İkinci Meclis’te “Lozan’a Hayır” Diyen Milletvekilleri ve Siyasi Akıbetleri

Yıl 2023, Sayı: Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 155 - 170, 26.10.2023

Hakkı Uyar

Öz

Halk Fırkası’nın kuruluş hazırlıklarının devam ettiği ve buna ilişkin milletvekilleriyle görüşmelerin sürdüğü bir sırada, TBMM’de Lozan Barış Antlaşması’nın onaylanmasına ilişkin görüşmeler yapıldı (21-23 Ağustos 1923). 23 Ağustos 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması, TBMM‘de onaylandı. Oylamada ret oyu (kırmızı) verenler de oldu. Halk Fırkası içerisinde yer alacak olan ve daha sonraki yıllarda önemli görevlerde de bulunan bu kişiler şunlardı: Kılıç Ali (Gaziantep), Ali Cenani (Gaziantep), Mustafa Necati (İzmir), Faik (Edirne), Şükrü Kaya (Menteşe), Hoca Esat (Menteşe), Besim (Mersin), Niyazi (Mersin), Vasıf (Saruhan), Zamir (Adana), Necip (Mardin), Faik (Tekirdağ), Yahya Kemal (Urfa) ve Şeyh Saffet (Urfa). Oylamaya katılan 227 mebustan 14’ü ret oyu verdi. Antlaşma, 213 oyla kabul edildi.
Antlaşmaya ret oyu verenler, Misak-ı Milli sınırlarının tam olarak gerçekleşmediğini; Hatay, Batı Trakya ve Musul’un ulusal sınırlar dışında kaldığını gerekçe olarak göstermişlerdi. Çoğu Kurtuluş Savaşı içerisinden gelen bu isimlerin Lozan Antlaşması’na ret oyu verme gerekçeleri ve ret oyu verdikten sonraki süreçteki politik hayatları bu makalenin konusunu oluşturacaktır. Verdikleri ret oyunun bir takım olumsuz sonuçlarının olup olmadığı tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İkinci TBMM, Lozan Barış Antlaşması, Lozan’a Hayır Diyen Milletvekilleri

Kaynakça

• Kaynakça ekleyiniz.