Bir Kentsel Arkeolojik Veritabanı Hazırlamanın Zorlukları, Tarsus Tarihi Kent Merkezi

Yıl 2021, Sayı: 52, 261 - 270, 30.04.2021

Burak Belge , Ümit Aydınoğlu , Züleyha Sara Belge

https://doi.org/10.35237/sufesosbil.862874

Öz

Türkiye’de Tarsus tarihi kent merkezi gibi çok katmanlı kentlerin arkeolojik potansiyeli mekânsal olarak değerlendirilememektedir. Müze veya Bölge Koruma Kurulu Arşivlerinde arkeolojik bilgi genellikle geleneksel yöntemler ile derlenmektedir. Gelişen teknolojik olanakları ve Coğrafi Bilgi Sistemlerini (CBS) kullanan arkeolojik araştırma sayısı giderek artsa da, henüz yeterli bir seviyede değildir. Bu nedenle, araştırma ekibi tarafından mekânsal değerlendirmeler yapılabilmesi için öncelikle Kentsel Arkeolojik Veritabanı oluşturulmuştur. CBS olanaklarını kullanan veritabanı sayesinde Tarsus tarihi kent merkezinin arkeolojik potansiyelini mekânsal olarak değerlendirme mümkün olabilmiş ve benzer planlama sorunları için stratejiler geliştirilebilmiştir. Daha açık bir ifadeyle, Kentsel Arkeolojik Veritabanı arkeolojik değerlerin mekânsal bağlamını değerlendirebilmek için bir planlama aracı olarak geliştirilmiştir. Araştırma ekibi artan yaygın kullanım alanını dikkate alarak özgür ve açık kaynak kodlu CBS yazılımı olan QuantumGIS (QGIS) kullanmıştır. Makale, araştırma projesinin tüm süreci yerine, temel olarak Kentsel Arkeolojik Veritabanı ve farklı arkeolojik bulguların mekansallaştırılmasına odaklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarsus, Kentsel Arkeolojik Veritabanı, CBS, Şehir Planlama

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

113K132

Challenging issues to prepare an urban archaeological database, Tarsus Historic City Centre

Öz

Archaeological potential could not be assessed with spatial references in Tarsus historic city centre like similarly many multi-layered historic city centre in Turkey. Archaeological data are mostly stored in the traditional archives of museums or regional conservation councils. Although the number of archaeological researches using the developing technological facilities and Geographical Information Systems is increasing gradually, it is not yet at a sufficient level. Therefore, research team had been established an Urban Archaeological Database (UAD) was for spatial assessments. GIS based UAD let experts to evaluate archaeological potentials in Tarsus historic city centre for developing specific strategies in similar planning issues. In other words, UAD was developed as a planning tool to evaluate archaeological resources in spatial context. Research team prefers to use Free and Open Source GIS software, QuantumGIS (QGIS), because of widening use by other groups. The paper mainly focuses on UAD and especially spatial evaluation of different archaeological findings instead of whole processes of research project.

Anahtar Kelimeler

Tarsus, Urban Archaeological Databese, GIS, City Planning

Proje Numarası

113K132

Kaynakça

• Adıbelli, H. (2013) “Tarsus’ta Arkeolojik Mirası Koru(ya)mamanın Yarattığı Sonuçlar ve 2001 Yılı Kanalizasyon Kazılarının Sürpriz Bulguları”, (ed. M. Tekocak), K. Levent Zoroğlu’na Armağan, Antalya, s.29-40
• Adıbelli, I.A., (2007) “Tarsus Roma Hamamı Kazısı”, Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu 15, s. 25-40.
• Adıbelli, I.A., (2012) “Tarsus Roma Hamamı 2011 Yılı Çalışmaları”, II. Tarsus Kent Sempozyumu , Ed.: Özdemir, Y., Cerrahoğlu, A., s.192-196.
• Belge, B. (2016) Development of a Methodological Framework forHandling Urban Archaeological Resources: Tarsus Historic City Centre, Turkey. Conservation and Management of Archaeological Sites, 18:4, 422-448, DOI: 10.1080/13505033.2016.1290478
• Belge B., Aydınoğlu Ü. (2017), Bir Planlama Altlığı Olarak; Roma Dönemi Tarsus Kenti Mekansal Yapısına İlişkin Değerlendirme, MEGARON 2017;12(3):460-474, DOI: 10.5505/MEGARON.2017.83788
• Goldman, H. (1935) Preliminary Expedition to Cilicia, 1934 and Excavations at Gözlükule, Tarsus, 1935, American Journal of Archaeology, Vol. 39, No: 4; 526- 549.
• Goldman, H. (1937) Excavations at Gözlükule, Tarsus, 1936, American Journal of Archaeology, Vol. 41, No: 2; 262- 286. Held, W. (2012) Tarsus Donuktaş Projesi. Ed: Y. Özdemir and A. Cerrahoğlu, II. Tarsus Kent Sempozyumu, 15- 17 Kasım 2012. Mersin: Tarsus Belediyesi Yayınları, 197- 99.
• Özyar, A., Ünlü, E. (2015) “Çukurova’nın Batısında Bir Merkez: Tarsus Gözlükule”, Mersin Arkeolojik Kazıları ve Araştırmaları, Ed:Aydınoğlu, Ü., Mersin, s.40-57.
• Uçar, M. (2007) Assessment of User-Ascribed Values for Cultural Propertiesin Relation with Planning Process, Case Study: Tarsus, unpublished Ph.D. Thesis, METU, Ankara.
• Wheatley, D., Gillings, Mark. (2002). Spatial technology and archaeology: the archaeological applications of GIS. 10.4324/9780203302392.
• Zoroğlu L., (1995) Tarsus Tarihi ve Tarihsel Anıtları, Adana.