Repair and Reconstruction Operations in Belgrade Fortress 1740-1743

Yıl 2014, Sayı: 32, 111 - 130, 19.01.2015

Tahir Sevinç

Öz

These articles discuss Ottoman rule in 1739 after the Treaty of Belgrade and repair
and reconstruction activities in Belgrade fortress. To this end, there is a discussion of how,
after regaining the fortress in Belgrade, the state tried to re-establish regulations for the
administration of reconstruction and construction activities in the castle supervised by the
state. In this context, the articles refer to feasibility studies for the repair of the castle and
money used to finance repairs, as well as the castle construction works, employment and
delivery of supplies along the Danube River using ships, boats and ox carts supplying wide
areas.

Anahtar Kelimeler

transportation and shipping, The Ottoman Empire, Belgrade Fortress, zoning, construction, feasibility studies, the head of architects, building materials

Belgrad Kalesi’nde Tamir ve İmar Faaliyetleri (1740-1743)

Öz

Bu makelede 1739 Belgrad Anlaşması’ndan sonra Osmanlı idaresine geçen Belgrad
Kalesi’nin tahkimi için kalede yapılan tamir ve imar faaliyetleri ele alınmıştır. Bu amaçla kalenin
teslim alınmasından sonra Belgrad’da yeniden kurulmaya çalışılan devlet idaresi için yapılan
düzenlemelere yer verilirken, kalenin imar ve inşası için devletin izlemiş olduğu bütün
faaliyetler ele alınmıştır. Bu çerçevede kalenin tamiri için yapılan fizibilite çalışmalarından
tamirde kullanılacak paranın finanse edilmesine, kale inşaatında çalışan elamanların istihdamına,
tamirde kullanılacak malzemenin temini ve bunların kaleye ulaştırılması için Tuna Nehri’nde
kullanılan gemi ve kayıklar ile öküz arabalarının teminine genişçe yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Belgrad Kalesi, imar, inşaat, fizibilite çalışmaları, mimarbaşı, bina emini inşaat malzemesi

Kaynakça

• 1-Arşiv Kaynakları
• A-Başbakanlık Osmanlı Arşivi
• 1-Defterler:
• a- Bab-ı Başmuhasebe Defteri (D.BŞM): 2265, 2584, 41098 b-Name-i Hümâyun Defteri (N H): 8 c.Topkapı Sarayı Maliyeden Müdevver Defterler (TS MAD): 6357,
• 2.Belgeler:
• a-Cevdet Maliye (CM): 10036, 13113, 23188,
• b-Cevdet Askeriye (C. As): 10540, 11596, 18071/22-25, 18071/23-3, 18071/25-2, 18071/25-4, 18071/25-5, 18071/25-6, 18071/6-24, 18072, 18072/1-2, 41810, 45540,
• c-Cevdet Bahriye (C.BH) : 12638,
• 3.Dosya Tasnifi Belgeler:
• a.Bab-ı Defteri Başmuhasebe Kalemi (D.BŞM):
• 3162/5, 3162/52, 3162/78, 3163/8, 3163/31, 3163/36, 3202/100, 3203/17, 3203/74, 3203/83, 3218/74, 3220/88, 3237/44, 3239/11, 3241/85, 3242/63, 3246/16, 3251/46, 3253/53, 3255/11, 3388/85, 3389/30, 3389/82, 3392/107, 3392/113, 3394/43, 3416/33, 3417/36, 3419/89, 3422/19, 3427/27, 3424/2, 3424/47, 3430/60, 3434/18, 3448/77, 3457/97, 3461/80, 3464/92, 3482/62
• b.Bab-ı Defteri Mevkufat Kalemi (D.MKF): 1247/66,
• 2.Basılı Eserler
• BAYSUN, M.Cavit ,“Belgrad, İA, II, Eskişehir 2001, s.475-80.
• BOSTAN, İdiris, “Tersâne-i âmire”,DİA, 40, İstanbul 2011, s.513-16.
• _______,Osmanlı Bahriye Teşkilatı: XVII.Yüzyılda Tersâne-i Âmire, Ankara 1992.
• BOZKURT, Nebi, “Nakkaş”, DİA, İstanbul 2006, s.326-28.
• DJURİC-ZAMOLO, Dıvna, “Belgrad”, DİA, V, İstanbul 1992, s.407-409.
• HADZİOSMANOVİC, Husein, “Pasin Konak u Gornjem Kalemegdanu u Beogradu (1739-1919), Glasnic, III/2, 1989 Sarajeva, s.208.
• HINZ, Walter, “İslam’da Ölçü Sistemleri”, Türklük Araştırmaları Dergisi, çev. Sevim Acar, 1989/5, İstanbul 1990, s.1-82.
• KARAGÖZ, Hakan ,1737-1739 Osmanlı-Avusturya Harbi ve Belgrad’ın Geri Alınması, Doktora Tezi, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Bölümü, Isparta 2008.
• KİEL, Machiel, “Samakov” DİA, XXXVI, İstanbul 2009, s.62-64.
• POPOVİC, Alexadre, “Belgrade”, The encyclopadia of İslam Three, 2012/3, Leiden 2012, s.49.
• REDLİCH, Oswald, Das Werden Einer Grossmacht (Österreich 1700-1740), Wien 1962.
• SÖNMEZ, Ebru, 1129/1717 Tarihli Deftere Göre Raht Hazinesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst. Tarih ABD Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2001.
• SEVİNÇ, Tahir, “18.Yüzyılda Tuna Nehri’nde Ulaşım ve Nakliye Faaliyetleri”, Türk Tarihinde Balkanlar, (Sakarya Üniversitesi Balkan Araştırmaları Uyg. Ve Arşt. Mer. Yay),I, Sakarya 2013, s.589-618.
• _______, “Osmanlı-Fransız İlişkileri ve Mehmed Said Paşa’nın Pariş Sefareti (1739- 1742)”, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan 2013, 28, Isparta 2013, s.117-132.
• TURAN, Şerafettin, “Mimarbaşı”, DİA, 30, İstanbul 2005, s.90-91.
• UZUNÇARŞILI, İ.Hakkı, Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Ankara 1988.