Samsun İli İlkadım İlçesi Kalkancı Bölgesinde Sürdürülebilir Atık Yönetiminin Ağ Analizi İle Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Sayı: 9, 25 - 34, 30.05.2025

Ayşe Kuleyin , Yasin Aslan

Öz

Özet
Atıkların, Kentsel Katı Atık Yönetimi (KKAY) kapsamında toplanması ve taşınması her belediyenin önemli faaliyetlerinden biridir ve bu faaliyetin gerçekleştirilmesi yüksek ekonomik, sosyal ve çevresel yüklere neden olmaktadır.
Çalışma kapsamında Samsun İli, İlkadım ilçesinde yoğunluklu olarak konutların bulunduğu Kalkanca, Karasamsun ve Baruthane mahallelerinde üretilen kentsel katı atıkların toplanması ve taşınması işlemlerinin ArcGIS Pro yazılımındaki Ağ Analizi aracı kullanılarak toplama rotalarının optimize edilmesi ele alınmıştır. ArcGIS Pro, gelişmiş bir CBS yazılımıdır. CBS, coğrafi verilerin toplanması, depolanması, analizi ile görselleştirilmesi amacı ile kullanılan bir sistemdir. Rota optimizasyonunda Samsun ili İlkadım Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğünden alınan veriler kullanılmıştır. Genel olarak kullanılan rotalar, ilgili bölge aracının GPS kayıtları ile belirlenmiştir.
Atık toplama işlemi için gereken sürenin, harcanan performansın ve yakıtın azaltılması amacıyla optimize edilmiş sonuçlar, %28,05 ve %37,35’lik bir mesafe azaltma oranına işaret etmektedir. Bu veriler operasyonel olarak gerçekleştirilecek kentsel katı atık toplama işlemlerinde gerçek manada önemli bir maliyet azaltımını işaret etmektedir.
Bu kapsamda yeni rotalarda seyredecek araçların karbondioksit (CO2) emisyonları da aldıkları yol oranında azalacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Katı Atık Toplama , Atık Yönetimi , Rota Optimizasyonu , ArcGIS yazılımı , Coğrafi Bilgi Sistemleri

Evaluation of Sustainable Waste Management in Kalkancı Region of İlkadım District of Samsun Province with Network Analysis

Öz

Abstract
Collecting and transporting waste within the scope of Urban Solid Waste Management is one of the important activities of every municipality, and carrying out this activity causes high economic, social and environmental loads.
Within the scope of the study, the collection and transportation of urban solid waste produced in the Kalkanca, Karasamsun and Baruthane neighbourhoods, where there are mostly residences in the İlkadım district of Samsun Province, was addressed by optimizing the collection routes using the Network Analysis tool in ArcGIS Pro software. ArcGIS Pro is an advanced GIS software. GIS is a system used for the collection, storage, analysis and visualization of geographical data. Data obtained from the Samsun İlkadım Municipality Cleaning Affairs Directorate was used in the route optimization. The generally used routes were determined by the GPS records of the relevant regional vehicle.
Optimized results for reducing the time, performance and fuel required for waste collection indicate a distance reduction rate of 28.05% and 37.35%. These data indicate a significant cost reduction in operational municipal solid waste collection operations.
In this context, it is evaluated that the carbon dioxide (CO2) emissions of the vehicles that will travel on the new routes will decrease in proportion to the distance they travel.

Anahtar Kelimeler

Solid Waste Collection , Waste Management , Route Optimization , ArcGIS software , Geographic Information Systems

Kaynakça

• Apaydın, Ö. (2004). Trabzon Şehri için Katı Atık Yönetim Alternatiflerinin Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Destekli Optimizasyonu (Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Baras, N., & Ziouzios, D. (2021). Waste Collection Vehicle Navigation in Modern Cities. 6th South-East Europe Design Automation, Computer Engineering, Computer Network and Social Media Conference (SEEDACECNSM).
• Che Soh, Z. H., & Husa, M. A. A. (2019). Smart Waste Collection Monitoring and Alert System via IoT. 9th Symposium on Computer Applications & Industrial Electronics (ISCAIE).
• Dantzig, G. B., Fulkerson, D. R., & Johnson, S. M. (1954). Solution of a Large-Scale Traveling Salesman Problem. Operations Research, 2, 393.
• Erol, V. (2006). Araç Rotalama Problemleri için Populasyon ve Komşuluk Tabanlı Metasezgisel bir Algoritmanın Tasarımı ve Uygulaması (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kuru, H. (2018). Atık Yönetiminde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı: Beykoz İlçesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kuşçu, Ö. (2009). Araç Rotalama Sistemlerinde Sezgisel Yöntem (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lan Vu, H., Bolinbroke, D., Wai Ng, K. T., & Fallah, B. (2018). Assessment of Waste Characteristics and Their Impact on GIS Vehicle Collection Route Optimization using ANN Waste Forecasts. Waste Management, 88, 118-130.
• Lan Vu, H., Wai Ng, K., & Richter, A. (2019). Interactions of Residential Waste Composition and Collection Truck Compartment Design on GIS Route Optimization. Waste Management, 102, 613-623.
• Le Dinh, C., & Fujiwara, T. (2021). Optimization of Solid Waste Collection System in a Tourism Destination. Global Journal of Environmental Science and Management, 8(3), 1-18.
• Malakahmad, A., Bakri, P. M., Mokhtar, M. R. M., & Khalil, N. (2013). Solid Waste Collection Routes Optimization via GIS Techniques in Ipoh City, Malaysia. Procedia Engineering, 77, 20- 27. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2014.07.023
• Nguyen-Trong, K., Nguyen-Thi-Ngoc, A., Nguyen-Ngoc, D., & Dinh-ThiHai, V. (2017). Optimization of Municipal Solid Waste Transportation by Integrating GIS Analysis, Equation-Based and Agent-Based Model. Waste Management, 59, 14-22. https:// doi.org/10.1016/j.wasman.2016.10.048
• Rego, C. (2001). Node Ejection Chains for The Vehicle Routing Problem: Sequential and Parallel Algorithms. Parallel-Computing, 27, 201-222.
• Rizvanoglu, O., & Kaya, S. (2019). Optimization of Municipal Solid Waste Collection and Transportation Routes Through Linear Programming And Geographic Information System: A Case Study from Sanliurfa, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment.
• Şahin, C. (2014). Sinop Ili Kentsel Katı Atık Toplama ve Taşıma Optimizasyonu (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Toth, P., & Vigo, D. (2002). Models, Relaxations and Exact Approaches for the Capacitated Vehicle Routing Problem. Discrete Applied Mathematics, 123(1), 487-512.
• Wassan, N. A., Wassan, A. H., & Nagy, G. (2008). A Reactive Algorithm for the Vehicle Routing Problem with Simultaneous Pickups and Deliveries. Journal of Combinatorial Optimization, 15(4), 168-386.