Arap Baharı Karşısında ABD'nin Tutumu

Yıl 2014, Sayı: 33, 1 - 18, 19.01.2015

Mehmet Ali Göngen

Öz

ABD'nin Arap Baharı karşısında sergilediği 'çekingen' tutum uluslararası platformlarda tartışma konusu olmaktadır. Özellikle İkinci Dünya Savaşı'ından bu yana dünyadaki her gelişme karşısında aktif bir rol üslenen ABD, Arap Baharı karşısında izlediği aşırı ihtiyatlı tutum, kimi akademik çevrelerce ''ABD'nin hegemonik gücünden ciddi aşınmalar olduğu'' şeklinde değerlendirilirken, kimi akademik çevreler de ABD'nin düşük profilli bu tutumunu, Obama'nın dış politikada, ''insani zorunluluklar dışında mümkün olduğunca askeri seçeneği öteleyen, zorunlu hallerde ise BM gibi çok uluslu örgütlerin meşrulaştırıcı onayını gerekli gören yaklaşımına'' bağlamaktadır. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı ABD'nin, Arap Baharı karşısında sergilediği düşük profilli politikasının nedenlerini irdelemektir. Bunun için öncelikle isyanların meydana geldiği bölge olması sebebiyle Ortadoğu'nun ABD için ne anlam ifade ettiği üzerinde durulacak. Sonra temel olarak ABD'nin dış politika ekolleri kapsamında Obama doktrini ve Arap baharına yaklaşımı Mısır, Libya ve Suriye bağlamında incelenecek. Bu üç ülkenin incelenmesinin sebebi bir yandan hem bahsi geçen ülkelerin farklı potansiyellere sahip olması hem de içinde barındırdığı farklı dengeler, Arap Baharı'na prototip örnekler teşkil ettiğinin düşünülmesi, diğer yandan ABD'nin Arap Baharı'na yaklaşımını da özetlediğine inanılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Ortadoğu, Arap Baharı, ABD, Obama Doktirini, Mısır, Libya, Suriye

The US Approach Towards The Arab Spring

Öz

The 'timid' approach the U.S. displayed in the face of the Arab Spring still continues to be a matter of debate at international platforms. The extremely cautious approach of the U.S.,which played an active role in all worldwide developments since the Second World War in particular, was evaluated by some academic circles as "critical erosion in the hegemonic power of the U.S." . This low-profiled approach of the U.S. was on the other hand attributed by some other academic circles to Obama's foreign policy "approach that defers as much as possible a military choice in cases apart from humanitarian obligations, and considers necessary in compulsory cases a justificative approval of multinational organizations such as the UN". In this regard, the aim of this study is to address the causes of the low-profiled approach the U.S. displayed in the face of the Arab Spring. The study will therefore focus in the first place on the meaning of the Middle East for the U.S. in terms of being the region where civil revolts have taken place. It will continue with a detailed analysis of the Obama doctrine as part of the U.S. foreign policy trend, and its approach towards the Arab Spring within the context of Egypt, Libya and Syria. The reason for the particular review of these three countries is the various potential they have, the idea that they set prototype examples to the Arab Spring due to the various balances they bear, and that they summarize the U.S. approach towards the Arab Spring.

Anahtar Kelimeler

Middle East, Arab Spring, U.S., Obama Doctrine, Egypt, Libya, Syria

Kaynakça

• AKGÜN Birol, ABD'nin Suriye Politikası, Suriye Krizinde Bölgesel ve Küresel Aktörler (Perspektifler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri), Stratejik Düşünceler Enstitüsü, SDE Uluslararası İlişiler Program Koordinatörlüğü, 2012.
• ARI Tayyar, Geçmişten Günümüze Orta Doğu, Siyaset, Savaş ve Diplomasi, Bursa, MKM yayınları, 2012.
• ARIBOĞAN Deniz Ülke, Büyük Resmi Görmek, İstanbul, Timaş Yayınları, 2013.
• BUĞRA Kılıç Buğra Kanat, Amerikan Dış Politikasının Bir Darbeyle İmtihanı, 10 Temmuz 2013, http://setav.org/tr/abd-dis-politikasinin-bir-darbeyleimtihani/yorum/6900 erişim Tarihi, 30 Nisan 2014.
• CEBECİ Erol A. ve Diğerleri, Başkanlık Seçimleri Sonrasında ABD'nin Ortadoğu Politikası, SETA Analiz, Sayı:54, Ekim 2012.
• CHOMSKY Noam ve Achcar Gilbert, Tehlikeli Güç, ABD'nin Dış Siyaseti ve Ortadoğu, İstanbul, İthaki Yayınları,2007.
• ÇAKMAK Cenap Çakmak, Arap Baharı Sürecinde ABD'nin Dış Politikası, İçinde Arap Baharı: Ortadoğu'da Demokrasi Arayışı ve Türkiye Modeli, Editör: Murat Aktaş, Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık, 2012. ÇUBUKÇU Mete, Yıkılsın bu Düzen, Arap Ayaklanmaları ve Sonrası, İstanbul, İletişim Yayınları, 2012.
• DJALILI Mohammad-Reza ve KALLNER Thierry, Arap Baharı Karşısında İran ve Türkiye, İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayıncılık, 2013.
• DUNN Michael Collins, The Arap World and The Kurds, In; Kurdish Identity, Human Rşghts and Political Status, Edited by Charles G. MacDonald and Carole A. O'Leary, University Press of Florida, Florida, 2007.
• ERDEM Burcu Kaya, Doğu Batı İkilemi Bağlamında El-Cezire, İstanbul, Vadi Yayınları, 2011. HANNON Elayne ve Russell Hannah, From Peaceful Demonstrations to Armed Conflict: Considering Humanitarian Intervantion in the Case of Syria, AlMarsad- Arap Human Right Centre ın Golan Heights, 2013. http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2212711, erişim tarihi 25 Nisan 2013.
• HOOK Steven W. ve Spaniner John, Amerikan Dış Politikası: İkinci Dünya Savaşı'ndan Günümüze, İstanbul, İnkılap Yayınevi, 2013.
• HOLSTI OLE R., To see Ourselves as Others See Us, ''How Publics Abroad View The United States after 9/11'', The University of Michigan Press, 2008.
• IMPR, International Middle East Peace Research Center, Suriyeli Kürtlerin Türkiye'deki Kürt Sorunu ve Çözümüne Yönelik Algısı: Suriye Kürtleri Saha Araştırma Raporu, Açık Toplum Vakfı, Chrest Vakfı, Temmuz 2014.
• KAZGAN Gülten, Küreselleşme ve Ulus Devlet: Yeni Ekonomik Düzen, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009.
• KIRAN Abdullah, ''Arap Baharı Gölgesinde Türkiye-Suriye İlişkileri'',Arap Baharı Ortadoğu'da Demokrasi Arayışı ve Türkiye Modeli, Der. Murat Aktaş, Ankara, Nobel Yayınları, 2012. KURTBAĞ Ömer, Amerikan Yeni Sağı, Ankara, Usak Yayınları, 2010.
• KÜÇÜKKELEŞ Müjge, AB'nin Ortadoğu Politikası ve Arap Baharına Bakışı, SETA analiz, Sayı:63, Ocak 2013.
• ÖZKAN Mehmet, Mısır Dış Politikası: Dünü, Bugünü, Sorunları, SETA, sayı:88, Mart 2014. TELATAR Gökhan, Yeni Muhafazakârlar, Demokrasinin Yayılması ve Amerikan Dış Politikası, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:67, No:3, 2012.
• YAYLAGÜL Levent, Kitle İletişim Kuramları, Ankara, Dipnot Yayınları, 2013.