Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medyada Hipergerçeklik ve Problemli Sosyal Medya Kullanımı Açısından Farkındalıkları: Nitel Bir Çalışma

Yıl 2022, Sayı: 49, 300 - 314, 26.12.2022

Huri Deniz Karcı

https://doi.org/10.52642/susbed.1162290

Öz

Sosyal medyanın, insanların gerçeklik algısını nasıl değiştirdiği son yıllarda bir tartışma konusu haline gelmiştir. Özellikle gençlerin aşırı sosyal medya kullanımı, ebeveynleri, eğitimcileri ve gençlik araştırmacılarını endişelendirmeye başlamıştır. Bu anlamda; bu çalışma, gençlerin, sosyal medya kullanımlarının ne kadar farkında olduklarını ve sosyal medyadaki ile normal hayattaki gerçekliği nasıl ayırt ettiklerini tespit etme amacındadır. Konya’ daki bir üniversitede 30 kişilik bir evreni oluşturan 3. Sınıf Grafik Tasarımı öğrencileri 2021-2022 akademik yılının ilk döneminde “Hayatın Bu Değil” adlı projeyi başlatmışlardır. Bu öğrencilerin belli bir düzeyde farkındalıkları olduğu düşüncesinden yola çıkılarak, örneklem bu evrenden oluşturulmuştur. 27 kişi çalışmaya katılım sağlayarak derinlemesine görüşme gerçekleştirmiştir. Baudrıllard’ın Simülasyon Kuramı ve Griffiths’ in BSMAS ölçeğinde bulunan bağımlılık değişkenleri olarak SM bağımlılık bileşenlerine dayanarak tematik analiz yapılmıştır. Çalışma, gençlerin, normal hayatlarında ve sosyal medyadaki hayatlarında bulunan gerçeklik arasında denge sağlayabildikleri ve kendilerine bir farkındalık görevi veya eğitimi verildiğinde sosyal medya kullanımlarını kontrol edebildikleri sonucuna varmıştır. Bu anlamda; çalışmanın, sosyal medya araştırmalarına ve gençlerin bağımlı davranışlarına yönelik çalışmalar yapan profesyonellere katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hipergerçeklik, Sosyal Medya, Problemli Sosyal Medya Kullanımı, Simülasyon, Sosyal Medya Bağımlılığı, Gençler, Social Media, Problematic Social Media Usage, Simulation, Social Media Addiction, Young People

The University Students’ Awareness of Hyperreality on Social Media and Problematic Social Media Usage: A Qualitative Study

Öz

How social media has changed people’s perception of reality is a question of debate in recent years. Excessive social media usage particularly among young people has begun to worry parents, educators and youth researchers. Hence; the study aims to detect how young people are aware of their social media usage and their ability to differentiate the reality between social media and their normal life. The 3rd grade Graphic Design students, consisting 30 persons of population, in a university in Konya started a social responsibility project called “ThisIsNotYourLife” in the first term of 2021-2022 academic year. Regarding the fact that those students have an awareness in a certain extent, the sample was crewed from this population. 27 of the population participated in the study to make an in-depth interview. Thematic analysis was employed depending on Baudrillard’s Simulations Theory and Griffiths’ addiction variables used in the BSMAS as SM addiction components. The study concluded young people could hold a balance between the reality of their normal life and social media life and control their social media usage if they are given an awareness task or training. The study is thought to make contributions to social media usage research and professionals who work on young people’s addiction behavior.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Problematic Social Media Usage, Simulation, Social Media Addiction, Young People

Kaynakça

• Aksoy, M. E. (2018). A qualitative study on the reasons for social media addiction. European Journal of Educational Research, 7(4), s. 861-865. doi:https://doi.org/10.12973/eu-jer.7.4.861
• Alvermann, D. E., Hagood, M. C., Heron-Hruby, A., Hughes, P., Wlliams, K. B., & Yoon, J.-C. (2007). Telling themselves who tey are: what one out-of-school time study revealed about undeeachieving readers. Reading Pyschology, 28, 31-50.
• Andreeassen, C. S., J. B., Griffiths, M. D., Kuss, D. J., Demetrovics, Z., Mazzoni, E., & Pallesen, S. (tarih yok). The relationship between addictive use of social media and video games and symptoms of psychiatric disorders: A large-scale cross-sectional study. Psychology of Addictive Behaviors, 30, s. 252–262. doi:https:// doi. org/ 10. 1037/ adb00 00160
• Antony, S., & Tramboo, I. A. (2020). Hyperreality in mdia and literature: an overview of Jean Baudrillard’s simulacra and simulation. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 7(10).
• Antony, S., & Tramboo, I. A. (2020). Hyperreality in media and literature: an overview of Jean Baudrillard’s simulacra and simulation. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 7(10), 3314-3318.
• Aufderheide, P. (1993). Media literacy: a report of the national leadership. Massachusetts: The Aspen Institute.
• Balcı, Ş., & Baloğlu, E. (2018, Aralık). Sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki İlişki: “üniversite gençliği üzerine bir saha araştırması". İleti-ş-im, 209-233.
• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve Simülasyon. (O. Adanır, Çev.) Ankara: Doğubatı.
• Bilgin, M. (2018). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik bozukluklar arasındaki İlişki. the Journal of Internatiobal Scientific Researches, 3(3), s. 237-247.
• Boyd, D. D., & Ellison, N. B. (2007, October). Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1), s. 210-230. doi:https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2007.00393.x
• Buckingham, D. (2015). Defining digital literacy: What do young people need to know about digital media? Nordic Journal of Digital Literacy, 4, 21-34.
• Building digital capability. (2018, October 31). JISC: https://www.jisc.ac.uk/rd/projects/building-digital-capability adresinden alındı
• Chou, H.-T. G., & Edge, N. (2015). “They are happier and having beter lives than I am”: The impact of using Facebook on perceptions of others' lives. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15(2), s. 117-121. doi:https://doi.org/10.1089/cyber.2011.0324.
• Colin, L., & Knobe, M. (2006). Digital literacy and digital literacies: policy, pedagogy and research considerations for education. Digital Kompetanse, 1, 12-24.
• Creswell, J. W. (2017). Nitel araştırmacılar için 30 temel beceri. Anı Publishing.
• Çalışır, G. (2015). Kişilerarası iletişimde kullanılan bir araç olarak sosyal medya: Gümüşhaneüniversitesi iletişim fakültesi öğrencilerine yönelik bir araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy, 10(3), s. 115-144. doi:DOI:10.12739/NWSA
• Çömlekçi, M. F., & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Celal Bayar University Journal of Social Sciences, 17(4), s. 173-188. doi:10.18026/cbayarsos.525652
• Dalvi-Esfahani, M., Niknafs, A., Kuss, D. J., Nilashi, M., & Afrougha, S. (2019). Social media addiction: Applying the DEMATEL approach. Telematics and Informatics, 43, s. 1-14.
• Deleuze, G. (2015). Anlamın Mantığı. (H. Yücefer, Çev.) İstanbul: Norgunk.
• Demirci, İ. (2019). Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, depresyon ve anksiyete belirtileriyle ilişkisinin değerlendirilmesi. Anatolian Journal of Psychiatry, 20(1), s. 15-22.
• Digital Literacy. (2017, February). Western Sydney University : https://westernsydney.edu.au/studysmart/home/study_skills_guides/digital_literacy adresinden alındı
• Doğan, U., & Tosun, N. İ. (2015). Lise öğrencilerinde problemli akıllı telefon kullanımının sosyal kaygı ve sosyal ağların kullanımına aracılık etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(22), s. 100-128.
• Griffiths, M. (2005). A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance Use, 10, s. 191-197.
• Gültekin, T., & Tokdil, E. (2017). Gerçeklik ve sanı yaklaşımı üzerine karşılaştırmalı bir çalışma: denemeler dergi örneği. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi(23), 277-290.
• Güzel, M. (2015). Gerçeklik ilkesinin yitimi: Baudrillard'ın simülasyon teorsinin temel kavramları. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi(19), 65-84.
• Hobbs, R. (2010). Digital and media literacy: a plan for action. Washington D.C.: The Aspen Institute.
• Jameel, S., Shahnawaz, M. G., & Griffiths, M. D. (2019, October 17). Smartphone addiction in students: A qualitative examination of thecomponents model of addiction using face-to-face interviews. Journal of Behavioral Addictions, 8(4), s. 780-793. doi:DOI: 10.1556/2006.8.2019.57
• Kemp, S. (2022). Digital 2022 Global Overview Report. Kepios. Haziran 14, 2022 tarihinde https://datareportal.com/reports/digital-2022-global-overview-report adresinden alındı
• Kwon, O., & Wen, Y. (2009, May). An empirical study of the factors affecting social network service use. Computers in Human Behavior, 26(2), s. 254-263. doi:10.1016/j.chb.2009.04.011
• Kwon, O., & Wen, Y. (2010). An empirical study of the factors affecting social network service use. Computers in Human Behavior, 26(2), s. 254-263. doi:https://doi.org/10.1016/j.chb.2009.04.011
• Lee, Z. W., Cheung, C. M., & Thadani, D. (2012, January 4). An Investigation into the Problematic Use of Facebook. 2012 45th Hawaii International Conference on System Sciences. doi:10.1109/HICSS.2012.106
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370-396.
• Miranti, A. (2017). Visual hyper reality of teenagers in social media with photographs as communication media. The 3rd International Conference on Social and Political Science "The Impact of Information Technology on Social and Political. KnE Social Sciences.
• Monacis, L., Palo, V. D., Griffiths, M. D., & Sinatra, M. (2017, May 11). Social networking addiction, attachment style, and validation of the Italian. Journal of Behavioral Addictions, 6(2), s. 178-186. doi:DOI: 10.1556/2006.6.2017.023
• Nunes, M. (1995). Jean Baudrillard in cyberspace: internet, virtuality, and postmodernity. JSTOR, 29(2).
• Park, Y. (2016, June 13). weforum. 8 digital skills we must teach oour children: https://www.weforum.org/agenda/2016/06/8-digital-skills-we-must-teach-our-children/ adresinden alındı
• Pérez-Escoda, A., Garcia-Ruiz, R., & Aguaded, I. (2019). Dimensions of digital literacy based on five models development. Culture and Education, 31, 232-266. doi:https://doi.org/10.1080/11356405.2019.1603274
• Rahmah, A. (2015). The Third Information Systems International Conference Digital Literacy Learning System for Indonesian Citizen. Procedia Computer Science, 72, 94-101.
• Sezgin, A. A., & Karabacak, Z. İ. (2020, Haziran). Yükseköğretimde dijital dönüşüm ve dijital okuryazarlık dersine yönelik betimsel bir analiz. e-kurgu, 28(1), 17-30.
• Stancelescu, E. (2022). The Bergen Social Media Addiction Scale Validity. International Journal of Mental Health and Addiction. doi:https://doi.org/10.1007/s11469-021-00732-7
• Ünlü, F. (2018). Orta yaş üstü bireylerde sosyal medya bağımlılığı ve sosyal izolasyon. Pesa International Journal of Social Sciences, 4(1), 161-172.
• Yang, Z., Griffiths, M. D., Yan, Z., & Xu, W. (2021). Can watching online videos be addictive? A qualitative exploration of online video watching among Chinese young adults. International Journal of Environmental Research and Public Helath, 18, s. 1-14. doi:doi.org/10.3390/ijerph18147247
• Yılmaz, E. A. (2020). Oyunların Gücü Adına: Oyunlaştırma Bilimine Giriş). İstanbul: Epsilon.
• Zhang, C., Sun, J., Zhu, X., & Fang, Y. (2010). Privacy and security for online social networks. Challenges and Opportunities. IEEE Network,, 24(4), s. 13-18.