Diyarbekir Gayrimüslimlerinde Sosyal ve Hukuki Yaşam (1838-1909)

Yıl 2020, Sayı: 51, 61 - 73, 31.12.2020

D. Volkan Karaboğa

Öz

Diyarbekir, hem sahip olduğu tarihi kentsel özellikler hem de toplumsal çeşitlilik yönüyle tarihin her döneminde bulunduğu coğrafyaya önemli derecede sosyo-kültürel izler bırakmıştır. Diyarbekir şehri, gayrimüslim ve Müslim nüfusun karşılıklı ticari ve kültürel etkileşimde bulunduğu, birbirleriyle aynı sokakları, pazarları, çarşıları paylaştığı mekan olması dolayısıyla da sosyal yönden ilgi çeken bölge olmuştur. Her ne kadar şehirde, İslam nüfus ile Hıristiyan ve Yahudi nüfus bir arada yaşasa da gayrimüslim nüfusun, dini ve sosyal yaşam içerisindeki statüsü, Osmanlı Kanunları kapsamında Müslümanlarınkinden farklı bir seyir izlemiştir. Diyarbekir şehrinde yaşayan gayrimüslim nüfus içerisinde en fazla çoğunluğu oluşturan Ermeniler ve Süryaniler, şehrin ticaret sektöründe de önemli mikyasta söz sahibi olmuştur. Yaşam standartları bakımından Müslüman halkın pek çoğundan gayet iyi durumda olan gayrimüslimler, XIX. yüzyılın ilk yarısından itibaren Diyarbekir’de idarî yönetim birimlerinde de etkilerini göstermeye başlamışlardır. Nitekim bu çalışmada Diyarbekir’de yaşayan gayrimüslimlerin sosyal ve hukukî özellikleri üzerinde değerlendirmede bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Diyarbekir, Gayrimüslim, Sosyal Yaşam, Nüfus

Teşekkür

Teşkkür Ederim

Kaynakça

• Ünal, Mehmet Ali. (2012). Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Tarihi, İstanbul: Paradigma Yayıncılık. Yılmazçelik, İbrahim. (1995). XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır (1790-1840). Ankara: TTK Yayınları.