Lise Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi Algısının İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 6 - GENÇLİK, 83 - 92, 31.05.2024

Sevil Özkan Gültekin Doğan Acar

Öz

Günümüzde, finansal okuryazarlık bireylerin maddi kaynaklarını etkili bir şekilde yönetebilmeleri için kritik bir beceri haline gelmiştir. Bu bağlamda, lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerini değerlendirmek ve farklı demografik özelliklere göre analiz etmek hem bireysel hem de toplumsal düzeyde büyük bir önem arz etmektedir. Bu sebeple çalışma kapsamında farklı lise türlerindeki öğrencilerin finansal okuryazarlık seviyeleri araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini Bursa Osmangazi ilçesinde bulunan üç devlet okulunda öğrenim gören 750 öğrenciden oluşmaktadır. Bu araştırmada bireylerin demografik bilgilerine “Kişisel Bilgi Formu” aracılığıyla ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi için Hülya Güvenç (2017) tarafından geliştirilen “Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi Algısı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada, veri toplama ve analiz süreçlerinde nicel araştırma tasarımlarından betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada; Para yönetim özyeterlik testi ve para yönetim davranışları testinin finansal okuryazarlık üzerinde cinsiyetle anlamlı bir ilişkisi olmadığı, ancak finansal bilgi testi ile finansal okuryazarlık arasında belirgin bir farklılık gösterdiği söylenebilir. Anne eğitim durumu ve okul türü faktörlerinin öğrencilerin para yönetim davranışları ve finansal okuryazarlık düzeyi üzerinde etkili olduğu, diğer faktörlerin ise bu konuda belirgin bir farklılık yaratmadığı söylenebilir. Sınıf düzeyi ve okul türü faktörlerinin öğrencilerin finansal bilgi düzeyi ile finansal okuryazarlık düzeyi arasında etkili olduğu, baba ve anne eğitim durumu faktörlerinin ise bu konuda belirgin bir farklılık yaratmadığı söylenebilir. Lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık yeteneklerinin gelişimi için öğrencilere aile, okul ve çeşitli kültürel etkinlikler kapsamında müfredata entegre dersler, seminerler ve çeşitli aktiviteler yardımıyla eğitim verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Okuryazarlık, Finansal Eğitim, Finansal Farkındalık, Finansal Planlama, Bütçeleme Davranış

Kaynakça

• Aka, K., & Arıcan, E. (2019). Türkiye'de Hanehalkı Tasarruf Davranışlarının Belirleyicileri. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, s. 11 (21) , 163-184 .
• Alekam, J. M., Salleh, , M. S., & Mokhtar,, S. S. (2018). The Effect of Family, Peer, Behavior, Saving and Spending Behavior on Financial Literacy Among Young Generations. International Journal of Organizational Leadership, s. 309-323.
• Atkinson, A., & Messy, F. (2013). Promoting financial inclusion through financial education: OECD/INFE evidence, policies and practice. OECD Working Papers on Finance, Insuranceand Private Pensions, 34, OECD.
• Beal, D. J., & Delpachitra , S. B. (2013). Financial Literacy Among Australian University Students. Economic Papers: A Journal of Applied Economics and Policy, s. 1-22.
• Chen, H., & Volpe, R. (1998). An Analysis of Personal Financial Literacy Among College Studens. Financial Services Review, s. 107-128.
• Durmuşkaya, S., & Kavas, Y. B. (2018). Akademik Gelişim ve Finansal Okuryazarlık Arasındaki İlişkinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi, s. 925-939.
• Güler, E., & Tunahan, H. (2017). Finansal Okuryazarlık: Hanehalkı Üzerine Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), s. 79-104.
• Güvenç, H. (2016). Lise öğrencileri için finansal okuryazarlık ölçeği geliştirme çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 847-863.
• Hilgert, M. A. (2003). Financial Knowledge, Experience and Learning Preferences: Preliminary Results From a New Survey on Financial Literacy. Consumer Interest Annual, s. 1-7.
• İkvan, A., Tursun, M., & Ukav, İ. (2020). Finansal Yönetim Eğitimi Alan Öğrencilerin Algı ve Finansal Okuryazarlık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma . . Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, s. 11. Kapounek, S., Korab, P., & Deltuvaite, V. (2016). (Ir)rational Households’ Saving Behavior? An Empirical Investigation. Procedia Economics and Finance, s. 39, 625‐ 633.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıç, Y., Ata, H. A., & Seyrek, İ. H. (2015). “Finansal Okuryazarlık: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma,”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, s. 129-150.
• Mahdzan, N., & Tabiani, S. (2013). The Impact of Financial Literacy on Individual Saving:An Exploratory Study in The Malaysian Context. Transformations in Business & Economics, s. 41-55.
• Noctor, M., Stoney, S., & Stradling, R. (1992). Financial Literacy: A Discussion of Concepts and Competences of Financial Literacy and Opportunities for its Introduction into Young People’s Learning. National Foundation for Educational Research.
• Remund, D. (2010). Financial Literacy Explicated: The Case for a Clearer Definition in an Increasingly Complex Economy. Journal of Consumer Affairs, s. 276-295.
• Soylu, Ö. B. (2019). Gelir ve Harcama Düzeylerinin Tasarruf Davranışına Etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s. 2(38), 109-130.
• Şahin, M., & Barış, S. (2017). Finansal Okuryazarlık ve Tasarruf Davranışları: Kamu Çalışanları Üzerine Bir İnceleme. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, s. 77-103.
• Şimşek, T., Hithit, M., & Şimşek, N. (2021). Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimine İlişkin Tutum ve Davranışların Belirlenmesi. Enderun.
• Widdowson, D., & Hailwood, K. (2007). Financial Literacy and Its Role in Promoting a Sound Financial System. Reserve Bank of New Zealand Bulletin, s. 70(2): 37-49.
• Yuan, H. (2015). How Financial Literacy Affects Budgeting Behaviors. Student Scholarship- School of Business.