Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerine Yüksek Enflasyonun Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 31 Sayı: 3, 993 - 1037, 02.10.2023

Ayşegül Küçükdağlı

https://doi.org/10.15337/suhfd.1280392

Öz

Ülkemizde yaşanan ani fiyat artışları, paranın değerinde meydana gelen azalma ve dolayısıyla enflasyonun yüksek seyretmesi kira bedellerinin de kısa sürede artmasına neden olmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mart 2023 verileri uyarınca on iki aylık ortalamalara göre Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) değişim oranı yüzde 70,20 olarak belirlenmiştir. Buna karşılık çatılı işyeri kira sözleşmeleri, 8 Haziran 2022 tarihli 7409 Sayılı Kanuna eklenen 4. madde ile 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa eklenen geçici maddenin öngördüğü yüzde 25’lik kira artış sınırlandırmasının kapsamı dışındadır. Ayrıca uygulamada kira bedellerinin tüketici fiyat endeksini dahi aşar şekilde işyeri kiracısına dayatıldığı bilinmektedir. Bu bağlamda çalışmamız ile enflasyon artışının çatılı işyeri kira sözleşmelerine etkisi kira bedeli artışı, uyarlama ve önemli sebebe bağlı fesih bildirimi ile kira sözleşmesinin sona ermesine ilişkin hükümler uyarınca değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çatılı işyeri kira sözleşmesi, Enflasyon, Kira bedel artışı, Uyarlama, Önemli sebeple olağanüstü fesih

Kaynakça

• ACAR, Faruk: “Beş Yıldan Uzun Süreli Kira Sözleşmelerinde TBK M. 344/3’ün Uygulanması Sorunuyla İlgili Bir Yargıtay Kararı İnce-lemesi”, YUHFD, C. XVIII, S. 2, 2021, s. 445-466.
• ACAR, Faruk: “Beş Yıldan Uzun Süreli Kira Sözleşmelerinde TBK M. 344/3’ün Uygulanması Sorunuyla İlgili Bir Yargıtay Kararı İnce-lemesi”, YUHFD, C. XVIII, S. 2, 2021, s. 445-466.
• ALTAŞ, Hüseyin: “Kira Parası Artışlarının Sınırlandırılması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 49, S. 1-4, 2000, s. 97-116.
• ALTAŞ, Hüseyin: “Kira Parası Artışlarının Sınırlandırılması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 49, S. 1-4, 2000, s. 97-116.
• ALTINOK ORMANCI, Pınar: Sürekli Borç İlişkilerinin Haklı Sebeple Feshi, İstanbul 2011.
• ALTINOK ORMANCI, Pınar: Sürekli Borç İlişkilerinin Haklı Sebeple Feshi, İstanbul 2011.
• ARAL, Fahrettin/AYRANCI, Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 14. Baskı, Ankara 2021.
• ARAL, Fahrettin/AYRANCI, Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 14. Baskı, Ankara 2021.
• ATGÜR, Musa: “Enflasyon ve Enflasyon Belirsizliği İlişkisinin Türkiye Ekonomisi Açısından Analizi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 46, 2021, s. 305-320.
• ATGÜR, Musa: “Enflasyon ve Enflasyon Belirsizliği İlişkisinin Türkiye Ekonomisi Açısından Analizi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 46, 2021, s. 305-320.
• AYDOĞAN, Esenay: “1980’den günümüze Türkiye’de Enflasyon Serü-veni”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C. 11, S.1, 2004, s. 91-110.
• AYDOĞAN, Esenay: “1980’den günümüze Türkiye’de Enflasyon Serü-veni”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C. 11, S.1, 2004, s. 91-110.
• BADUR, Emel: “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Kullanımı Kiracıya Bırakılan Eşya”, TAAD, S. 27, 2016, s. 155-180.
• BADUR, Emel: “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Kullanımı Kiracıya Bırakılan Eşya”, TAAD, S. 27, 2016, s. 155-180.
• BAYSAL, Başak: Sözleşmenin Uyarlanması, BK. m 138, Aşırı İfa Güçlü-ğü, Gözden Geçirilmiş 3. Bası, İstanbul 2019.
• BAYSAL, Başak: Sözleşmenin Uyarlanması, BK. m 138, Aşırı İfa Güçlü-ğü, Gözden Geçirilmiş 3. Bası, İstanbul 2019.
• BELLİCAN, Cüneyt: “İşyeri Kirası Sözleşmelerinde Covid 19 Salgınının Kira Bedeli Ödeme Borcuna Etkisi”, Koronavirüs döneminde güncel hukuki meseleler sempozyumu: Bildiri tam metin kitabı 29 - 30 Mayıs 2020, Çalışkan, Yusuf, Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz, Erol, Ömer Faruk, Dülger, Ahmet, Yakacak, Gülnihal Ah-ter ve Kafalı, Ömer Faruk (Editörler),. İstanbul 2020, s. 385-423.
• BELLİCAN, Cüneyt: “İşyeri Kirası Sözleşmelerinde Covid 19 Salgınının Kira Bedeli Ödeme Borcuna Etkisi”, Koronavirüs döneminde güncel hukuki meseleler sempozyumu: Bildiri tam metin kitabı 29 - 30 Mayıs 2020, Çalışkan, Yusuf, Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz, Erol, Ömer Faruk, Dülger, Ahmet, Yakacak, Gülnihal Ah-ter ve Kafalı, Ömer Faruk (Editörler),. İstanbul 2020, s. 385-423.
• BİRİNCİ, Yüksel: “Enflasyon, Para Politikası ve Stratejileri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 47, S. 1-4, 1989, s. 19-30.
• BİRİNCİ, Yüksel: “Enflasyon, Para Politikası ve Stratejileri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 47, S. 1-4, 1989, s. 19-30.
• BURCUOĞLU, Haluk: Yargıtay Kararları Işığında 6570 Sayılı Yasa’ya Göre Kiracının Tahliye Edilmesi, İstanbul 1993.
• BURCUOĞLU, Haluk: Yargıtay Kararları Işığında 6570 Sayılı Yasa’ya Göre Kiracının Tahliye Edilmesi, İstanbul 1993.
• DEMİRBOĞA, Ali: “Kanun Yoluyla Sözleşmelere Müdahale”, Çukuro-va Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 6, 2016, s. 21-37.
• DEMİRBOĞA, Ali: “Kanun Yoluyla Sözleşmelere Müdahale”, Çukuro-va Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 6, 2016, s. 21-37.
• EİDENMÜLLER, Horst: “Der Spinnerei-Fall: Die Lehre von der Geschäftsgrundlage nach der Rechtsprechung des Reichsge-richts und im Lichte der Schuldrechtsmodernisierung”, Jura 2001, s. 824-832.
• EİDENMÜLLER, Horst: “Der Spinnerei-Fall: Die Lehre von der Geschäftsgrundlage nach der Rechtsprechung des Reichsge-richts und im Lichte der Schuldrechtsmodernisierung”, Jura 2001, s. 824-832.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Ankara 2019.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Ankara 2019.
• FEYZİOĞLU, Feyzi Necmeddin: Borçlar Hukuku, Hususi Kısım, Aktin Muhtelif Nevileri, C.I, 4. Bası, İstanbul 1980
• FEYZİOĞLU, Feyzi Necmeddin: Borçlar Hukuku, Hususi Kısım, Aktin Muhtelif Nevileri, C.I, 4. Bası, İstanbul 1980
• GÖKYAYLA, Emre: “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarına İlişkin Hükümle-rin Uygulama Alanı (TBK m. 339)”, Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi E-Dergisi, C. 8, Özel Sayı, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, C.II, 2013, s. 1203-1251 (Uygulama Alanı).
• GÖKYAYLA, Emre: “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarına İlişkin Hükümle-rin Uygulama Alanı (TBK m. 339)”, Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi E-Dergisi, C. 8, Özel Sayı, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, C.II, 2013, s. 1203-1251 (Uygulama Alanı).
• GÖKYAYLA, Emre: İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu – Yürürlük Kanunu, Özel Borç İlişkileri, C. 4-5, m. 207-392,
• GÖKYAYLA, Emre: İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu – Yürürlük Kanunu, Özel Borç İlişkileri, C. 4-5, m. 207-392,
• ÖZ, Tur-gut/ACAR, Faruk/ GÖKYAYLA, Emre/DEVELİOĞLU, Murat H. (Editörler), İstanbul 2019.
• ÖZ, Tur-gut/ACAR, Faruk/ GÖKYAYLA, Emre/DEVELİOĞLU, Murat H. (Editörler), İstanbul 2019.
• GÖRMEZ, Mustafa: Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinde Kira Bedelinin Belirlenmesi ve Uyarlanması, İstanbul 2019.
• GÖRMEZ, Mustafa: Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinde Kira Bedelinin Belirlenmesi ve Uyarlanması, İstanbul 2019.
• GRÜNEBERG, Christian: Palandt Kommentar zum BGB mit Nebenge-setzen, Palandt, Otto (Editör), 67. Bası, München 2008.
• GRÜNEBERG, Christian: Palandt Kommentar zum BGB mit Nebenge-setzen, Palandt, Otto (Editör), 67. Bası, München 2008.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: “Yeni” 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Sözleşmesi, İstanbul 2012.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: “Yeni” 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Sözleşmesi, İstanbul 2012.
• İNCE AKMAN, Nurten/ÖZYAKIŞIR, Özkan: “Alman ve İsviçre Huku-kuF ile Karşılaştırmalı Olarak Türk Hukukunda Başlangıç Kira Bedelinin Sınırlandırılması Meselesi”, SDÜHFD, C.11, S. 2, 2021, s. 725-770.
• İNCE AKMAN, Nurten/ÖZYAKIŞIR, Özkan: “Alman ve İsviçre Huku-kuF ile Karşılaştırmalı Olarak Türk Hukukunda Başlangıç Kira Bedelinin Sınırlandırılması Meselesi”, SDÜHFD, C.11, S. 2, 2021, s. 725-770.
• İNCE, Nurten: “Yeniden Müzakere Etme Borcu mu Külfeti mi?”, BATİ-DER, C. 33, S. 1, 2017, s. 179-208.
• İNCE, Nurten: “Yeniden Müzakere Etme Borcu mu Külfeti mi?”, BATİ-DER, C. 33, S. 1, 2017, s. 179-208.
• İNCEOĞLU, M. Murat: Kira Hukuku, Cilt II, İstanbul 2014.
• İNCEOĞLU, M. Murat: Kira Hukuku, Cilt II, İstanbul 2014.
• İPEK, Eyüp: "6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu İle Konut Ve Çatılı İşyeri Kiralarında Tahliye Sebeplerine İlişkin Getirilen Yenilikler". Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 102, 2012, s. 59-92.
• İPEK, Eyüp: "6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu İle Konut Ve Çatılı İşyeri Kiralarında Tahliye Sebeplerine İlişkin Getirilen Yenilikler". Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 102, 2012, s. 59-92.
• JANDA, Constanze: “Störung der Geschäftsgrundlage und Anpassung des Vertrages”, NJ, S.1, 2013, s. 1-9.
• JANDA, Constanze: “Störung der Geschäftsgrundlage und Anpassung des Vertrages”, NJ, S.1, 2013, s. 1-9.
• KAĞITCIOĞLU, Mutlu: “Döviz Cinsinden veya Dövize Endeksli Söz-leşme Yapma Özgürlüğünün Yürütmenin Düzenleyici İşlemle-riyle Sınırlandırılması Sorunu”, Ankara Hacı Bayram Veli Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.24, S.3, 2020, s. 265-303.
• KAĞITCIOĞLU, Mutlu: “Döviz Cinsinden veya Dövize Endeksli Söz-leşme Yapma Özgürlüğünün Yürütmenin Düzenleyici İşlemle-riyle Sınırlandırılması Sorunu”, Ankara Hacı Bayram Veli Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.24, S.3, 2020, s. 265-303.
• KAPANCI, K.Berk: “Bir Yıldan Uzun Süreli Konut ve Çatılı İşyeri Kira-larında Kira Bedelinin Türk Lirası Üzerinden Belirlenmesinde TBK M. 344 F.1 C. Son’un Yorumlanması”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, C.6, S.4, 2016, s. 809-834.
• KAPANCI, K.Berk: “Bir Yıldan Uzun Süreli Konut ve Çatılı İşyeri Kira-larında Kira Bedelinin Türk Lirası Üzerinden Belirlenmesinde TBK M. 344 F.1 C. Son’un Yorumlanması”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, C.6, S.4, 2016, s. 809-834.
• KIRKBEŞOĞLU, Nagehan: Türk Özel Hukukunda Kısmî Hükümsüz-lük, İstanbul 2011.
• KIRKBEŞOĞLU, Nagehan: Türk Özel Hukukunda Kısmî Hükümsüz-lük, İstanbul 2011.
• KLEİN-BLENKERS, Friedrich: Nomos Kommentar, BGB Schuldrecht, Dauner-Lieb, Barbara/Langen, Werner (Editörler), 2. Bası, Ba-den-Baden 2012.
• KLEİN-BLENKERS, Friedrich: Nomos Kommentar, BGB Schuldrecht, Dauner-Lieb, Barbara/Langen, Werner (Editörler), 2. Bası, Ba-den-Baden 2012.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: “İşlem Temelinin Çökmüş Sayılabil-mesi İçin Sosyal Felaket Olarak Nitelenebilecek Olağanüstü Bir Olayın Gerçekleşmesi Şart mıdır?”, M. Kemal Oğuzman’ın Anı-sına Armağan, İstanbul 2000, s. 503-514
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: “İşlem Temelinin Çökmüş Sayılabil-mesi İçin Sosyal Felaket Olarak Nitelenebilecek Olağanüstü Bir Olayın Gerçekleşmesi Şart mıdır?”, M. Kemal Oğuzman’ın Anı-sına Armağan, İstanbul 2000, s. 503-514
• KREBS, Peter: Nomos Kommentar, BGB Schuldrecht, Dauner-Lieb, Bar-bara/Langen, Werner (Editörler), 2. Bası, Baden-Baden 2012.
• KREBS, Peter: Nomos Kommentar, BGB Schuldrecht, Dauner-Lieb, Bar-bara/Langen, Werner (Editörler), 2. Bası, Baden-Baden 2012.
• KÜÇÜKDAĞLI, Ayşegül/KÜÇÜKDAĞLI, Ufuk: “Covid-19 Salgınına Karşı Alınan Tedbirlerin Eğitim Ücreti Yönü ile Özel Okul Kayıt Sözleşmelerine Etkisi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 199-200, 2021,s. 657-697.
• KÜÇÜKDAĞLI, Ayşegül/KÜÇÜKDAĞLI, Ufuk: “Covid-19 Salgınına Karşı Alınan Tedbirlerin Eğitim Ücreti Yönü ile Özel Okul Kayıt Sözleşmelerine Etkisi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 199-200, 2021,s. 657-697.
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-1, 19. Bası, İstanbul 2021.
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-1, 19. Bası, İstanbul 2021.
• ÖKTEM ÇEVİK, Seda: “Türk Borçlar Kanunu Madde 344 Uyarınca Kira Bedelinin Belirlenmesine İlişkin Temel Esasların Değerlendiril-mesi”, DEÜHFD, C. 24, S. 1, 2022, s. 39-57.
• ÖKTEM ÇEVİK, Seda: “Türk Borçlar Kanunu Madde 344 Uyarınca Kira Bedelinin Belirlenmesine İlişkin Temel Esasların Değerlendiril-mesi”, DEÜHFD, C. 24, S. 1, 2022, s. 39-57.
• ÖZEN, Burak: “Kira Bedeli Artışına İlişkin Sözleşme Şartları ve Sözleşme Uyarınca Gerçekleşen Kira Bedeli Artışının Kira Tespit Davası Sonucunda Gerçekleşen Kira Bedeli Artışından Ayırt Edilmesi”, MÜHFD-HAD, C. 22, S. 3, 2016, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Ar-mağan, C. II, s. 2033-2062.
• ÖZEN, Burak: “Kira Bedeli Artışına İlişkin Sözleşme Şartları ve Sözleşme Uyarınca Gerçekleşen Kira Bedeli Artışının Kira Tespit Davası Sonucunda Gerçekleşen Kira Bedeli Artışından Ayırt Edilmesi”, MÜHFD-HAD, C. 22, S. 3, 2016, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Ar-mağan, C. II, s. 2033-2062.
• ÖZYAKIŞIR, Özkan: Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinde Kira Bedeli, Ankara 2019.
• ÖZYAKIŞIR, Özkan: Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinde Kira Bedeli, Ankara 2019.
• SCHEFF, Matthias: Nomos Kommentar, BGB Schuldrecht, Dauner-Lieb, Barbara/Langen, Werner (Editörler) , 2. Bası, Baden-Baden 2012.
• SCHEFF, Matthias: Nomos Kommentar, BGB Schuldrecht, Dauner-Lieb, Barbara/Langen, Werner (Editörler) , 2. Bası, Baden-Baden 2012.
• SCHMIDT-RIMPLER, Walter: “Grundfragen einer Erneurung des Vert-ragsrechts”, AcP 147 (1941), s. 130-197.
• SCHMIDT-RIMPLER, Walter: “Grundfragen einer Erneurung des Vert-ragsrechts”, AcP 147 (1941), s. 130-197.
• SCHULZE, Reiner: Nomos Kommentar, BGB Handkommentar, Schulze, Reiner/Dörner, Heinrich/Ebert, Ina u.a., 6. Bası, Baden-Baden 2009.
• SCHULZE, Reiner: Nomos Kommentar, BGB Handkommentar, Schulze, Reiner/Dörner, Heinrich/Ebert, Ina u.a., 6. Bası, Baden-Baden 2009.
• ŞAHİN, Turan: “Kira Sözleşmesinin Önemli Sebeplerle Olağanüstü Fes-hi (TBK m.331)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 68, S.1, 2019, s. 337-359
• ŞAHİN, Turan: “Kira Sözleşmesinin Önemli Sebeplerle Olağanüstü Fes-hi (TBK m.331)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 68, S.1, 2019, s. 337-359
• TANDOĞAN, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt I/2, İs-tanbul 2008.
• TANDOĞAN, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt I/2, İs-tanbul 2008.
• TÜZÜNER, Özlem/ÖZ: Kerem: “Aşırı İfa Güçlüğüne İlişkin İçtihat İnce-lemesi”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 2015, s. 421-470.
• TÜZÜNER, Özlem/ÖZ: Kerem: “Aşırı İfa Güçlüğüne İlişkin İçtihat İnce-lemesi”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 2015, s. 421-470.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C.1, Güncellenmiş 11. Baskı, İstanbul 2022.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C.1, Güncellenmiş 11. Baskı, İstanbul 2022.
• YENİOCAK, Umut: Kira Bedelinin Belirlenmesi, Kira Tespit ve Kira Uyarlama Davaları, Ankara 2022.
• YENİOCAK, Umut: Kira Bedelinin Belirlenmesi, Kira Tespit ve Kira Uyarlama Davaları, Ankara 2022.