Deneysel Psikoloji Bakış Açısıyla Laboratuvar Deneylerinde Hayvan Kullanımı ve Etik İkilem

Yıl 2020, Sayı: 51, 308 - 325, 31.12.2020

Müge Kademli

Öz

İnsan olmayan hayvanlar yüzyıllardır insanoğlunun amaç ve meraklarına bağlı olarak birçok deneyde araç olarak kullanılmıştır. Anatomik yapıların işleyişi üzerine yapılan ilk deneylerden hayvanlar üzerinde insan organlarının yetiştirilebildiği dönemlere kadar gelinmiştir. Hayvanların denek olarak kullanılmaya başlanmasına bağlı olarak ortaya çıkan etik kaygılar üzerine hayvan haklarına yönelik alınan önlemler ise ancak 1800’lerde gündeme alınmaya başlanmıştır. Hem biyomedikal hem de davranış bilimleri pratiği için hayvan çalışmalarından elde edilen verilerin önemi ve değeri açıktır. Bu yüzden deneylerde kullanılan hayvanlara saygı duyulması ve evrensel etik ilkelere uygun bir şekilde davranılması hem araştırmacının bireysel hem de kurumların kurumsal sorumluluğudur. Bu çalışma ile hayvanların denek olarak kullanılmasına bağlı olarak ortaya çıkan etik ikilemler felsefi ve bilimsel yaklaşımlarla tartışılacak ve Türkiye’deki psikoloji araştırmalarında kullanılan hayvan denekler için alınan yasal tedbirlerin neler olduğu özetlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Hayvan Çalışmaları, Etik, Deneysel Psikoloji

Kaynakça

• Referans1: FLOSSOS, A. (2005). Ethical issues in animal research. The Greek E-Journal of Perioperative Medicine, 3, 1-5.
• Referans2: GALLUP, G. G. ve SUAREZ, S. D. (1980). On the use of animals in psychological research. The Psychological Record, 30(2), 211-218.