Helenistik Dönem’den Geç Antik Çağ’a Kadar Kataonia Bölgesi

Yıl 2021, Sayı: 52, 216 - 229, 30.04.2021

Deniz Yıldızturan

Öz

Anadolu’daki Pers egemenliği döneminde satraplık, Helenistik Dönem’de krallık, Roma ve Geç Roma dönemlerinde ise eyaletlerin idari bir bölgesi olan Kataonia, ticari ve askeri yolların üzerinde olması ve çeşitli yönetimsel birimlerin sınırlarının kesiştiği bir noktada yer alması sebebiyle önemini koruyan bir bölge olmuştur. Bölgenin şekillenmesinde Antitoros Dağları ile bu dağlar arasında yer alan vadi ve ovalar belirleyici unsur olmuştur. Kataonia’nın önemini artıran başlıca olay ise Kappadokia Krallığı’nın kurucusu sayılan III. Ariarathes’in bölgeyi ilhak etmesi ve böylelikle kral unvanına sahip olmasıdır. Dar anlamda Batıdan doğuya Tufanbeyli, Göksun, Afşin ve Elbistan ilçelerini kapsayan bölge hakkında parçalar halinde bilgiler bulabilsek de antik yazarlarca detaylı bilgiler verilmemiştir. Buna rağmen bölgede özellikle Roma Dönemi’ndeki yollar hakkında bizlere bilgi veren birçok miltaşı bulunmaktadır. Genel olarak yerleşimlerin yaygın ve büyük olmadığı Kataonia’nın başkenti konumundaki Komana, önemli bir dinsel merkez olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kataonia, Helenistik Dönem, Geç Antik Çağ

Kaynakça

• Ananias of Shirak. The Geography. (Trans. Robert H. Hewsen). Wiesbaden: Ludwig Reichert Verlag. (1992).
• Cornelius Nepos, Datames, On the Great Generals of Foreign Nations. (Trans. J. C. Rolfe). Cambridge: The Loeb Classical Library.(1966).
• Cornelius Nepos, de viris illustribus: Kommentar. (Trans. Ernst Alfred Kirfel). Aschendorffs Sammlung lateinischer und griechischer Klassiker. (1972).
• Diodorus Sicilus, Bibliotheke Historike, (Trans. C. H. Old Father). Harvard University Press, (1989).
• Herodotos, Tarih, (Çev. Müntekim Ökmen). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, (2012).
• Julius Caesar, Commentarius de bello Alexandrino (Latin Edition). Ann Arbor: University of Michigan. (1896).
• Itinerarium Antonini Augusti et Hierosolymitanum. (Ed. Gustav Parthey, Moritz Pinder). Berlin: Impensis Frederici Nicolai. (1848).
• Plinius, Pliny, Natural History, (Trans. H. Rackham). Cambridge: Harvard University Press, (1938).
• Procopius. De Bellis. (Trans. Henry Bronson Dewing). William Heinemann-The Macmillan Co. Cambridge: Harvard University Press. (1928).
• Ptolemaios, Claudius Ptolemy, Geography, (Çev. Edward Luther Stevenson). Cosimo Classics. (2011).
• Quintus Curtius Rufus, The History of Alexander, (Trans. John Yardley). London: Penguin Books Limited, (1984).
• Stephanos Byzantios, Ethnika, (Trans. A. Westermann). Libsae, 1839.
• Strabon, Geography, (Trans. H. L. Jones). Cambridge: Harvard University Press. (1917).
• Adıbelli, R. (2002). Kapadokya Bölgesi’ndeki Hıristiyanlık Tarihi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Adontz, N. (1970). Armenia In The Period of Justinian. Lisbon: Calouste Gulbenkian Foundation.
• Arslan, M. ve Bulut, E. (2017). Eskiçağ’da Kappadokia Bölgesi’nin Sınırları. Journal of History Studies. Volume 9 Issue 2. 49-65.
• Baz, F. (2011). Kapadokya Komanası’nda Epigrafik Yüzey Araştırmaları 2009, 28. AST, 3. Cilt, Ankara. 397-408.
• Bilen, G. ve Bayrak, M. (2018). Kahramanmaraş Potansiyel Yatırım Konuları Araştırması. Ankara: T.C. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı.
• Bulut, E. (2018). Eskiçağ’da Kappadokia Bölgesi’nin Tarihi Coğrafyası. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Casabonne, O. (2009). Kataonia, Melitene, Kummanni and The Problem of Komana. Acta Orientalia Belgica XXII. 181-188.
• CIL III (Corpus Inscriptionum Latinarum). (1873). Inscriptiones Asiae, provinciarum Europae Graecarum, Illyrici Latinae. (Ed. Th. Mommsen).
• Çetik, R. (1985). Türkiye Vejetasyonu 1: İç Anadolu’nun Vejetasyonu ve Ekolojisi. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi.
• Dittenberger, W. (1903-1905). Orientis graeci inscriptiones selectae: supplementum sylloges inscriptionum graecarum. Leipzig: S. Hirzel.
• Erkiletlioğlu, H. (2019). Kappadokia Krallığı ve Roma Bizans Dönemi. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Ersoy, A. (2014). Germanicia Antik Kenti ve Mozaikleri. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Forlanini, M. (2013). La survie des toponymes de l’âge du bronze dans le Pont et en Cappadoce. Colloque international de Besançon. (26-27 novembre 2010). Volume I. 69-84.
• French, D. H. (2012). Roman Roads and Milestones of Asia Minor, Vol. 3. Milestones Fasc. 3.3. Cappadocia. British Institute of Archaeology at Ankara.
• ___________ (2016). Roman Roads and Milestones of Asia Minor, Vol. 4 The Roads Fasc. 4.1. Ankara British Institute of Archaeology at Ankara.
• Ghiţă, C. E. (2010). Achaemenid and Greco-Macedonian Inheritances in the Semi-Hellenised Kingdoms of Eastern AsiaMinor. Doctoral Thesis. University of Exeter, Exeter.
• Great Britain Admiralty Naval Intelligence Department. (1919). A Handbook of Asia Minor. United Kingdom.
• Hakman, M. (2012). Kapadokya’da Zeus Kültü. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hild, F. (1977). Das Byzantinische Strassensystem In Kappadokien. Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
• Hirschfeld, G. “Arabissos”. Paulys Realencyclopädie Der Classischen Altertumswissenschaft (RE). II/1: 364-365. Georg Wissowa (ed.), Stuttgart: J. B. Metzlersche Buchhandlung, 1895.
• IGR III (Inscriptiones graecae ad res romanas pertinentes). (1904). (Ed. Georges Lafaye, René Cagnat). E. Leroux.
• Jones, A.H.M. (1971). The Cities of The Eastern Roman Provinces. London: Oxford University Press.
• Khorikyan, H. G. (2017). The Administrative Division of the 13th Satrapy of Achaemenid Persia in the Reign of Darius II. (Ed. Vladimir A. Dmitriev). Metamorphoses of History. 10. Sayı. Pskov: Pskov State University.174-180.
• Koyuncu, C. (2015). Eski Yunan ve Roma Döneminde Kappadokia Bölgesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Körsulu, H. (2011). Kappadokia Komana’sı Hellenistik ve Roma Dönemi Seramikleri. Doktora Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Laurent, P. E. (1830). An Introduction to the Study of Ancient Geography. Oxford: Henry Slatter.
• Long, G. (1854). “Comana”. (Ed. William Smith). Dictionary of Greek and Roman Geography Vol 1. Boston: Little, Brown and Company.
• Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor. Princeton: Princeton University Press.
• Michels, C. (2017). The Persian Impact on Bithynia, Commagene, Pontus, and Cappadocia. (Ed. S. Müller, T. Howe, H. Bowden, R. Rollinger). The History of the Argeads, New Perspectives. Classica et Orientalia 19, 41-56.
• Panichi, S. (2005). Cappadocia Through Strabo’s Eyes. (Ed: D. Dueck, H. Lindsay, S. Pothecary). Strabo’s Cultural Geography. Cambridge: Cambridge University Press. 200-215.
• Pastor, L. B. (2016). Comana Pontica in Hellenistic Times: A Cultural Crossroads. (Ed. Maria-Paz De Hoz, Juan Pablo Sanchez Hernandez, Carlos Molina Valero). Between Tarhuntas And Zeus Polieus. Colloquia Antiqua 17. 47-73.
• Ramsay, W. M. (1960). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası. (Çev: Mihri Pektaş). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Ruge, W. (1919). “Kataonia”. Paulys Realencyclopädie Der Classischen Altertumswissenschaft (RE).X/2:2478-2479. Georg Wissowa (ed.), Stuttgart: Alfred Druckenmüller Verlag.
• _________(1921). “Komana”. Paulys Realencyclopädie Der Classischen Altertumswissenschaft (RE). XI/1:1127. Georg Wissowa (ed.), Stuttgart: J. B. Metzlersche Buchhandlung.
• ________ (1922). “Korax”. Paulys Realencyclopädie Der Classischen Altertumswissenschaft (RE).XI/2:1379. Georg Wissowa (ed.), Stuttgart: J. B. Metzlersche Buchhandlung.
• Sevin, V. (2013). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Sofou, A. (2018). The Hellenistic Kingdom of Cappadocia. Αθήνα: Πανεπιστήμιο Αθηνών, Βιβλιοθήκη Σ. Σαριπόλου.
• __________(2020). Comana of Cappadocia renamed Hierapolis: the reattribution of an old coin issue as evidence of the Early Hellenization of the Cappadocian kingdom under the first Seleucids. (Ed. Ergün Laflı). Colloquia Anatolica et Aegaea-Congressus internationales Smyrnenses X, Cappadocia and Cappadocians in the Hellenistic, Roman and Early Byzantine periods. (May 14-15, 2020). 14-35
• Şar, E. (2004). Antik Kaynaklarda Kappadokia Bölgesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tekin, O. (2007). Eski Anadolu ve Trakya: Ege Göçlerinden Roma İmparatorluğunun İkiye Ayrılmasına Kadar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• _________(2011). Pers İmparatorluğu’ndan Türk-İslam Egemenliğine Kahramanmaraş’ta Tarih, Kültür ve Para. (Ed. Filiz Özdem). Dağların Gazeli Maraş. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 157-183.
• Texier, C. (2002). Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi. (Çev: Ali Suat). Ankara: Anformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
• Treidler, H. “Pyramos”. Paulys Realencyclopädie Der Classischen Altertumswissenschaft (RE). XXIV:1-11. Georg Wissowa (ed.), Stuttgart: Alfred Druckenmüller Verlag, (1963).
• Yakubovich, I. (2014). From Lower Land to Cappadocia. (Ed. Michael Kozuh, Wouter F. M. Henkelman, Charles E. Jones, Christopher Woods). Extraction & Control Studies in Honor of Matthew W. Stolper. Saline: McNaughton & Gunn. 347-352.
• Yurdakul, Ş. (2020). Roma’nın Principatus Devri’nde (MÖ 27-MS 284) Kappadokia Eyalet Valileri. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yüncü, Z.T. (2015) A Proposal For A Method Of Cultural Landscape Character Assessment: A Research On The Context, Method And Results For The Cappadocia Landscape, Turkey, Doctoral Thesis. The Graduate School of Nature And Applied Sciences of Middle East Technical University, Ankara.
• http://ancientrome.ru/ius/library/codex/theod/liber13.htm (27.11.2020)
• https://droitromain.univ-grenoble-alpes.fr/Anglica/N31_Scott.htm (30.11.2020)
• https://kahramanmaras.tkdk.gov.tr/Docs/kahramanmarasTKDK130238098953395804.pdf (02.12.2020)
• https://pleiades.stoa.org/places/629081 (02.12.2020)
• http://www.uwyo.edu/lawlib/blume-justinian/_files/docs/novel21-40/novel21-40.htm (04.12.2020)