ESKİ OĞUZ TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ BİR FIKIH METNİ: LEVH-İ MÜBÂREK

Yıl 2020, Sayı: 48, 83 - 103, 20.04.2020

Havva Yaldız , Mustafa Toker

https://doi.org/10.21563/sutad.856435

Cited By: 2

Öz

Türkler İslamiyet’e girdikten sonra kabul ettikleri yeni dinin esaslarını öğrenmek ve öğretmek için birçok eser kaleme almışlardır. Bu makalede tanıtılmaya çalışılan eser de böyle bir çabanın ürünüdür. Halkı bilinçlendirmek için yazılan, sade dilli dinî eserlerden olan Levh-i Mübârek, fıkıh ilminin başlıca mevzuları olan namaz, oruç, zekât, hac vb. konulardan oluşmaktadır. Mensur olarak kaleme alınan yazma 62 varaktan ibarettir. Levh-i Mübârek’in kim tarafından yazıldığı, nerede ve ne zaman kaleme alındığı gibi hususlar bilinmemektedir. Eserin dilinden, söz varlığından anlaşıldığı kadarıyla telif tarihi 15. yüzyıl ve sonrasına, istinsah tarihi ise 18. yüzyıl ve sonrasına ait olmalıdır. Bu çalışmayla, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi’nde 15 Hk 1032 numaralı yazma tanıtılarak hem Türk diline hem de Türk edebiyatı tarihine katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Levh-i Mübârek, Eski Oğuz Türkçesi, Osmanlı Türkçesine Geçiş Dönemi, Fıkıh

Kaynakça

• Ağır, M. (1989). Kitâbu fi’l-fıkh bi-lisân-ı Türkî (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ağzıtemiz, M. (2019). Şükür-nâme (İnceleme-Transkripsiyonlu Metin-Türkiye Türkçesine Aktarım-Dizin Ekler Dizini), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giriş.jsp.
• Akar, A. (2018). Oğuzların dili eski Anadolu Türkçesine giriş. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Akkuş, M. (1995). Kitab-ı gunya. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bilgin, A. (1996). Nazmu’l-hilafiyyat tercümesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Cici, R. (2005). Osmanlı klâsik dönemi fıkıh kitapları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3(15), 215-248. Erişim adresi: http://ktp.isam.org.tr/pdfdrg/D02512/2005_5/2005_5_CICIR.pdf.
• Yazıcıoğlu Ahmed Bican (2009). Dürr-i meknûn (tıpkıbasım, inceleme-çeviri yazı- dizin) (A. Demirtaş, Haz.). İstanbul: Akademik Kitaplar.
• Devellioğlu, F. (1998). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Dilçin, C. (1983). Yeni tarama sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Duman, M. (2013). Makaleler (Eski Türkiye Türkçesinden Osmanlı Türkçesine). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Ece, H. K. (2000). İslamın temel kavramları, İstanbul: Beyan Yayınları.
• Erbay, F. (2006). Terġībü’ṣ-ṣalāt’ın Çağatay Türkçesi ile yazılmış nüshası üzerine. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 20, 188-199. Erişim adresi: http://sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/view/344.
• Ercilasun, A. B. (2016). Başlangıçtan yirminci yüzyıla Türk dili tarihi. Ankara: Akçağ yayınları.
• Ergin, M. (2013). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Yayım.
• Gülsevin, G. & Boz, E. (2004). Eski Anadolu Türkçesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Gülsevin, G. (1990). Eski Anadolu (Türkiye) Türkçesinde 3. kişi iyelik ekinin özel kullanılışı. Türk Dili, 466, 187-190. Erişim adresi: https://avesis.ege.edu.tr/yayin/3648abd7- da41-47e2-9bcb-679e81b91204/eski-anadolu-turkiye-turkcesinde-3-kisi-iyelik-ekinin-ozel-kullanilisi.
• Gülsevin, G. (2017). Eski Anadolu Türkçesinde ekler. Ankara: TDK Yay.
• İbni Abdi’l-Berr (2015). Câmiu beyâni’l-ilmi ve fadlihi - ilmi taşımak ve aktarmak için gerekli olan hususlar (M. Varhan & A.Yücel, Çev.). İstanbul: Ravza Yay.
• Karahan, L. (2006). Eski Anadolu Türkçesinin kuruluşunda yazı-ağız ilişkisi. Turkish Studies İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol 1/1, 2-12. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/12970109-Eski-anadolu-turkcesinin-kurulusunda-yazi-dili-agiz-iliskisi.html.
• Karasoy, Y. (2017). Satıraltı tercumeli fıkıh kitabı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• Karıev, A. (2018). Karahanlılar devrinde yetişmiş orta asya fukahası ve onların idaredeki yeri. Mîzânü’l-Hak İslamî İlimler Dergisi, 6, 125-138. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mizan/issue/39826/472120.
• Kartallıoğlu, Y. (2011). Klasik Osmanlı Türkçesinde eklerin ses düzeni (16, 17 ve 18. yüzyıllar). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2013). Türkiye Türkçesinin temeli Oğuz Türkçesinin gelişimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Oral Seyhan, T. (2004). Zahîrü’d-dîn Muhammed Bâbür Mirza-Mübeyyen der fıkh (giriş-metin-dizin-tıpkıbasım). İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Ölker, P. (2008). Beylikler dönemi bir Mülk suresi (Tebâreke) tefsiri üzerinde dil incelemesi. SÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 24, 165-176. Erişim adresi: http://sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/view/403.
• Özkan, A. (2009). Mehekkü’l-ʿilim ve’l- ʿulemâ, giriş-inceleme-metin-dizinler-tıpkıbasım, Isparta: Fakülte Kitabevi.
• Özkan, A. (2014). Netâyicü’l-a'mâl ve menâhicü’l-ebrâr isimli eserde dudak uyumu. SÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 36, 1-33. Erişim adresi: https://doi.org/10.21563/sutad.187076
• Özkan, A. (2015). Netâyicü’l-a’mâl ve menâhicü’l-ebrâr (amellerin neticeleri ve iyilerin yolları) giriş-inceleme-metin-dizinler-tıpkıbasım. Konya: Palet Yayınları.
• Özkan, A. (2018). Kitâb-ı mukaddime-i Ebu’l-Leysi’s-Semerkandî giriş-inceleme-metin-dizinler-tıpkıbasım. Konya: Palet yayınları.
• Şahin, H. (2015). Eski Anadolu Türkçesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Talân, J. (1987). Mukaddimetü’l-Gaznevî fi’l-ibâdât, ziyâü’l-manevî (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tekin, Ş. (1974). 1343 tarihli bir Eski Anadolu Türkçesi metni ve Türk dili tarihinde ‘olga-bolga’ sorunu. TDAY-Belleten, 21-22(1973-1974), 59-157. Erişim adresi: http://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/38478/446183.
• Timurtaş, F. K. (1962). Bakinin Kanuni mersiyesinin dil bakımından izahı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 12(0), 219-232. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iutded/issue/17051/178082.
• Timurtaş, F. K. (2012). Eski Türkiye Türkçesi. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Toker, M. (2011). Anonim satır altı Kur’an tercumesi I-inceleme-metin-tıpkıbasım örnekleri. Konya: SÜ Basımevi.
• Toker, M. (2012). Anonim satır altı Kur’an tercumesi II dizin. Konya: SÜ Basımevi.
• Toparlı, R. (1992). İrşâdü’l-mülûk ve’s-selâtîn. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Toparlı, R. (1993). Kitâb fi’l-fıkh-şekil bilgisi özellikleri-örnek metin. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi.
• Tulum, A. M. (1968). Şerhü’l-menâr hakkında. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XVI, 133-138. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iutded/issue/17055/178126.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Ankara.
• Türk Dil Kurumu. (2012). Yazım Kılavuzu. Ankara.
• Ünlü, S. (2013). Çağatay Türkçesi sözlüğü. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Yastı, M. (2016). Kitâb-ı tafsîl-i tarîki’l-mukarrebîn ve sebîli’l-müttebi’în rados nüshası, (giriş-inceleme-metin-dizinler-tıpkıbasım). Konya: Palet Yayınları.
• Yavuz, O. (1991). Türkçe’de Kapalı e. SÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 6, 271-306.