Kandıra Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Kazı ve Dolgu Çalışmaları Kapsamında Yapılan Patlatmalı Kaya Kazıları Sonucu Oluşan Titreşim Ölçüm Sonuçlarının Kandıra Cezaevi Lojmanları Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Sayı: 8 ÇEVRE, 93 - 106, 05.02.2025

Ercan Arpaz

Öz

Günümüzde inşaat faaliyetlerinin büyük alanlarda gerçekleştirilmesi patlatmalı kaya kazılarını bazen vazgeçilmez kılmaktadır. Bu durum patlatma işlemlerinde firmalar ile çevre halkı karşı karşıya getirmekte ve faaliyetlerin aksamasına neden olabilmektedir. Bu çalışmada Kandıra Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kazı/dolgu faaliyetleri kapsamında yapılan patlatmalı kaya kazılarının oluşturduğu titreşimlerin izlenmesi ve sonuçlarının yakındaki bulunan Kandıra Cezaevi Lojmanları kapsamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu değerlendirmede 4 farklı atım gerçekleştirilmiş ve atım noktasına en yakın binanın tabanı ve en üst kattan eş zamanlı olmak üzere mevzuat ve standartlara uygun olarak ölçüm ve değerlendirmeler yapılmıştır. Ölçüm sonuçlarına göre test denemesinde kullanılan patlatma paterninin Çevresel Gürültü Kontrol Yönetmeliği’ne göre sınır değerleri aşmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Patlatma kaynaklı titreşimler, Tepe parçacık hızı, Tepe parçacık frekansı, Yapısal hasar, Titreşimin insan algısı

Teşekkür

Yazar bu çalışmanın yapılabilmesi için ortam koşullarını sağlayan ve desteklerini esirgemeyen Kandıra Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Yönetimi’ne ve GOGUSER İnş. ve Yapı Malz. Beton San. Tic. Ltd. Şti.’ne teşekkürlerini sunar.

Evaluation of Vibration Measurement Results Created By Blasting Rock Excavatıons Carried Out Within The Scope of Excavation and Filling Works Of Kandıra Food Specialized Organized Industrial Zone in Terms of Kandıra Prison Lodging

Öz

Nowadays, the fact that construction activities are carried out in large areas sometimes makes blasting rock excavations indispensable. This situation brings companies and the local people face to face during blasting operations and may cause disruption of activities. In this study, it is aimed to monitor the vibrations created by the blasting rock excavations carried out within the scope of the excavation/filling activities of Kandıra Food Specialized Organized Industrial Zone and to evaluate the results within the scope of the Kandıra Prison Lodgings located nearby. In this evaluation, 4 different blasts were performed and measurements and evaluations were made simultaneously from the base and the top floor of the building closest to the shot point in accordance with the legislation and standards. According to the measurement results, it was seen that the blasting pattern used in the test trial did not exceed the limit values according to the Environmental Noise Control Regulation.

Anahtar Kelimeler

Blast induced vibrations, Peak particle velocity, Peak particle frequency, Structural damage, Human perception of vibration

Kaynakça

• Arpaz, E., (2000). Türkiye’deki Bazı Açık İşletmelerde Patlatmadan Kaynaklanan Titreşimlerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Doktora Tezi, Sivas.
• Arpaz, E., (2012). Maden ve Taşocaklarında Patlatmalar ile Oluşan Gürültü ve Titreşimlerin Değerlendirilmesi, Fizik Mühendisleri Odası, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Gürültü Şubesi, Seminer, Ankara.
• Arpaz, E., (2023) Patlatma Kaynaklı Yer Sarsıntılarının Değerlendirilmesi İçin Bir Bilgisayar Programı, BLASTVIB V.2023, Kocaeli.
• Ash RL (1963). The Mechanics of Rock Breakage. Pit and Quarry. Part I, pp. 98–112 (Aug); Part II, pp. 118–123 (Sept); Part III, pp. 126– 131 (Oct); Part IV, pp. 109–118 (Nov).
• Görgülü, K., Arpaz, E., Demirci, A., Büyüksaraç, A., Uysal, Ö., Durutürk, Y.S., Çaylak, Ç., Koçarslan, A., Dilmaç, M.K. (2013). Kaya Kütle ve Madde Özelliklerinin Patlatma Kaynaklı Yer Sarsıntıları Oluşumu ve Gelişimi Üzerine Etkilerinin Araştırılması, TÜBİTAK Projesi Proje No: 110M294.
• Jimeno C.L., Jimeno, E.L., Carcedo, F.J.A. (1995). Drilling and Blasting of Rocks. A. A. Balkema, Rotterdam. ISBN: 90 5410 199 7. Copyright ©1995 A. A. Balkema.
• Langefors, U. and Kihlström, B. (1963). The Modern Technique of Rock Blasting. New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Persson, P.A., Holmberg, R., Lee, J. (1994). Rock Blasting and Explosives Engineering. New York: CRC Press, 540 pp.
• Rosenthal, M.F., Morlock, G.L. (1987). Blasting Guidance Manual, Office of Surface Mining Reclamation and Enforcement.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü (2018). Patlatma Tasarımları ve Patlatma Kaynaklı Çevresel Etkiler Kılavuzu, Ankara, 26 Sayfa.
• T.C. İç İşleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü (2023). Sivil Kullanım Amaçlı Patlayıcı Madde Kullanımına İlişkin İhtiyaç Raporu Hazırlama Kılavuzu, Ankara, 37 sayfa
• Siskind, D.E., Stagg, M.S., Kopp, J.W., Dowding, C.H. (1980). Structure Response and Damage Produced by Ground Vibration From Surface Mine Blasting, United States Bureau of Mines, 8507, Report of Investigations.
• Yuvka, S., Beyhan, S., Uysal, O. (2017). The effect of the Number of Holes on Blast-Induced Ground Vibrations. Environmental Earth Sciences, 76, 621.