Zenofobi: Baskı ve Ayrımcılık Karşıtı Sosyal Hizmet Açısından Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Sayı: 62, 373 - 388, 30.12.2024

Sevgi Tiktaş Çelik , Melahat Demirbilek

https://doi.org/10.35237/suitder.1534372

Öz

Zenofobi, yabancı olarak görülen bireylere yönelik duyulan nefret duygusunu ifade etmektedir. Baskı, bir grubun diğerine yönelik adil olmayan, olumsuz ve küçültücü davranışlardır. Ayrımcılık ise bireylere cinsiyeti, ırkı, dini, ulusu, etnik kökeni, ideolojik görüşü gibi sahip oldukları özellikler sebebi ile eşit olmayan biçimde önyargılı davranışları içermektedir. Zenofobi, baskı ve ayrımcılığın göstergeleri kolektif korku, yoğun sevmeme ve nefret söylemleri, şiddet, kayırmacılık olarak açığa çıkmaktadır. Bu yönüyle zenofobi, baskı ve ayrımcılığa maruz kalan birey, grup ve topluluklarla çalışmada uygulamalı bir meslek ve akademik bir disiplin olan sosyal hizmet alanında pek çok yaklaşımdan yararlanılmaktadır. Sosyal hizmet alanında zenofobi, baskı ve ayrımcılığa karşı uygulamalarda kullanılan yaklaşımlardan birini baskı ve ayrımcılık karşıtı sosyal hizmet oluşturmaktadır. Baskı ve ayrımcılık karşıtı sosyal hizmet yaklaşımı, güçlendirici ve özgürleştirici uygulamalar içermekle birlikte toplumdaki güç farklılıklarına yönelik mücadele etmeyi kapsamaktadır. Eşitlikçi ve işlevsel bir çevre oluşturma amaçları taşıdığından güçlendirme odaklı bir yaklaşımdır. Derleme türündeki bu çalışmada zenofobi, baskı, ayrımcılık kavramlarının yanı sıra zenofobi, baskı ve ayrımcılığın göstergeleri, baskı ve ayrımcılık karşıtı sosyal hizmet konularına değinilmiştir. Bununla birlikte sosyal hizmet odağında değerlendirme yapılarak öneriler sunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zenofobi, Baskı, Ayrımcılık, Sosyal Hizmet, Baskı ve Ayrımcılık Karşıtı Sosyal Hizmet

Etik Beyan

Derleme niteliğinde olduğundan etik Kurul Kararından muaftır.

Xenophobia: An Evaluation in term of Anti-oppressive and Anti-discrimination Social Work

Öz

Xenophobia refers to the feeling of hatred towards individuals who are seen as foreigners. Oppression is the unfair, negative and degrading behaviour of one group towards another. Discrimination, on the other hand, includes unequally prejudiced behavior against individuals because of their characteristics such as gender, race, religion, nationality, ethnicity, ideological views. The indicators of xenophobia, oppression and discrimination are revealed as collective fear, intense dislike and hate speech, violence and favouritism. In this respect, many approaches are utilized in the field of social work, which is an applied profession and an academic discipline in working with individuals, groups and communities exposed to xenophobia, oppression and discrimination. One of the approaches used in practices against xenophobia, oppression and discrimination in the field of social work is anti-oppressive and anti-discrimination social work. The anti-oppressive and anti-discrimination social work approach includes empowering and emancipatory practices as well as combating power differences in society. It is an empowerment-oriented approach as it aims to create an equal and functional environment. In this study, xenophobia, oppression, discrimination, indicators of xenophobia, oppression and discrimination, and anti-oppressive and anti-discrimination social work are discussed. In addition, it is aimed to offer suggestions by making an evaluation in the focus of social work.

Anahtar Kelimeler

Xenophobia, Oppression, Discrimination, Social Work, Anti-Oppressive and Anti-Discrimination Social Work

Kaynakça

• ### Düzenlenmiş Liste:
• Abdi, C.M. (2011). Moving beyond xenophobia: structural violence, conflict and encounters with the “other” Africans. Development Southern Africa, 28(5), 691-704. https://doi.org/10.1080/0376835X.2011.623916
• Aydemir, Y. (2018). Mülteci kadınların karşılaştıkları güçlükler (Yayın No. 505551). [Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Barker, L. (1995). The social work dictionary (3. ed.). NASWC Press.
• Bell, J. & Magill, S. (2023). Values, ethics and anti-discriminatory practice. (J. Lishman, J. Bolger, N. Gibson, G. Spolander & C. Yuill (Ed.) In Social Work An Introduction (3. Edition). Sage Publications.
• Bhugra, D., Gupta, S., Bhui, K., Craig, T., Dogra, N., Ingleby, J. D., Kirkbride, J., Moussaoui, D., Nazroo, J., Qureshi, A., & Stompe, T. (2011). WPA guidance on mental health and mental health care in migrants. World Psychiatry, 10(1), 2-10. doi: 10.1002/j.2051-5545.2011.tb00002.x
• Bozdağ, F., & Kocatürk, M. (2017). Zenofobi Ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 615-620.
• Bronfenbrenner, U. (1994). Ecological models of human development. In International Encyclopedia of Education, Vol. 3, 2nd. Ed. Oxford: Elsevier.
• Buz, S. (2004). Zorunlu çıkış, zorlu kabul mültecilik. SGDD Yayınları.
• Cankurtaran, Ö., & Beydili, E. (2016). Ayrımcılık karşıtı sosyal hizmet uygulamasının gerekliliği üzerine. Toplum ve Sosyal Hizmet, 27(1), 145-159.
• Cengiz Sarı, A. (2019). Zenofobi ve mülteci entegrasyonu hakkında yapılan çalışmaların sistematik incelenmesi (Yayın No. 617907). [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Dalrymple, J. & Burke, B. (1999). Anti-oppressive practice: social care and the law. Open University Press.
• Dirikgil, N. (2022). Zorunlu göç kavramının hukuki kapsamı ve zorunlu göç sonucu yerinden edilen kişilerin uluslararası hukukta korunması. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(1), 67-88.
• Dominelli, L. (2002). Anti-oppressive social work theory and practice, Palgrave Macmillan.
• Dominelli, L. (2015). Baskı karşıtı uygulama: Yirmibirinci yüzyılın zorlukları. (s.83-100). In T. Tuncay (Çev. Ed.), Sosyal hizmet: Temel alanlar ve eleştirel tartışmalar (1. baskı). Nika Yayınevi.
• Duyan, V. (2003). Sosyal hizmetin işlev ve rolleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(2), 1-22.
• Erdem, A. R. (2020). Ayrımcılığın kavramsal analizi. International Journal of Humanities and Research, 4(4), 12-20.
• Friedman, E., & Klein, R. (2008). Reluctant refugee, the story of asylum in Britain. The British Library.
• Göker, G. & Keskin, S. (2015). Haber medyası ve mülteciler: Suriyeli mültecilerin Türk yazılı medyasındaki temsili. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (41), 229-256.
• Hjrem, M. (1998). National identities, national pride and xenophobia: A comparison of four western countries. Acta Sociologica, 41, 335-347.
• IFSW (2014). International Federation of Social Workers. Global Definition of Social Work. https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work/ (Erişim Tarihi: 16.07.2024)
• IOM. (2013). Göç Terimleri Sözlüğü. R. Perruchoud ve J., R. Cross (Ed.), Uluslararası Göç Hukuku içinde, 2. Baskı, No: 31, s. 104.
• İnan, H. & Kartal, M. (2019). An investigation of xenophobia attitudies of Students participating in inter-university sports competitions. Journal of Current Research on Social Sciences, 9(4), 223-232. doi: 10.26579/jocress-9.4.14
• International Labour Office. (2007). Time For Equality At Work: Tackling the Challenges. ilo.org/public/english/standards/relm/ilc/ilc96/pdf/rep-i-b.pdf (Erişim Tarihi: 16.07.2024)
• Jiloha, R. C. (2010). Deprivation, discrimination, human rights violation, and mental health of the deprived. Indian J Psychiatry, 52(3), 207–212. doi: 10.4103/0019-5545.70972
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar: sosyal psikolojiye giriş. (12. Basım). Evrim Yayınevi.
• Kandler, C., & Lewis, G.J. (2015). The genetic and environmental roots of variance in negativity toward foreign nationals. Behav Genet, 45, 181-199. https://doi.org/10.1007/s10519-014-9700-8
• Kolat, S. (2010). Avrupa Birliği sosyal politika çerçevesinde özürlülere yönelik ayrımcılıkla mücadele ve Türkiye'deki yansımaları. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı.
• Kolay Çepni, Ş. (2024). Baskı Karşıtı Uygulama: Baskıyı tanımak ve klinik uygulamada ele almak üzerine. Toplum ve Sosyal Hizmet, 35(3), 515-536. https://doi.org/10.33417/tsh.1405555
• Merriam Webster Online Dictionary. Xenophobia. https://www.merriam-webster.com/dictionary/xenophobia, (Erişim Tarihi: 25.05.2024)
• Oxford Advanced Learner's Dictionary. xenophobia. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/xenophobia?q=xenophobia (Erişim Tarihi: 25.05.2024)
• Özer, Y. (2015). Türkiye ve Fransa örnekleriyle uluslararası göç ve yabancı düşmanlığı. Derin yayınları.
• Özgür, Ö. (2010). Çok kültürcü sosyal hizmet: eleştirel bir bakış. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2), 89-104.
• Payne, M. (1997). Modern social work theory (2nd ed.). Macmillan Press.
• Reynolds, V. & Vine, I. (1987). Thesocio-biology of ethnocentrism: Evolutionary dimensions of xenophobia, discrimination, racism, andnationalism. Croom Helm.
• Sheafor B.W., & Horejsi, C.J. (2014). Sosyal hizmet uygulaması: temel teknikler ve ilkeler. (D. B. Çiftçi, Ed.; 1. baskı). Nika Yayınevi.
• Sari, H. (2020). Suriyelilere yönelik tehdit algıları: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(32), 98-115. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1339518
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı (2024). Geçici Koruma İstatistikler. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (Erişim Tarihi 01.08.2024).
• Teater, B. (2015). Sosyal hizmet kuram ve yöntemleri: Uygulama için bir giriş (A. Karatay, Çev.; 1. baskı). Nika Yayınevi.
• Thompson, N. (2016). Güç ve güçlendirme (Ö. Cankurtaran, Çev. Ed.; 1. baskı). Nika Yayınevi.
• Thompson, N. (2020) Anti-discriminatory practice: equality, diversity and social justice (3rd edn). London: Palgrave Macmillan.
• Tomanbay, İ. (1999). Sosyal çalışma sözlüğü. Selvi Yayınevi.
• Tomanbay, İ. (2013). Uluslararası göç, sığınma ve insan kaçakçılığı/ticareti sorunları ve sosyal çalışma. H. Acar, N. Negiz, & E. Akman (Editörler), Sosyal politika ve kamu yönetimi bileşenleriyle sosyal hizmet: Temelleri ve uygulama alanları içinde (1. baskı, ss. 299-327). Maya Akademi.
• Tuncay, T., & İl, S. (2006). Sosyal Hizmette Baskı Karşıyı Uygulama Sosyal Adalet Paradigması Temelinde Bir Özgürleştirme Pratiği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 17(2), 59-72.
• Tunç, A.Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. TESAM Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• UNHCR The UN Refugee Agency (2024). Data and Statistics Global Trends. https://www.unhcr.org/global-trends (Erişim Tarihi 01.08.2024)
• Ural, O. (2015). Yeni Çağın Hastalığı: Yabancı Korkusu (Zenofobi). HyeTert: https://hyetert.org/2015/04/03/yeni-ca..gin-hastaligi-yabanci-korkusu-zenofobi/ (Erişim Tarihi 25.05.2024)
• Ünal, S. (2014). Türkiye’nin beklenmedik konukları: “öteki” bağlamında yabancı göçmen ve mülteci deneyimi. Journal of World of Turks, 6(3), 65-89.
• Yakushko, O. (2008). Xenophobia: understanding the roots and consequences of negative attitudes toward immigrants. Educational Psychology Papers and Publications, 36(1), 36-66.
• Yılmaz, F. (2008). Avrupa Birliği'nde ırkçılık ve yabancı düşmanlığı ile mücadele (Yayın No. 228125). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Ankara Üniversitesi.
• Zastrow, C. (2014). Sosyal hizmete giriş (D. B. Çiftçi, Çev. Ed.; 2. baskı). Nika Yayınevi.