Kadın Hekimlerin Gözünden Kadın Yöneticiliğinin Röntgeni: Kadın Olmak Güzel, Yönetici Olmak Zor

Yıl 2022, Sayı: 56, 202 - 220, 02.09.2022

Selda Limon Merve Paçacı

Öz

Günümüzde kadınların yönetim pozisyonlarında temsil edilmeleri oldukça düşüktür. 2020 yılının verilerine göre kadınların orta ve üst düzey yönetim pozisyonlarında çalışma oranı % 19,3’tür. Bu durumun nedenlerinden biri toplumsal cinsiyet rollerinin kadınları özel alanda (ev işleri, aile bakımı vb.) konumlandırırken, erkekleri kamusal alanda konumlandırmasıdır. Bu noktadan hareketle kadınların kadın yöneticiliğe bakış açısını anlamak çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Kadınların kadın yönetim pozisyonlarına bakış açısını ele alan çalışmada yarı yapılandırılmış bireysel görüşme formu ile veriler toplanarak, nitel analiz yapılmıştır. Çalışma grubu Süleyman Demirel Üniversitesi Hastanesi’nde görev yapan gönüllü kadın hekimlerden oluşmaktadır. Yorumlayıcı fenomenolojik analizler sonucunda kadın olmaya yönelik tanımlamalar, çalışma yaşamında kadın olmak ve yönetimde kadın olmak üzere üç farklı temaya ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Kalıpyargılar, Kadın Yöneticiler, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Kalıpyargılar, Kadın Yöneticiler

Kaynakça

• Acuner, A., Ş. (2019). Kadın Çalışanların Kariyer Geliştirme Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 23, 35-52.
• Acuner, S., Sallan, Gül, S. (1993). Türk Kamu Yönetiminde Kadın Yöneticiler. Amme İdaresi Dergisi, 26(3), 78-81.
• Anderson, M. S. (1994). The Social and Political Economy of the Household. Oxford University Press, USA.
• Arı, G., Tosunoğlu, N. Filizöz, B. (2020). Yönetici Bir Kadın İse Lider Prototipi Farklılaşır Mı?. İşletme Bilimi Dergisi, 8(3), 477-501.
• Arın, Tülin (2015). Kadın Çalışınca. Hülya Osmanağaoğlu (Ed.) Feminizm Kitabı: Osmanlı'dan 21.Yyüzyıla Seçme Metinler içinde (s. 141-144). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Banaji, M. (2001). The Social Psychology of Stereotypes. International Encylopedia of the Social and Behavioral Sciences, 15100-15104.
• Başarır, F., Sarı, M. (2015). Kadın Akademisyenlerin “Kadın Akademisyen Olma” ya İlişkin Algılarının Metaforlar Yoluyla İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 41-51.
• Bem, S. L. (1981). Gender Schema Theory: A Cognitive Account of Sex Typing. Psychological Review, 88, 354–364.
• Berktay, F. (2015). Eşitliğin Ötesine. Hülya Osmanağaoğlu (Ed.) Feminizm Kitabı: Osmanlı'dan 21.Yyüzyıla Seçme Metinler içinde (s. 166-175). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bodenhausen, G. V., Sheppard, L. A., Kramer, G. P. (1994).Negative Affect and Social Judgment: The Differential Impact of Anger and Sadness. European Journal of Social Psychology, 24, 45-56.
• Brenner O. C., Tomkiewicz J., Schein, V. E. (1989). The Relationship Between Sex Role Stereotypes and Requisite Management Characteristics Revisited. Academy of Management Journal, 32 (3), 662-669.
• Butler J. (2009). Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri. Cogito:Feminizm. (s. 73-91). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cabrera, S. F., Sauer, S. J., Thomas-Hunt, C. M. (2009). The Evolving Manager Stereotype: The Effects of Industry Gender Typing on Performance Expectations For Leaders and Their Teams. Psychology of Women Quarterly, 33 (4), 419-428
• Duehr E., Bono J. E. (2006). Men, Women and Managers: Are Stereotypes Finally Changing?. Personnel Psychology, 59 (4), 815-846.
• Eagly, A. H. (1987). Sex Differences in Social Behavior: A Social-Role Interpretation. Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
• Eagly, A. H., Karau, S. J. (1991). Gender and the Emergence of Leaders: A Meta-Analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 60 (5), 685-710.
• Giddens, A. (2016). Sosyoloji. İstanbul, Kırmızı Yayınları.
• Glick, P., Fiske, S. T. (1999). Sexism and Other "Isms": Independence, Status, and the Ambivalent Content of Stereotypes. W. B. Swann, W.B., Langlois, J.H. (Ed.) İçinde Sexism and Stereotypes in Modern Society (s. 193-221). Washington, D.C.: American Psychological Association.
• Gül, Sallan, S., Altındal, Y. (2016). Türkiye’de Kadın Girişimciliğinin Serüveni: Başarı Mümkün Mü?. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 1361-1377.
• Heilman, M. E., Block, C. J., Martell, R. F., Simon, M. C. (1989). Has Anything Changed? Current Characterizations of Men, Women and Managers.Journal of Applied Psychology, 74, 935-942.
• Hoyt, C. (2005). The Role of Leadership Efficacy and Stereotype Activation in Women’s Identification With Leadership. Journal of Leadership and Organizational Studies, 11 (4), 2-14.
• Hoyt C., Blascovich, J.(2007). Leadership Efficacy and Women Leaders’ Responses to Stereotype Activation. Group Processes and Intergroup Relations, 10 (4), 595-616.
• Kansız, N. Akın Acuner, Ş. (2009). Kadınların Kentsel Hizmetlerden Yararlanma Düzeyleri, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Ankara: MPM Yayınları.
• Kayır, G. (2015). Hülya Osmanağaoğlu (Ed.) Feminizm Kitabı: Osmanlı'dan 21.Yyüzyıla Seçme Metinler içinde (s. 161-166). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Kocacık, F., Gökkaya, V. B. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1).
• Koenig A. M., Eagly A. H., Mitchell A. A., Ristikari, T.(2011). Are Leader Stereotypes Masculine? A Meta- Analysis of Three Research Paradigms. Psychological Bulletin, 137(4), 616-642.
• Kolb, J. A.(1997). Are We Still Stereotyping Leadership? A Look at Gender and Other Predictors of Leader Emergence. Small Group Research, 28 (3), 370-393.
• Lippman, W.(1922). Public Opinion. New York: Harcourt, Brace.
• Livingston, B. A., Schilpz, P., Erez, A.(2014). Not What You Expected to Hear: Accented Messages and Their Effect on Choice. Journal of Management, 43 (3), 1-30.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation: Revised and Expanded from Qualitative Research and Case Study Applications in Education. San Franscisco, USA: Jossey-Bass.
• Myers, G. D.(2015). Sosyal Psikoloji. İstanbul, Nobel Yayınları.
• O'Reilly, J.(1990), Lydia Morris (1990) Workings of the Household: A US-UK Comparison. Sociology, 24(4),42-743.
• Phillips, S. P. (2005). Definning and Measuring Gender: A Social Determinant of Health Whose Time Has Come. International Journal for Equity in Health, 4, 26.
• Puh, Seza (2015). Sosyal Yaşamda Kadının Rolü. Hülya Osmanağaoğlu (Ed.) Feminizm Kitabı: Osmanlı'dan 21.Yyüzyıla Seçme Metinler içinde (s. 96-100). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Sakallı, Uğurlu, N., (2003), Cinsiyetçilik: Kadınlara ve Erkeklere İlişkin Tutumlar ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Kuramı.Türk Psikoloji Yazıları, 6, 1-20.
• Sallan Gül, S., Kahya Nizam, Ö. (2021). "Sosyal Bilimlerde İçerik ve Söylem Analizi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42(1), 181-198.
• Schein, V. E.(1973). The Relationship Between Sex Role Stereotypes and Requisite Management Characteristics.Journal of Applied Psychology, 57 (2), 95-100.
• Schein, V. E., Mueller, R., Lituchy, T., Liu, J. (1996). Think Manager-Think Male: A Global Phenomenon?. Journal of Organizational Behavior, 17, 33-41.
• Schein, V. E. (2001). A Global Look at Psychological Barriers to Women’s Progress in Management. Journal of Social Issues, 57 (4), 675-688.
• Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması, İstatistiklerle Kadın 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2021-45635
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı Journal of Economy Culture and Society, 35, 29-56.