DEĞERLER EĞİTİMİ BAĞLAMINDA HIZIR BİN YAKUB’UN CEVÂHİRÜ’L-ME’ÂNÎ ADLI ESERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 45, 179 - 192, 30.04.2019

Bekir Direkci

https://doi.org/10.21563/sutad.636176

Cited By: 3

Öz

İnsanları birbirine bağlayan, toplumun devamını sağlayan değerler kültürel ve toplumsal olarak bir arada yaşama imkânı sunan unsurların başında gelir. Değerler, kişilerin ve toplumların davranış biçimlerini ve yaşayışlarını etkiler. Eğitimin amacı bireye sadece bilgi aktarmak değil belirlenmiş öğretim programlarının dışında bazı alışkanlık, değer ve tutumları da kazandırmaktır. Ülkemizde uygulanan eğitim sisteminde, ders kitapları temel ders malzemesi konumundadır. Ders kitaplarındaki metinlerde, kültürel ve toplumsal değerlerin yabancı kaynaklardan değil, yerli kaynaklardan temin edilmesi öğrencilerin değerleri kazanma sürecini olumlu yönde etkileyecektir. Bu açıdan bakıldığında Türk diline ait eserlerin önemi bir kat daha artmaktadır. Bu eserlerden biri, dinî ve tasavvufi nitelik taşıyan Cevâhirü’l-Me’ânî adlı eserdir. Bu çalışma, Cevâhirü’l-Me’ânî’de Millî Eğitim Bakanlığının 2018 yılında belirlediği kök değerlerin durumunun betimlenmesini amaçlamaktadır. Eser kök değerler açısından betimsel analiz tekniği kullanılarak iki farklı araştırmacı tarafından incelenmiştir. Cevâhirü’l-Me’ânî’deki incelemeler sonucunda programda yer alan kök değerlerden öz denetimin 23, sorumluluğun 21, sabrın 11, sevginin 9, adaletin 8, yardımseverliğin 8, dostluğun 6, saygının 3, vatanseverliğin 2 olmak üzere toplam 98 yerde işlendiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, programda yer alan kök değerler çerçevesinde Cevâhirü’l-Me’ânî’nin kök değerler açısından öğreticiliği ve eğiticiliği ortaya konulmuştur. Özellikle öz denetim, sorumluluk ve sabır kök değerlerinin eserde sıklıkla işlenmesi, bu değerleri içeren metinlerin ders kitaplarında kullanılabilir olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Cevâhirü’l-Me’ânî, Değerler Eğitimi, Eğitim Programı

Kaynakça

• AYDIN, M. Zeki (2010), “Okulda Değerler Eğitimi”, Eğitime Bakış, C 6(18): 16-19.
• AYTAN, Talat- GÜNEY, Nail (2016), “Millî Eğitim Şûralarında Değerler Eğitimi”, Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi
• Uluslararası Sempozyumu, 16-18 Nisan 2015, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Bartın: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları: 199.
• BOHLİN, Karen (2005), Teaching Character Education Thorough Literature, New York, Routledge Falmer.
• CİHAN, Nazlı (2014), “Okullardaki Değerler Eğitimi ve Türkiye’deki Uygulamaya Bir Bakış”, Turkish Studies, C 9(2): 429-436.
• ÇEÇEN, Halil (2017), “Tariku’l-Edeb’de Değerler Eğitimi” , Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, C 6(11): 23-33.
• ÇELİKKAYA, Hasan (1996), Fonksiyonel Eğitim Sosyolojisi, İstanbul: Alfa Yayınları.
• DEMİR, H􀵴clal (2016), “Değerler Eğ􀵴t􀵴m􀵴nde Klas􀵴k Met􀵴nlerden Yararlanma: Bûstân ve R􀵴sâletü’n-Nushiyye”. İdil, C 5(27): 2027-2046.
• DİREKCİ, Bekir (2011), Cevâhirü’l-Me’ânî (Giriş, Dil Özellikleri, Metin, Dizin), Konya: Aybil Yayınevi.
• GÜVEN, A. Zeki (2014), Değerler Eğitimi ve Türkçe Derslerinde Değerlerin Kullanımı, Konya: Palet Yayınları.
• KARATAY, Halit (2011), “Karakter Eğitiminde Edebi Eserlerin Kullanımı”, Turkish Studies, C 6(1): 1398-1412.
• KAVRUK, Hasan - SÖNMEZ, Hülya (2010), “Ahmed-i Dâ’î’nin Vasiyyet-Nâme-i Nûşirevân’ındaki Eğitici Değerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, C 8(20): 171-202.
• MEB (2018), Türkçe Dersi Öğretim Programı, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• TDK (2015), Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• YAZICI ERSOY, Hab􀵴be (2018), “Değerler Eğ􀵴t􀵴m􀵴 Açısından Türk D􀵴l􀵴 ve Edeb􀵴yatı Programında Dîvânu Lugâti’t Türk”, İnternational Journal of Humanities and Education, C. 4(7): 11-31.