nobel Yayınları.Şahin, C. (Ed.), (2016). Eğitim Psikolojisi, Gelişim-Öğrenme-Öğretim. Ankara: Nobel Yayıncılık.Şekerci, Y. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı, İstanbul: Eksen Yayıncılık.Ünveren Kapanadze, D. (2018a). Dil ve Kültür Aktarımında İşlevsel Bir Araç Olarak Ders Kitapları: Türkçe Ders Kitapları Örneği, Turkish Studies, 13 (27), 1575-1592. Ünveren Kapanadze, D. (2018b). Toplumsal Bellek Bağlamında Kültür, Dil ve Öğretimi, Eğitim Bilimleri. (Ed. Oğuz Kutlu). Ankara: Akademisyen Kitabevi, 299-322.Varış, F. (1994). Eğitimde Program Geliştirme, Teori ve Teknikler. Ankara: Alkim Kitapçılık Yayıncılık. Vygostky, L. S. (1998). Düşünce ve Dil. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları. Yapıcı, M. (2004). İlköğretim dilbilgisi konularının çocuğun bilişsel düzeyine uygunluğu, İlköğretim-Online, 3(2), 35-41.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2015) Sosyal Bilimlerde Nitel araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldırım, Y. (2016). Eğitim Sosyolojisi Perspektifi ile Piaget ve Vygotsky’nin Bilişsel Gelişim Kuramları Üzerine Sosyolojik Bir Analiz Denemesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 617 – 628.Yurdakul, B. (2005) Eğitimde Yeni Yönelimler, (Ed. Özcan Demirel) PegemA Yayıncılık. Ankara, 39-65.