The Heroines in the Stories and Novels of Salahaddin Enis Atabeyoğlu

Yıl 2014, Sayı: 33, 87 - 108, 19.01.2015

Vahit Tane

Öz

Salahaddin Enis Atabeyoğlu writes his novels and stories with an understanding of naturalism that is unique. He mostly takes the corrupted side of the society in his novels and stories. The heroes in his novels and stories are representatives of the corrupted society. He sees women as the most important reason for this corruption. He portrays the moral corruption that is experienced in Istanbul’s luxurious neighborhoods, brothels and suburbs. As a successful observer, Salahaddin Enis creates interesting female types in his novels and stories. Most of these women behave disgracefully and immorally. This article considers the issue of his approach towards women in his female typecasting and focuses on the characteristics of women in his works. Salahaddin Enis shows that women are the creatures most affected by corruption in a degenerate society, whilst underlining the fact that they are also the ones who accelerate social collapse.

Anahtar Kelimeler

Woman, social collapse, moral corruption, naturalism, back of the war front

Salahaddin Enis’in Hikâye ve Romanlarında Kadın Kahramanlar

Öz

Salahaddin Enis Atabeyoğlu (1892-1942) roman ve hikâyelerini kendine özgü bir naturalizm anlayışla yazmıştır.. Roman ve hikâyelerinde daha çok toplumun yozlaşmış yüzünü ele alır. Roman ve hikâyelerindeki kahramanlar bu yozlaşmış toplumun birer temsilcisidir. O, toplumsal yozlaşmanın en önemli nedeni olarak kadınları görür. İstanbul’un lüks semtlerinde, genelevlerinde ve kenar mahallelerinde yaşanan ahlakî çöküşü bütün çıplaklığıyla verir. Başarılı bir gözlemci olan Salahaddin Enis romanlarında ve hikâyelerinde ilginç kadın tipleri yaratmıştır. Bu kadınların çoğu kötü, ahlaksız ve pis kadınlardır. Bu makalede onun kadın tiplemelerinde kadınlara nasıl yaklaştığı konusu ele alınacak ve çizdiği kadın portrelerinin özellikleri üzerinde durulacaktır. Salahaddin Enis, kadınların, çöken bir toplumda çöküşten en fazla etkilenen varlıklar olduğunu gösterirken aynı zamanda bu kadınların toplumsal çöküşü hızlandıran kişiler olduğunun da altını çizer.

Anahtar Kelimeler

Kadın, toplumsal çöküş, ahlâkî yozlaşma, naturalizm, savaşın cephe gerisi

Kaynakça

• AKTAŞ, Şerif, “XX. Yüzyıl Başlarında Natüralist Hikâye ve Selahattin Enis”, Türk Edebiyatı Tarihi, C.3, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul 2006, s.233- 235.
• ARSLAN, Nur Gürani, Selahattin Enis’in Romanlarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Yıllarına Bir Bakış, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2003, 220 s. Salahaddin Enis, Bataklık Çiçeği, Orhaniye Matbaası, İstanbul, 1342/1339, 125 s.
• ________, Bataklık Çiçeği (Yayına Hazırlayan: M. Kayahan Özgül), Cemiyet Kütüphanesi, Dersaadet, 1328, 168 s.
• ________, Neriman, Orhaniye Matbaası, İstanbul, 1342
• ________, Sârâ, Orhaniye Matbaası, İstanbul, 1339/1342.
• ________, Zâniyeler, Ali Toygar Cumhuriyet Kitabevi, İstanbul, 1946, 167 s.
• ________, Cehennem Yolcuları, Orhaniye Matbaası, İstanbul, 1926, 254 s.
• ________,Orta Malı, Son Saat, nr.281-461, 29 Kanunuevvel-2, Temmuz 1926.
• ________, Ayarı Bozuklar, Son Saat, nr.538-633, 17 Eylül-22 Kanunuevvel 1926.
• ________, Endam Aynası, Son Saat, nr.909-1043, 30 Eylül 1927-12 Şubat 1928.
• ________, Mahalle, Vakit, nr.4455-4592, 5 Haziran-20 Ekim 1930.
• ________,Buhran, (Yayına Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Vahit Tane), Tonoz Kitabevi, Isparta, 2014, 144 s.
• TANE, Vahit, Selahatttin Enis Atabeyoğlu’nun Hayatı ve Eserleri Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2012.