Cumhuriyet Döneminin İlk Sosyal Demokrat Partisi: Türk Sosyal Demokrat Partisi (1946-1951)

Yıl 2023, Sayı: Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 52 - 63, 26.10.2023

Onur Alp Yılmaz

Öz

Türkiye’de sosyal demokrasi literatürü, CHP’nin ortanın solu açılımını somut olarak yaptığı 1965’ten itibaren ve CHP etrafında şekillenmiştir. Her ne kadar Türkiye’nin kalıcı ve en kapsamlı sosyal demokrat deneyimi CHP örneği olsa da çalışmaların yalnızca bu çerçevede gerçekleşmesi öncül ve küçük ölçekli örneklerin gözden kaçmasına neden olmuştur. Bu da kendi içinde Türkiye’de sosyal demokrasi tarihine ahistorik bakmak gibi bir riski barındırmaktadır. Aynı zamanda bu durum, dünya sosyal demokrasisiyle çağdaş olan Türkiye’deki sosyal demokrat hareketlerin temel argümanlarının evrensel boyutunu tartışma imkanını da ortadan kaldırmaktadır. Dolayısıyla Türkiye’de sosyal demokrasi tarihini CHP’nin sosyal demokrat açılımının öncesine götürerek tartışmak hem sosyal demokrasinin evrensel kırılmalarının Türkiye’ye yansımalarını keşfetmek hem de Türkiye’deki sosyal demokratların bu kırılmalara Türkiye’nin güncel durumunu gözeterek nasıl tepki verdiklerini anlamak açısından önem taşımaktadır. Bu yüzden 1946 kuruluşlu Türk Sosyal Demokrat Partisi’nin tarihine odaklanan bu çalışma, partinin öncülü olan Osmanlı Sosyal Demokrat Fırkası’nın tarihinden söz ederek başlayıp, bu partinin ardılı olan Türk Sosyal Demokrat Partisi’nin ilk örnekle ne gibi süreklilikler taşıdığını da incelemektedir. Türk Sosyal Demokrat Partisi’nin tarihi üzerinden çok partili hayata geçişe ve Türkiye’nin o dönemki sorunlarına sosyal demokratlar gözünden alternatif bir bakış imkanı da sunan bu çalışmanın ana odak noktaları ise sosyal demokratların Türkiye’ye neler vadettiği ve parti girişimlerinin nedenlerini tartışmak olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Demokrasi, Sosyal Demokrat Fırka, Türk Sosyal Demokrat Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Cemil Alpay

Kaynakça

• Kaynakça ekleyiniz