Arkhe ve Töz Kavramı Üzerine: Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes

Yıl 2022, Sayı: 57, 1 - 11, 01.01.2023

Alper Bilgehan Yardımcı , Fatma Güdücü

https://doi.org/10.35237/sufesosbil.1169776

Öz

Bu makalede, Milet Okulu doğa filozoflarının ontolojileri çerçevesinde töz hakkındaki görüşlerine yer verilmektedir. Buna göre, öncelikle, töz kavramının felsefi tartışmalarda neden farklı şekillerde ele alındığını açıklamak için kavramın kökeni ve çeşitli anlamlarına yönelik tespitler aktarılmaktadır. Bu tespitlerden hareketle, Thales, Anaximandros ve Anaximenes'in her şeyin ilk ilkesi (arkhe) arayışında ulaştıkları sonuçların töz olarak kabul edilebileceği ve onların farklı nitelikte olan bu tözlerinin felsefi töz kavramının çeşitli özelliklerine atıfta bulunduğu ortaya konulmaktadır. Nihai olarak, makalenin amacı Miletli filozofların töze ilişkin kavrayışlarının birbirine paralel olduğunu, ancak töze atfettikleri özelliklerin farklılaştığını ve bu noktada Anaksimenes’in töz kavrayışının diğer düşünürlere oranla daha kapsayıcı olduğunu ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Arkhe, Töz, Nitelik, Ontoloji, Milet Okulu

On Arche and the Concept of Substance: Thales, Anaximandros and Anaximenes

Öz

In this article, the views of Milesian philosophers on substance within the framework of their ontology are given. Accordingly, first of all, determinations about the origin and various meanings of the concept are given in order to explain why the concept of substance is handled in different ways in philosophical discussions. Based on these findings, it is revealed that the conclusions reached by Thales, Anaximandros and Anaximenes in their search for the first principle (arche) of everything can be accepted as substance and that their different substances refer to various features of the philosophical concept of substance. Ultimately, the aim to be reached in the article is to show that the Milesian philosophers' understanding of substance is parallel to each other, but to reveal that the properties they attribute to substance differ, and that Anaximenes's concept of substance is more inclusive than other thinkers at this point.

Anahtar Kelimeler

Arche, Substance, Attribute, Ontology, Milesian School

Kaynakça

• Aristoteles (1996). Metafizik (çev. A. Arslan). 2. Baskı. İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Aristotle (1938). The Categories. On Interpretation. Prior Analytics (Edt. Cook, H. P., & Tredennick, H). Loeb Classical Library.
• Aristotle (2016) De Anima (trans. with an introduction and commentary by Shields, C.). Oxford: Clarendon Press.
• Arslan, A. (2006). İlkçağ Felsefe Tarihi: Sokrates Öncesi Yunan Felsefesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Aydoğdu, H. (2020). Aristoteles Ontolojisinde Töz (Ousia)-Öz (Eidos) İkiliği Problemi. Dört Öge, (18), 33-51.
• Burnet, J. (1919). L'aurore de la Philosophie Grecque. Payot.
• Capelle, W. (2011). Sokrates’ten Önce Felsefe (çev. O. Özügül). İstanbul: Pencere Yayınları.
• Copleston, F. (1993). A History of Philosophy. Vol. 1, Greece and Rome. New York: Image Books.
• Cornford, F. M. & Cornford, F. M. (1932). Before and After Socrates. Cambridge University Press.
• Descartes, R. (1982). Principles of Philosophy (Trans. with Explanatory Notes. Miller, V. R. & Miller R. P.). Holland: Kluwer Academic Publishers.
• Hume, D. (2015). İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme (Çev. E. Baylan). Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• Kirk, G. & Raven, J. E. (1977). The Presocratic Philosophers: A Critical History with a Selection of Texts. Cambridge University Press.
• Kranz, W. (1984) Antik Felsefe, Metinler ve Açıklamalar (çev. S. Y. Baydur). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Locke, J. (2013). İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Oxford Learner’s Dictionaries (2022). Substance. Erişim Tarihi: 08.04.2022 (https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/substance?q=substance)
• Robinson, H. Substance. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2021 Edition), Edward N. Zalta (ed.). Erişim Tarihi: 22.03.2022 (https://plato.stanford.edu/search/searcher.py?query=substance).
• Sarı, M. A. (2011a). Aristoteles’te İlk İlkelerin Bilgisi ve Nous Üzerine. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (16), 123-131.
• Sarı, M. A. (2011b). Birincil ve İkincil Nitelikler Üzerine Descartes, Locke ve Berkeley. Yeditepe’de Felsefe, 57, 150-189.
• Thomson, G. (1997). Eski Yunan Toplumu Üstüne İncelemeler, İlk Filozoflar (Çev. M. H. Doğan). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu (2022). Töz. Erişim Tarihi: 06.04.2022 (https://sozluk.gov.tr/).
• Yardımcı, A. B. (2016). Milet Okulu Doğa Filozofları Bağlamında Tanrının İmkânı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1329-1333.
• Yardımcı, A. B. (2020). Ernst Mach’ın Anti-Realizminin Fenomenalist Temeli ve Öznel İdealist Sonucu: Mach Solipsist Bir Düşünür Olabilir mi?. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 10(2), 469-487.