Reflectıon of the First World War on Burhan Cahit Morkaya’s Novels

Yıl 2015, Sayı: 35, 267 - 293, 01.10.2015

Ramazan Gülendam

Öz

This article is about the reflection of the 1914-1918 First World War on Burhan Cahit Morkaya’s (b.1892 - d.1949) novels. This war was used as a propaganda to build a new national identity by Kemalists. In this case, many Turkish writers supported the new regime. One of the supporters was Burhan Cahit Morkaya who was a popular novelist in that time. In this paper, Burhan Cahit’s novels that were mentioned on the First World War will be analysed.

Anahtar Kelimeler

First World War, Burhan Cahit Morkaya, popular novel, propaganda, national identity

Burhan Cahit Morkaya’nın Romanlarına Birinci Dünya Savaşı’nın Yansıması

Öz

Bu makale, 1914-1918 yılları arasında yaşanan Birinci Dünya Savaşı’nın popüler romancılarımızdan Burhan Cahit Morkaya’nın (1892-1949) romanlarına yansıması üzerinedir. Birinci Dünya Savaşı, Cumhuriyeti kuran ekip tarafından özellikle Cumhuriyet’in ilk yıllarında kimlik oluşturmada önemli bir propaganda vasıtası olarak kullanılmıştır. Bunu yaparken de edebiyatçılardan epey destek görmüşlerdir. Bu çalışmada rejimin destekçilerden biri olan Burhan Cahit Morkaya’nın bu savaşı ele alan romanları irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Burhan Cahit Morkaya, popüler roman, propaganda, millî kimlik, kimlik inşâs

Kaynakça

• ALVER, Köksal, “Edebiyat ve Kimlik”, Bilgi (13), 2006/2, s. 32-42. BELGE, Murat, “Millî Roman: Cephe Gerisi”, Taraf, 15.09.2008.
• ÇETİNTAŞ, M. Burak, “Bir Hayat: Burhan Cahit Morkaya”, kitap-lık, S: 79, Ocak 2005, s. 63-75. ÇIKLA, Selçuk, “Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümü Anısına Yapılan Edebî Yayınlar”, Turkish Studies, C: 1, S: 1, Yaz 2006, s. 45-67
• ÇIKLA, Selçuk, “İnkılâp Edebiyatı”, Hece, (Hayat-Edebiyat-Siyaset Özel Sayısı), S: 90- 91-92, Temmuz-Haziran-Ağustos 2004, s. 435-441.
• ÇIKLA, Selçuk, “Türk Edebiyatında Dirijizmin Karagöz Piyesleri Boyutu”, Millî Folklor, C: 9, S: 73, Bahar 2007, s. 61-67
• ÇIKLA, Selçuk, “Türk Edebiyatında Kanon ve İnkılâp Kanonu”, Muhafazakâr Düşünce, Yıl: 4, Sayı: 13-14, Yaz-Güz 2007, s. 47-68.
• ÇİL, Adalet Ergenekon, Cumhuriyetin İlk Yıllarında Toplumsal Değişim ve Burhan Cahit Morkaya, (Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1990. DEMİRTEPE, Ülkü, Fraktan T-Shirt’e, Yılmaz Yayınları, İstanbul 1992.
• GÜLENDAM, Doç. Dr. Ramazan, Unutulmuş Bir Romancı: Burhan Cahit Morkaya, Kesit Yayınları, İstanbul 2011.
• GÜNDÜZ, Osman, “Yakın Dönem Tarihsel Romanlarında Çatışma Alanları ve Tarihsel Romanların “Ulusal Kimlik” Edimindeki Rolü” Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 35, 2007, s. 135-156 .
• ISSI, A. Cüneyt, “Toplum Mühendisliği Bağlamında Kanon-Edebiyat İlişkisi”, Hece (Hayat-Edebiyat-Siyaset Özel Sayısı), S: 90/91/92, Temmuz-Haziran-Ağustos 2004, s. 360-370. İSKİT, Servet R., Türkiye’de Neşriyat Hareketleri Tarihine Bir Bakış, MEB Yayınları, Ankara 2000.
• KACIROĞLU, Murat, “Millî Mücadele ve Erken Dönem Cumhuriyet Romanında Harp Zenginleri”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 20, Kış 2009, s. 117-136.
• KAYALI, Hasan, Jön Türkler ve Araplar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1998.
• KIYMAZ, Ahmet, 1928-1946 Arası Yayımlanan Türk Romanlarında Dünya Savaşları, Millî Mücadele ve Ağrı Dağı İsyanı’nın Yansıma Biçimleri ile Belgesellik Özellikleri, (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2001.
• KOÇ, Murat, Türk Romanında İttihat ve Terakki (1908-2004), Temel Yayınları, İstanbul 2005.
• KÖROĞLU, Erol, “Tarih, İdeoloji ve Popüler Roman: Burhan Cahit Morkaya ve Yüzbaşı Celâl”, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü’nde sunulan basılmamış bildiri, 5 Kasım 1999. KÖROĞLU, Erol, Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı (1914-1918): Propagandadan Millî Kimlik İnşasına, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
• KURTARICI, Tülin, “Modern, Millî ve Popüler Bir Aşk Politikası”, Virgül, Mart 2000, s. 52-54. MANGO, Andrew, “Turkey and the Middle East”, JSTOR: Journal of Contemporary History, Vol.: 3, July 1968, s. 225-236.
• MANGO, Andrew, “Turkey and the Middle East”, The Middle East in Transition, (ed. Walter Laquer), London 1958.
• MORAN, Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-I, İletişim Yayınları, İstanbul, 1991, s. 15. MORKAYA, Burhan Cahit, Cephe Gerisi, Kanaat Kütüphanesi, İstanbul1933.
• MORKAYA, Burhan Cahit, Dünkülerin Romanı, Kanaat Kütüphanesi, İstanbul 1934.
• MORKAYA, Burhan Cahit, Harp Dönüşü, Burhan Cahit ve Şürekâsı Matbaası, İstanbul 1928. MORKAYA, Burhan Cahit, İhtiyat Zabiti, Kanaat Kütüphanesi, İstanbul 1933.
• OKTAY, Ahmet, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993. OKTAY, Ahmet, Türkiye’de Popüler Kültür, YKY, 2. Basım, İstanbul 1994.
• ÖCAL, Oğuz, “Burhan Cahit Morkaya’nın “İnkılap Serisi” Genel Başlığıyla Yayınlanan Beş Eseri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S: 26, 2009/1, s. 279-297.
• ÖZALP, N. Ahmet, “Edebiyatta Dirijizm: Çalıkuşu Operasyonu I-II”, Kaşgar, S: 10- 11, Temmuz-Ağustos 1999, s. 29-36; 10-23.
• SEVÜK, İsmail Habib, Tanzimattanberi I: Edebiyat Tarihi, 6. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul 1944. TİMUR, Taner, Osmanlı-Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kimlik, 2. Baskı, İmge Kitabevi, İstanbul 2002.
• TÜRKEŞ, Ömer, “Güdük Bir Edebiyat Kanonu”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Kemalizm, C: 2, İletişim Yayınları, İstanbul: 2009, s. 425-448.
• ULUTÜRK, Yavuz, “Şeflik döneminin edebî cinayetleri”, Zaman, 12 Mart 2011.
• YALÇIN, Alemdar, Siyasal ve Sosyal Değişimler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı (1920-1946), Akçağ Yayınları, 5. Baskı, Ankara 2002.