Rusya Tarihi Ders Kitaplarında Türkler ve Moğollarla İlgili Okuma Parçaları

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 78 - 90, 30.06.2021

Özgür Aktaş Hurşit İsayev

Öz

Bu çalışmanın amacı altıncı sınıf Rusya tarihi ders kitaplarında yer alan Türk imajını tespit etmektir. Bu amaçla ulaşılan altıncı sınıf tarih ders kitaplarındaki okuma parçaları içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçları değerlendirildiğinde kitaplarda Moğollar ve Türklerle ilgili çeşitli okuma parçalarına yer verilmiştir. Bu seçilen okuma parçalarında Türk- Moğol imajı genellikle savaşçı ve istilası özelliğiyle dikkat çekmektedir. Kazan’ın alınması hakkındaki okuma parçası ise bir dönüm noktasına işaret etmektedir. Artık Rus topraklarına yapılan seferler sona ermiş; bu tarihten sonra Ruslar Türk topraklarında ilerlemeye başlamıştır.

Anahtar Kelimeler

tarih eğitimi, Türkler ve Moğollar, okuma parçaları

Reading Texts Related to Turks and Mongols in Russian History Textbooks

Öz

The aim of that study is to evaluate the Turkish image in the reading passages in the sixth grade Russian history textbooks. For this purpose, the reading texts in the sixth grade history textbooks were evaluated via content analysis method. When the results of the research were evaluated, different reading passages about the Mongols and Turks have been selected. In these selected reading passages, the Turkish-Mongolian image usually draws attention with whose warrior and invasion feature. The reading passage about the being invaded of Kazan points to a dramatic change. Now the expeditions made towards the Russian lands have come to an end whereas the Russians began to conquer on Turkish land.

Anahtar Kelimeler

Turkish and Mongolian image, history education, reading texts

Kaynakça

• Acar, K. (2009). Ortaçağ’dan Sovyet Devrimi’ne Rusya, İletişim.
• Akhan, O. (2020). Türkiye, ABD ve Rusya lise tarih programlarının ve ders kitaplarının karşılaştırılması [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Gazi Üniversitesi.
• Arsentev, N.M., Danilov, A.A., Stefanoviç, P.S & Tokareva A, Y. A. (2016). İstoriya Rosii, Prosveşeniye.
• Balta, E & Demir, S. (2016). Tarih, kimlik ve dış politika: Rusya Federasyonu güncel tarih ders kitaplarında Osmanlı-Türk imajı. BİLİG, 76, 1-31. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/25338/267577.
• Başaran, V. (2012). Çarlık dönemi ders kitaplarında Osmanlı imgesi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2 (2), s.199-219.
• Cengiz, N. M ve Şimşek, A. (2017). Sovyetler Birliği döneminde Rusya’da okutulan tarih ders kitaplarında Türk imgesi, CTAD, 13(26), 77-66.
• Çetinkaya, E. (2015). Santimantalizm Akımı Ve N.M. Karamzin’in ‘Zavallı Liza’ Eserindeki ‘Küçük İnsan’ Teması (Türk Öğrencisinin Bakış Açısıyla), Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Çençen, N. (2011). Cumhuriyetten günümüze ortaöğretim. T.C İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük ders kitaplarında okuma parçaları meselesi. 5. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi, Ankara.
• Danilov, A.A., Danilov, D. D., Kulokov, B.A., & Tırın, C. B. (2009). İstoriya Rasiyi, Dopuşeno Ministterstvom Obrazovaniya i Nauki RF.
• Danilov, A. A & Kosulina, L. G (2012). Istoriya Rosii, Prosveşeniye.
• Dilekçi. P. (2017). N.M. Karamzin’in “Zavallı Liza” ve Sami Paşazade Sezai’nin “Sergüzeşt” adlı Eserlerinde Halk Kültürü Yansımalarının karşılaştırmalı Analizi, Atatürk üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, [Yayımlanmamış Doktora Tezi].
• Doğan, Y. (2007). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel yazilı kanıtlarin kullanımı, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü [Yayımlanmamış Doktora Tezi].
• Engel, B. A and Martin, J. (2020). Rusya Tarihi (Çev. Feyyaz Şahin), İnkılap.
• Gatına, V. (2009). Rus tarih ders kitaplarında Osmanlı/ Türk İmgesi. Yıldız Teknik Üniversitesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].
• Grant, S. G and Gradwell J. M. (2005). The sources are many : Exploring history teachers’ selections of classroom texts. Theory and Research in Social Education, 33 (2), pp.244-265.
• Groth, J. L & Albert, M. (1997). Arts alive in the development of historical thinking. Social Education, 61 (1), pp 42-44. Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2005). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünler ve Yazili Materyaller, üçüncü baskı, PegemA Yayıncılık.
• Kapar, M. A. (2016). Sovyetler dönemi tarih ders kitaplarında eskiçağ tarihi ve eski Türk tarihinin öğretimi. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, 5, 229-252. https://dergipark.org.tr/en/pub/usad/issue/28214/299571 adresinden alınmıştır.
• Karabağ, G. (2012). Tarih eğitimi ve ders kitabı kullanımı, (s.39-74). Tarih Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Material Tasarımı (Ed. İ.H. Demircioğlu ve İ. Turan), Pegem Akademi.
• Kınıkoğlu, S. (2007). Images and representations of Turks and Turkey in Soviet history textbooks. Internationale Schulbuchforschung , Vol. 29, No. 3, Europa – Peripherie Ost/Südost / Europe – The Eastern/South-Eastern Periphery, pp. 259-271, Stable URL: https://www.jstor.org/stable/43056785.
• Kurat, A. N. (1999). Rusya Tarihi, 4. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Levstik, L. S. (1981). Using Adolescent Fiction as a Guide to Inquiry. Theory into Practice, 20 (3), pp. 174-178. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/1476971 adresinden ulaşılmıştır.
• Levstik, L. S. (1989). Historical Narrative and the Young Reader. Theory into Practice, (2) Learning through Text, pp. 114- 119. http://www.jstor.org/stable/1476997adresinden alınmıştır. Accessed: 28/04/2010 18:59.
• Merriam, S. B (2013). Dökümanlardan verilerin toplanması (131-156). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (Çev. Ed. S. Turan), Nobel.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi, 21. Baskı, Nobel.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün ve S.B. Demir), Pegem Akademi.
• Şimşek, A. (2013). Tarih öğretiminde destanlar ve efsaneler (313-318. Tarih nasıl öğretilir? Tarih öğretmenleri için özel öğretim yöntemleri (Ed. M. Safran), İkinci baskı, Yeni İnsan Yayınevi.
• Tanrıöğren, G. (2007). Tarih metinlerini anlayarak okuma stratejileri: “karşılıklı öğretim” uygulaması (s.338-345). Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, ikinci baskı, Tarih vakfı Yurt Yayınları.
• Yıldırım , A ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 6. Baskı, Seçkin.
• Yücel, M. U. (2020). Altın Orda-Rus Mücadelesinin Edebiyata Yansıması: Zadonşina Destanı, BİLİG, 93, 149-179. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/48980/718082 adresinden ulaşılmıştır.
• URL.1. https://may.alleng.org/d/hist/hist449.htm.