Uluborlu ve Senirkent Havzasında Meyve Yetiştiriciliğinin CBS ile Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Sayı: 40, 226 - 241, 01.08.2018

Yelda Tuğba Yılmaz

Öz

Diğer birçok tarım ürünü gibi insan beslenmesinde önemli bir yeri olan meyve yetiştiriciliği tarımsal faaliyetler içinde önemli bir yer tutmaktadır. Meyveciliğin her geçen gün artan öneminden dolayı ülkemizde de birçok meyve yetiştirilmektedir. Öyle ki, Türkiye başta konum olmak üzere sahip olduğu coğrafi özellikler dolayısıyla birçok meyve çeşidinin yetiştirildiği ülkelerden biridir Özçağlar, 1988 . Özellikle ılıman iklim meyve türlerinin zenginliği bu durumun göstergesidir. Diğer yandan, Türkiye birçok meyvenin ana vatanı özelliğindedir. Ayrıca Türkiye arazisi mevcut durumdan daha fazla üretim yapmaya uygun olduğu belirtilmektedir Kaşka ve diğerleri, 2005 . Dünya üzerinde yetiştirilen otuzdan fazla meyve türü ülkemizde yaygın olarak yetiştirilmektedir Yazıcı- Koca, 2016 . Böylece meyveler hem doğrudan insanların tüketiminde hem de sanayi hammaddesi olarak kullanılmaktadır. İklim başta olmak üzere diğer koşulların da elverişli olması dolayısıyla meyveler özellikle bazı bölgelerde daha yoğun olarak yetiştirilmektedir. Ülkemizdeki diğer tarımsal faaliyetlerde olduğu gibi meyvecilik de doğal ve beşeri bazı şartlardan etkilenmektedir. Başta yağış, sıcaklık gibi ikim özellikleri olmak üzere, toprak çeşidi, eğim durumu gibi özellikler de meyve yetiştiriciliğini etkilemektedir. Özellikle geç donlar olarak bilinen don olayları bahar mevsiminde erken çiçek açan meyvelere önemli ölçüde zarar vermektedir. Birçok yörede halen ticari olmaktan çok geçimlik olarak meyveciliğin yapılması yanında zararlılarla yeterince mücadele edilememesi ve Pazar şartlarında yaşanan çeşitli sorunlar da meyveciliği etkileyen bazı beşeri koşullar olarak belirtilebilir. Türkiye’de meyve üretimine bu çeşitliliğin gözlendiği önemli alanlardan birisi de Isparta ve çevresidir Durmuş- Yiğit, 2014; Doğanay-Alım, 2016 Gerek yetiştirilen meyve çeşitliliği bakımından gerekse bu ürünlerin kalitesi bakımından Isparta ili Türkiye pazarında önemli bir yer tutar. Araştırma alanında, başta elma, kiraz ve kayısı olmak üzere çeşitli meyve yetiştirilmekte hem ülke içine hem de ülke dışına pazarlanmaktadır Durmuş- Yiğit, 2014 . Bu çalışmada Isparta ili sınırları içinde yer alan Uluborlu ve Senirkent havzasında yetiştirilen başlıca meyvelerin CBS ile analizi yapılacaktır. Çalışmada veri temini açısından Uluborlu ve Senirkent ilçelerinin idari sınırları dikkate alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarım, Meyvecilik, CBS, Uluborlu, Senirkent

Evaluation of Fruit Growing with GIS in Uluborlu and Senirkent Basins

Öz

Like many other agricultural products, fruit cultivation, which has an important place in human nutrition, has an important place in agricultural activities. Because of the increasing importance of fruit growing, many fruits are grown in our country. Indeed, geographical location, including properties owned primarily Turkey is one country that so many fruit varieties grown The richness of temperate climate fruit species is particularly indicative of this situation. On the other hand, Turkey is the homeland of many fruits. It is also said to be suitable to produce more than the current situation of Turkey's land Thirty or more kinds of fruit grown on the world are widely grown in our country .Thus, the fruits are used both directly in consumption of the people and as industrial raw materials. Since other conditions, especially the climate, are also favorable, the fruit is grown more intensively, especially in some regions. As in other agricultural activities in our country, fruit is also affected by natural and human conditions. Especially features such as rainfall and temperature, as well as features such as soil type, slope status, affect fruit growing. Frosts, especially known as late frosts, cause significant damage to early-flowering foliage in the spring. In many areas, it is still possible to say that the fruitfulness of the fruitfulness rather than the commercial, the inadequate struggle with the harmful effects, and the various problems in the market conditions can be mentioned as some human conditions affecting the fruit. One of the key areas of this diversity was observed for fruit production in Turkey is the Isparta and its surroundings . Both in terms of the diversity of the fruit grown both in terms of the quality of these products Isparta province holds an important place in Turkey's market. In the research area, various fruits such as apples, cherries and apricots are grown. These fruits are marketed both within the country and abroad In this article, the main fruits grown in Uluborlu and Senirkent basins located in Isparta province borders will be analyzed with CBS. The administrative boundaries of the Uluborlu and Senirkent districts have been taken into consideration in terms of the data base in the article

Anahtar Kelimeler

Agriculture, Fruit growing, CBS, Uluborlu, Senirkent

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y. S. (1987). Bahçe Bitkileri, Ankara, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Ardos, M. (1977). “Eğirdir Güneyinin Jeomorfolojisi ve Barla Dağında Pleistosen Buzullaşması”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi sayı: 22, s. 99-113.
• Altınbilek, D. (1998). “Isparta İli Su ve Toprak Kaynakları Gelişiminin Dünü, Bugünü ve Yarınında DSİ’nin Rolü”, Isparta’nın Dünü Bugünü Yarını Sempozyumu II, Isparta, 16-17 Mayıs.
• Çiçek, İ. (1992). “Isparta Ovası ve Yakın Çevresinin Fiziki Coğrafyası”, Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı.
• Doğanay, H. (1998). Türkiye Ekonomik Coğrafyası, Konya, Çizgi Kitabevi.
• Demirkaya, H. (1998). “Uluborlu-Senirkent-Hoyran Havzasının Beşeri ve Ekonomik Özellikleri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı.
• DSİ, (2000). Isparta Etüt Raporu.
• Durmuş, E. (2001). “Türkiye Meyve Üretim Yörelerinin Belirlenmesi Konusunda Bir Deneme”, Yayınlanmamış yüksek lisans semineri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı
• Durmuş E. & Yiğit A. (2003). “Türkiye’nin Meyve Üretimi Yöreleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi sayı: 2, s. 23-54.
• Durmuş E. & Yiğit A. (2014). Türkiye’nin Tarım Yöreleri ve Bölgeleri, Nobel Yayınları, Ankara.
• Göney, S. (1987). Türkiye Ziraatının Esasları, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, no:2600
• Isparta İli Arazi Varlığı İl Tarım Müdürlüğü Etüt Raporları, 1994.
• Kadıköy, İ. (1989). Elma Yetiştiriciliği, Isparta, Isparta Tarım İl Müdürlüğü Çiftçi-Üretici ve Yayın Şubesi Tokoğlu Ofset.
• Özgür, M. (2000). Türkiye Coğrafyası, Ankara, Hilmi Usta Matbaacılık.
• Özçağlar, A. (1988). “Türkiye’de Tarım Alanlarının Coğrafi Dağılışının Doğal Çevre ile İlişkisi”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Coğrafya Araştırmaları Dergisi, sayı: 11, s. 131-150
• Temurçin, K. (2004).Isparta Ekonomik Coğrafyası, Ankara Üniversitesi Sosyal. Bilimler. Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı,. Yayınlanmamış Doktora Tezi
• TÜİK, 2005-2014 Yılları Arası Meyve Üretim Değerleri, Ankara.
• Tümertekin, E. (1987). “Türkiye’de Tarımda Yeni Gelişmeler”, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi. Coğrafya Enstitüsü Dergisi sayı: 2
• Tümertekin, E.& Özgüç N. (2016). Ekonomik Coğrafya, İstanbul, Çantay Kitabevi.
• Yılmaz, Y. T. (2011). “Isparta İlinde İklim-Tarım İlişkisi”, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler. Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı.
• Zinciroğlu Ö. & Top N. (1987). Bitkilerin Ekolojik Girdi ve İstekleri, Ankara, Nadir Kitap.